Rekrutacja a umiejętności interpersonalne
Według podręczników psychologii umiejętnościami interpersonalnymi nazywamy zdolności społeczne, które człowiek wykorzystuje w relacjach z innymi. Używa ich głównie z zamiarem inicjowania i podtrzymywania pozytywnych relacji z innymi ludźmi, a także w celu osiągnięcia pewnej pożądanej skuteczności. A zatem umiejętności interpersonalne stanowią zbiór cech, które wywierają bezpośredni wpływ na jakość aktu kooperacji z innymi (ze współpracownikami, podwładnymi, czy przełożonymi, jak również z klientami i innymi partnerami biznesowymi).
Najważniejszymi umiejętnościami interpersonalnymi są m.in. takie zdolności, jak:
- umiejętności nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi,
- zdolności komunikacyjne (czyli np. umiejętność uważnego słuchania, zdolność przemawiania, etc.),
- umiejętności tworzenia czytelnych komunikatów oraz zarządzania przekazem werbalnym i niewerbalnym,
- zdolności negocjacyjne i wywierania wpływu,
- umiejętności radzenia sobie z konfliktami,
- umiejętności pracy w zespole, ale też delegowania uprawnień,
- asertywność i adaptacja społeczna.
Polecamy: Rekrutacja - praca zespołowa a kompetencje osobowościowe kandydata
Zdolności interpersonalne należą do większej grupy tzw. kompetencji miękkich i psychospołecznych, które są niewymierne i trudno jest je precyzyjnie oszacować. Mimo tego są one kluczowym elementem kompetencji zawodowych, które oceniane są przez rekruterów w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej. Nie powinno więc dziwić, że plasują się na niemal najwyższej pozycji w rankingu cech, jakimi powinien charakteryzować się idealny kandydat do pracy. Warto też zauważyć, że we współczesnym świecie coraz bardziej popularne staje się przekonanie, że to właśnie umiejętności interpersonalne determinują sukces zawodowy.
W dzisiejszych czasach również pracodawcy zwracają dużą uwagę na w/w umiejętności, wychodząc z założenia, że zdobyte wykształcenie czy posiadane doświadczenie zawodowe to jeszcze za mało, by można było bez wahania podjąć decyzję o zatrudnieniu. Idealny pracownik, musi cechować się wysokorozwiniętymi umiejętnościami nawiązywania kontaktów międzyludzkich, podtrzymywania relacji biznesowych, organizacji własnej pracy, etc. Dopiero wówczas pracodawca będzie mógł nabrać przekonania, że nowo zatrudniona osoba szybko osiągnie wyznaczone cele i będzie wykazywać się samodzielnością i inicjatywą w realizacji misji firmy.
Polecamy: Portale społecznościowe a poszukiwanie pracy
Czy istnieją skuteczne metody weryfikacji umiejętności interpersonalnych?
Zdecydowanie tak. Umiejętności miękkie można sprawdzić w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej przy użyciu wielu sposobów. Po pierwsze, możemy polegać na własnych zmysłach i intuicji, czyli uważnie słuchać oraz bacznie obserwować kandydata w trakcie wywiadu rekrutacyjnego. Metoda ta wymaga jednak, aby osoba rekrutująca dysponowała zarówno dużą wiedzą z zakresu psychologii i komunikacji werbalnej oraz niewerbalnej, jak również posiadała bardzo mocno rozwinięte umiejętności społecznych. Wbrew pozorom, jest to niezwykle trudna technika, gdyż, aby z niej umiejętnie korzystać potrzebna jest zdolność obiektywnej oceny i oderwania się od własnych osobowościowych pryzmatów, przez które patrzymy na świat.
O wiele bardziej skuteczną techniką, w kontekście powyższego, wydaje się być wywiad behawioralny polegający na zadawaniu pytań oscylujących wokół zachowania kandydata w przeszłości. Rekruter może wówczas zapytać o konkretne zadania i sytuacje zawodowe, jakie miały miejsce w przeszłości kandydata. Dodatkowo mogą pojawić się w takiej rozmowie pytania doprecyzowujące np. o konkretne działania, jakie kandydat podejmował w przeszłości.
