Zasada pełnego odszkodowania ulega ograniczeniu jeśli poszkodowany swoim zachowaniem przyczynił się do powstania szkody lub powiększenia jej rozmiaru, przy czym jego zachowanie się pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.
Pojęcie przyczynienia nieodłącznie wiąże się z odpowiedzialnością cywilną, bez względu na jej podstawę (delikt, kontrakt czy odpowiedzialność ex lege). We wzajemnej relacji poszkodowany – sprawca ustalenie przyczynienia tego pierwszego powoduje, że ma on swój udział w powstaniu lub zwiększeniu rozmiaru szkody i o ten właśnie udział ulega obniżeniu jego odszkodowanie.
Zobacz: Jaki jest termin przedawnienie roszczeń z czynów niedozwolonych?
Złożoną kwestią jest zagadnienie przyczynienia w postaci zwiększenia rozmiaru szkody przy szkodach osobowych. Chodzi tu przede wszystkim o problematykę związaną z niepodjęciem środków zaradczych w celu zapobiegania skutkom wypadków w postaci nie zgłoszenia się do lekarza, niepodjęcie leczenia lub jego zaniechanie, wbrew zaleceniom lekarskim.
W tych przypadkach po uzyskaniu jednoznacznej opinii, że to właśnie te zaniechania doprowadziły do zwiększenia szkody możliwym jest uznanie przyczynienia poszkodowanego. Zagadnienie jednak komplikuje się gdy zaniechanie poszkodowanego polega na odmowie poddania się zabiegowi operacyjnemu. Sam fakt odmowy nie uzasadnia jeszcze przyjęcia przyczynienia.
Jeżeli operacja jest skomplikowana i wiąże się z pewnym ryzykiem, poszkodowany ma prawo mieć obawy o jej skutek. Jeśli jednak jest to prosty zabieg i daje zawsze rezultat pozytywny, ocena pasywnej postawy poszkodowanego może być inna (wyrok z dnia 11.01.1978 r III PR 183/77, OSPiKA 1979, nr 1, poz.17).
Zobacz: Co z odszkodowaniem za nienależne świadczenie?
W odniesieniu do szkód rzeczowych przyczynienie się poszkodowanego może polegać na zaniechaniu naprawy rzeczy zniszczonej (np. Orzeczenie Sądu Najwyższego z 01.10.1970, II CR 371/70 OSN 1971 poz.93) lub nie podjęciu działań zmierzających do zmniejszenia rozmiaru szkody (np. Orzeczenie Sądu Najwyższego z 11.03.1974 III CR 9/74 ON poz. 202 ).
Nie można przypisywać przyczynienia się osobie, która działa z pobudek zasługujących na społeczną aprobatę np. z chęci ratowania życia drugiemu lub ratowania zagrożonego mienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.02.1955r. II CR 1086/54, BMS 1956, nr1, s. 47 )
Zobacz serwis: Szkoda osobowa - NNW