27 listopada 2012 r. Komisja Europejska przedstawiła szereg działań mających na celu wyeliminowanie oszustw marketingowych, takich jak praktyki stosowane przez nieuczciwe przedsiębiorstwa oferujące wprowadzające w błąd wpisy do katalogów biznesowych. Celem jest lepsza ochrona przedsiębiorstw, osób prowadzących własną działalność i organizacji pozarządowych w całej Europie przed nieuczciwymi podmiotami, które prowadzą działalność niezgodnie z regułami rynkowymi i stosują wprowadzające w błąd praktyki marketingowe, takie jak wysyłanie formularzy z prośbą o pozornie bezpłatną aktualizację informacji w spisie przedsiębiorstw, a następnie naliczanie opłat rocznych. Małe przedsiębiorstwa są szczególnie narażone na działania oszustów, którzy często działają w ramach innej jurysdykcji w UE, co utrudnia egzekwowanie przepisów. Komisja w związku z tym zapowiedziała, że zamierza wzmocnić obowiązujące prawodawstwo (dyrektywa 2006/114/WE dotycząca reklamy wprowadzającej w błąd i reklamy porównawczej), aby w wyraźny sposób zakazać praktyk, takich jak ukrywanie zamiarów handlowych komunikatu, przy jednoczesnym wzmocnieniu egzekwowania przepisów w sprawach transgranicznych.
„Jedynie jednolite ogólnoeuropejskie przepisy umożliwią nam zwalczanie oszustw zorientowanych na przedsiębiorstwa i zagwarantują, że sprawcy nie będą mogli ukryć się za granicami innego państwa. Dlatego też przedstawiamy dziś niniejszy kompleksowy plan” - powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości. „Musimy powstrzymać praktyki nieuczciwych przedsiębiorstw, takie jak wprowadzające w błąd wpisy do katalogów biznesowych, fałszywe faktury i podobne oszustwa. Małe przedsiębiorstwa stanowią trzon europejskiej gospodarki i nie mogą sobie pozwolić na to, by tracić środki na rzecz oszustów wyłudzających pieniądze. Jesteśmy zdeterminowani, aby poprawić bezpieczeństwo prowadzenia działalności gospodarczej w Europie”.
Zobacz: Dotacje i mikropożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej
Każdego dnia unijne przedsiębiorstwa, osoby prowadzące własną działalność i organizacje społeczeństwa obywatelskiego padają ofiarą oszustw marketingowych. Oszustwa te obejmują zróżnicowane działania - od przedstawiania fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji dotyczących usługi do wysłania ofert przedstawionych jako faktury lub wprowadzające w błąd formularze dotyczące aktualizacji danych w branżowych katalogach firm. Statystyki wskazują na nową tendencję, która może mieć wpływ na działalność gospodarczą na całym świecie. Wraz z rozpowszechnieniem technik marketingu masowego, najbardziej aktywne podmioty oferujące wprowadzające w błąd katalogi branżowe mogą, według doniesień, wysyłać do 6 milionów formularzy rocznie. Straty finansowe dla poszczególnych przedsiębiorstwach wynikające z działalności nieuczciwych przedsiębiorstw oferujących wpisy do katalogów biznesowych szacuje się w skali od 1 000 euro do 5000 euro rocznie dla poszczególnych spółek. 23 miliony małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w Europie stanowią 99% przedsiębiorstw UE i stworzyły 85% nowych miejsc pracy netto w UE w latach 2002 – 2010. Są one kluczowym czynnikiem napędzającym wzrost gospodarczy, a ich prawa powinny być chronione.
Komisja opublikowała strategię (komunikat), która przedstawia szczegółowy wykaz działań do podjęcia w przyszłości w celu zwiększenia ochrony przedsiębiorstw:
1. Przegląd zasad zakazujących stosowania pewnych praktyk, w celu wzmocnienia tych zasad
- W celu zwiększenia pewności prawnej oraz zagwarantowania braku luk prawnych, niektóre praktyki wyraźnie wprowadzające w błąd, takie jak działania nieuczciwych przedsiębiorstw oferujących wpisy do katalogów biznesowych, zostaną wyraźnie zakazane, dzięki czemu podmioty będą natychmiastowo poinformowane, że praktyki te są objęte dyrektywą dotyczącą reklamy wprowadzającej w błąd i reklamy porównawczej i tym samym są niezgodne z prawem.