Można również poprosić go, aby dokonał oceny efektów podejmowanych przez niego działań z perspektywy czasu. Na pewno pomoże w takiej sytuacji umiejętność zadawania pytań (otwartych, zamkniętych oraz porównawczych, czy filtrujących). W oparciu zaś o uzyskane odpowiedzi, jesteśmy w stanie (zakładając, że kandydat może postąpić podobnie następnym razem) wyciągnąć konkretne wnioski na jego temat. Owe spostrzeżenia natomiast mogą odegrać decydującą rolę w trakcie dokonywania wyboru osoby, która otrzyma zatrudnienie na danym stanowisku w naszej firmie.
Kolejną metodą często wykorzystywaną w procesach rekrutacyjnych są tzw. testy sytuacyjne (czyli scenki rodzajowe popularne w Assessment Center). Metoda ta polega na wcielaniu się przez kandydata w różne role i rozwiązywaniu przez niego fikcyjnych, zainicjowanych lub opisanych przez rekrutera sytuacji. Na przykład można poprosić kandydata, aby wcielił się w rolę handlowca, który musi poradzić sobie z trudnym klientem. Można też sprawdzić, w jaki sposób odegra on rolę kierownika, który musi, zażegnać konflikt w grupie projektowej a także zmierzyć się z wyzwaniem zaplanowania budżetu na przyszły rok lub opracowania strategii zwolnień w oddziale. Kandydat podczas odgrywania swojej roli poddany jest obserwacji, a to, jak zachowa się w trakcie tego ćwiczenia, może świadczyć o wielu ważnych (z perspektywy pracodawcy i stanowiska, na jakie jest rekrutowany) czynnikach, jak np. kultura osobista, umiejętność radzenia sobie ze stresem, zdolności negocjacyjne, umiejętność planowania, etc.
Jeszcze inną techniką są testy psychologiczne, które badają określone cechy człowieka i jego umiejętności, na podstawie sposobu i poziomu ich wykonania. W zależności od stanowiska, na jakie prowadzona jest rekrutacja, oczekuje się od kandydata różnych kombinacji cech osobowościowych. Dzięki testom można podjąć próbę zbadania i zdefiniowania natężenia pożądanych cech u wybranego kandydata. Wyniki testów oprócz tego, że pomagają w dokonywaniu wyboru kandydata na pracownika, mogą też stanowić wsparcie przed rozmową kwalifikacyjną (np. poprzez wskazanie rekruterowi obszarów, na jakie powinien zwrócić szczególną uwagę w trakcie wywiadu indywidualnego).
Polecamy: Rekrutacja: błędy jakie popełniamy w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej
Pamiętajmy jednak, że jedyną osobą uprawnioną do przeprowadzenia testów psychologicznych jest psycholog i tylko osoba posiadająca takie wykształcenie może wykorzystać test psychologiczny w procesie rekrutacji. Wyjątkiem będą testy umiejętności. Problem w tym, że testy psychologiczne, są wciąż dość kosztowną metodą, która jest poza zasięgiem wielu pracodawców. Przez to rezygnują oni z ich wykorzystania w prowadzonych przez siebie procesach rekrutacyjnych. Wychodząc z inicjatywą pomocy wszystkim tym pracodawcom, którzy nie posiadają wystarczających środków na zatrudnienie etatowego psychologia, powstają nowoczesne e-usługi, których głównym celem jest usprawnienie procesów rekrutacji w małych i średnich przedsiębiorstwach (np. platforma testów rekrutacyjnych online TestCV, czy TESTREE, gdzie można skorzystać z testów umiejętności osobowościowych, które badają m.in. takie umiejętności interpersonalne jak: budowanie relacji z innymi, dążenie do rezultatów, komunikatywność, motywacja, umiejętności negocjacyjne, umiejętność zarządzania pracą i swoim czasem w pracy, radzenie sobie ze stresem, rozwiązywanie konfliktów, samodzielność, umiejętności w zakresie obsługi klienta, etc.
Warto mieć świadomość istnienia takich platform jak w/w wymienione, by móc wykorzystać je w miarę potrzeby. Uwaga: zarówno testy psychologiczne jak i kompetencyjne czy zawodowe są jedynie narzędziami wskazującymi pewną przybliżoną ocenę kompetencji poddawanych nim kandydatów. Są narzędziami pomocniczymi, stanowiącymi punkt wyjścia do dalszych badań lub uzupełniającymi inne informacje na temat kompetencji badanej osoby.