Kiedy można złożyć skargę na bezczynność organu?
Zgodnie z art. 4171 § 3 Kodeksu cywilnego jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, naprawienia szkody można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
Możliwość skutecznego dochodzenia odszkodowania za szkodę powstałą na skutek niewydania orzeczenia przez sąd czy też decyzji przez określony organ uzależnione jest od następujących przesłanek:
- gdy obowiązujący przepis prawa nakazywał sądowi lub organowi administracyjnemu wydanie orzeczenia lub decyzji (musi/musiał istnieć przepis prawa określający obowiązek podjęcia przez organ sądowy lub administracyjny określonych działań władczych, o charakterze indywidualnym), a sąd lub organ administracyjny mimo ciążącego na nim obowiązku, wynikającego wprost z obowiązujących przepisów prawa nic nie zrobił (co z kolei zaowocowało powstaniem szkody),
- we właściwym postępowaniu została stwierdzona niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji,
- gdy niewydanie decyzji/orzeczenia, do którego organ/sąd był obowiązany spowodowało szkodę.
Zobacz także: Kto odpowiada za szkodę wyrządzoną przez władzę publiczną?
W niektórych przypadkach niewydanie orzeczenia/decyzji wynika z przewlekłości toczącego się postępowania. Jak uzyskać stwierdzenie o przewlekłości postępowania?
- w przypadku orzeczeń sądowych - zgodnie z art. 2 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania). Już w postępowaniu o stwierdzenie przewlekłości postępowania skarżący może, obok żądania stwierdzenia przewlekłości postępowania, żądać przyznania od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, przyznania mu sumy pieniężnej w wysokości od 2.000 złotych do 20.000 złotych. Niezależnie od powyższego, jeżeli skarga na przewlekłość zostanie uwzględniona, strona której skargę uwzględniono, może w odrębnym postępowaniu dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika. Co więcej postanowienie uwzględniające skargę, wiąże sąd w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie lub zadośćuczynienie, co do stwierdzenia przewlekłości postępowania.
- w przypadku gdy szkoda wyrządzona została przez niewydanie decyzji w postępowaniu administracyjnym – na podstawie art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U.02.153.1270) można złożyć skargę na przewlekłość. W przypadku uwzględnienia skargi, sąd zobowiązuje organ do wydania decyzji w określonym terminie. Dopiero niewykonanie tego orzeczenia uprawnia osobę, która poniosła szkodę, do żądania odszkodowania na podstawie Kodeksu cywilnego.
Zobacz serwis: Odszkodowania