- W celu zagwarantowania, że przepisy przestrzegane są przez wszystkie podmioty, Komisja przewiduje zaostrzenie sankcji w przypadku naruszenia prawa. Państwa członkowskie będą musiały dopilnować, aby ich przepisy przewidywały skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje.
2. Wzmocnienie egzekwowania przepisów dotyczących wprowadzających w błąd praktyk handlowych w sprawach transgranicznych:
- Każde państwo członkowskie będzie zobowiązane do wyznaczenia organu wykonawczego posiadającego niezbędne kompetencje, aby zagwarantować, że przepisy są stosowane również w relacjach handlowych między przedsiębiorstwami. W chwili obecnej nie wszystkie państwa UE to zapewniają.
- Komisja ustanowi procedury współpracy pomiędzy organami wykonawczymi. Sieć organów wykonawczych umożliwi odpowiednim organom, takim jak agencje ds. konkurencji lub ds. ochrony konsumentów, wymianę informacji, możliwość uzyskania pomocy transgranicznej i powstrzymanie wprowadzających w błąd praktyk mających wpływ na przedsiębiorstwa.
W celu aktualizacji obowiązujących przepisów, po przeprowadzeniu dogłębnej oceny skutków w 2013 r. Komisja planuje przedstawić odpowiedni wniosek.
Działania Komisji prowadzone są w następstwie sondażu Parlamentu Europejskiego oraz publicznych konsultacji (zob. IP/11/1224), w których przedsiębiorstwa wszystkich rozmiarów i ze wszystkich sektorów zdecydowanie zaapelowały o zwiększenie ochrony na szczeblu UE przeciwko wprowadzającym w błąd praktykom marketingowym zorientowanym w szczególności na przedsiębiorstwa. 84% respondentów opowiedziało się za unijnymi przepisami wymierzonymi przeciwko najbardziej szkodliwym praktykom handlowym mającym negatywny wpływ na przedsiębiorstwa.
Zobacz: Przedsiębiorcy zadowoleni z trzeciej ustawy deregulacyjnej
Kontekst
Prawodawstwo UE dotyczące reklamy wprowadzającej w błąd i reklamy porównawczej (dyrektywa 2006/114/WE z dnia 12 grudnia 2006 r.) określa minimalne, ogólnoeuropejskie normy prawne ochrony działalności gospodarczej przed wprowadzającymi w błąd praktykami marketingowymi. Normy te dają pewność, że w reklamie porównawczej porównuje się rzeczy do siebie podobne, nie oczernia się znaków towarowych innych przedsiębiorstw i nie wprowadza się zamieszania wśród handlowców.
Istnieje kilka wprowadzających w błąd praktyk marketingowych stosowanych przez nieuczciwych sprzedawców na ogromną skalę. Najczęstsze oszustwa opierają się na wspólnym podstawowym systemie: nieuczciwy podmiot nakłania ofiarę do wyrażenia zgody i rzekomego zawarcia umowy. W zamian świadczy ograniczone usługi po wygórowanej cenie i na podstawie nieuczciwych warunków umownych, albo w ogóle ich nie świadczy. Następnie podmiot wprowadzający w błąd wykorzystuje wszelkie możliwe środki w celu wyegzekwowania płatności.
Często stosowany system obejmuje nieuczciwe przedsiębiorstwa oferujące wpisy do katalogów biznesowych, wysyłające formularze do podmiotów gospodarczych (takich jak właściciele sklepów, architekci lub lekarze) z prośbą o pozornie bezpłatną aktualizację swoich danych. Po podpisaniu ofiara jest następnie informowana o fakcie podpisania umowy oraz o wysokości znacznych rocznych opłat. Ogólnoeuropejski sondaż udokumentował 13 000 skarg dotyczących oszustw w dziedzinie katalogów firm – które mogą stanowić jedynie czubek góry lodowej. W tym kontekście skuteczne egzekwowanie przepisów UE jest obecnie trudne w przypadku, gdy ofiara i przestępcą pochodzą z dwóch różnych krajów UE.
Również Parlament Europejski wielokrotnie podkreślał znaczenie tej kwestii. Problem nieuczciwych przedsiębiorstw oferujących wpisy do katalogów branżowych był w szczególności podstawą przyjęcia dwóch rezolucji Parlamentu Europejskiego, pierwszej w 2008 r., a drugiej nie tak dawno w dniu 9 czerwca 2011 r.
Zobacz serwis: Mała firma
Źródło: Komisja Europejska