RADA
Program komputerowy podlega amortyzacji wtedy, gdy przy jego nabyciu przeniesiono na spółkę autorskie prawa majątkowe lub udzielono spółce licencji na jego korzystanie. W takiej sytuacji program należy amortyzować jako wartość niematerialną i prawną według metody liniowej (w równych ratach co miesiąc, kwartał lub jednorazowo na koniec roku). Stawkę amortyzacyjną należy ustalić na cały okres amortyzacji, ale nie może ona przekroczyć 50%.
UZASADNIENIE
Przepisy podatkowe nie wyszczególniają programu komputerowego jako osobnego składnika majątku podlegającego amortyzacji. Może on jednak stanowić wartość niematerialną i prawną (dalej: wnip) w postaci licencji lub prawa autorskiego. Będzie tak, jeśli przy nabyciu programu przeniesiono na spółkę autorskie prawa majątkowe lub udzielono spółce licencji na jego używanie (w praktyce zwykle nabywa się licencję na używanie programu). Jeśli program komputerowy stanowi wartość niematerialną i prawną, to podlega amortyzacji, chyba że jego wartość nie przekracza 3500 zł. Wówczas może być zaliczony do kosztów bezpośrednio. W przypadku programu zakupionego przez spółkę Czytelnika wartość programu przekracza kwotę 3500 zł. Program, aby podlegać amortyzacji jako wnip, musi spełniać następujące warunki:
• zostanie nabyty,
• nadaje się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania,
• przewidywany okres jego używania jest dłuższy niż rok,
• jest wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddany do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.
Kiedy spółka z o.o. może zmieniać stawki amortyzacyjne
Jeśli program komputerowy spełnia powyższe warunki, to jako wnip należy ująć go w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, ustalić wartość początkową, metodę i stawkę amortyzacji. Dopiero po tym należy rozpocząć dokonywanie odpisów amortyzacyjnych (od następnego miesiąca, w którym program wprowadzono do ewidencji).
Wartość początkowa
Wartość początkową nabytego programu komputerowego stanowi cena jego nabycia. Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania wartości niematerialnej i prawnej do używania. W szczególności są to: koszty montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji. Kwotę należną zbywcy pomniejsza się o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w myśl ustawy o podatku od towarów i usług. Z powyższego wynika, że wydatki poniesione do dnia oddania programu komputerowego do użytkowania powinny zwiększać jego wartość początkową.
Cenę nabycia należy również skorygować o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania do używania wnip. W związku z tym, że cenę za program, o którym mowa w pytaniu, określono w złotych, sytuacja taka nie będzie tu miała miejsca.
Na szybkiej amortyzacji można zyskać
Należy zaznaczyć, że jeżeli wynagrodzenie (opłaty) wynikające z umowy licencyjnej albo z przeniesienia innych praw majątkowych jest uzależnione od wysokości przychodów z licencji lub praw uzyskanych przez licencjobiorcę albo nabywcę, przy ustalaniu wartości początkowej praw majątkowych, w tym licencji, nie uwzględnia się tej części wynagrodzenia (art. 16g ust. 14 updop). Należy je zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.
Metoda i stawka amortyzacji
Jako wartość niematerialna i prawna program komputerowy może być amortyzowany tylko według metody liniowej (w równych ratach co miesiąc, kwartał lub jednorazowo na koniec roku). Degresywna metoda amortyzacji ani jednorazowy odpis amortyzacyjny nie mogą być bowiem stosowane do wnip. Przepisy dotyczące stawek amortyzacyjnych dla wnip określa art. 16m updop. Stosownie do art. 16m ust. 3 updop podatnicy ustalają stawki amortyzacyjne dla poszczególnych wartości niematerialnych i prawnych na cały okres amortyzacji przed rozpoczęciem dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Oznacza to, że ustalonej stawki amortyzacyjnej nie można podwyższać ani obniżać w trakcie dokonywania odpisów. W wymienionym przepisie ustawodawca określił jednak minimalny okres amortyzacji, który od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich nie może być krótszy niż 24 miesiące, czyli 50%.
PRZYKŁAD
Spółka z o.o. kupiła w lipcu licencję na program komputerowy o wartości 90 000 zł. Licencja ta spełnia warunki amortyzacji jako wartość niematerialna i prawna. W tym samym miesiącu spółka wprowadziła licencję do ewidencji środków trwałych i wnip. Wartość początkowa po powiększeniu ceny zakupu (90 000 zł) o koszty instalacji i uruchomienia programu do dnia przekazania programu do używania wyniosła 100 000 zł. Stawkę amortyzacyjną spółka ustaliła w maksymalnej wysokości 50%. Roczny odpis amortyzacyjny wyniesie więc 50 000 zł. Dokonywanie odpisów spółka rozpoczęła w sierpniu.
Warto dodać, że jeśli spółka zakupiła również szkolenie pracowników w zakresie obsługi programu komputerowego, koszt ten nie powiększy wartości początkowej programu, ale będzie stanowił koszt bezpośrednio. Stanowisko takie popierają również organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 27 stycznia 2009 r., sygn. ILPB3/423-728/08-2/ŁM, czytamy:
W kwestii natomiast wydatków na usługi szkoleniowe pracowników w zakresie obsługi działania systemów należy stwierdzić, iż nie mają one związku z samym uruchomieniem i funkcjonowaniem oprogramowania, a więc nie będą zwiększać wartości początkowej nabytego programu komputerowego. Wydatki na szkolenia mają bowiem na celu podnoszenie kwalifikacji pracowników użytkujących oprogramowanie. Zatem wydatki te winny być oceniane i kwalifikowane na zasadach ogólnych, tj. po spełnieniu przesłanek określonych w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Po wykazaniu związku poniesionych wydatków z uzyskanymi przychodami mogą zostać zaliczone bezpośrednio w koszty uzyskania przychodów w dniu ich poniesienia.
Takie samo stanowisko wyraził również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 8 października 2008 r., nr IPPB3/423-1115/08-2/JG.
• art. 16b ust. 1 pkt 4-5, art. 16g ust. 3 i 14, art. 16h ust. 1 i 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 1279, poz. 1052
Ewa Leszczyńska
ekspert w zakresie podatków