W Polsce sporo osób żyje w mieszkaniach spółdzielczych. Są dwa rodzaje uprawień, umożliwiających korzystanie z takich lokali. Jedno to tzw. spółdzielcze lokatorskie prawo do mieszkania, które pod wieloma względami przypomina najem (członek spółdzielni użytkuje lokal mieszkalny, którego właścicielem jest spółdzielnia ), a drugie to spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. To z kolei przypomina pełną własność, ale jest tzw. prawem ograniczonym, jako że wiążą się z nim pewne wymagania – na przykład nabywca powinien stać się członkiem spółdzielni, co wiąże się również m.in. z płatnościami na jej rzecz.
Te obowiązki odstraszają część nabywców, toteż mieszkanie spółdzielcze czasem jest trudniej sprzedać. Receptą na ten kłopot może być zmiana spółdzielczego własnościowego prawa do mieszkania na tzw. odrębną własność. Na dodatek, jak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z 16 stycznia 2015 r. (sygnatura IBPBII/2/415-935/14/MZa), taka zmiana formy własności nie rodzi skutków podatkowych.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Wyłącznie zmiana formy własności
O wydanie interpretacji zwrócił się podatnik, który w 2007 r. kupił spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. W 2010 r. doszło do ustanowienia odrębnej własności mieszkania, które zostało przeniesione na podatnika, zaś w 2014 r. lokal został sprzedany.
Podatnik we wniosku o interpretację uznał, że w tej sytuacji nie musi płacić podatku od dochodu uzyskanego ze sprzedaży mieszkania, a przedstawiciele Izby Skarbowej w Katowicach uznali to stanowisko za prawidłowe.
Przepisy bowiem mówią, że podatek należy się tylko wtedy, jeśli doszło do odpłatnego zbycia lokalu i jeżeli od chwili zakupu do sprzedaży minęło mniej niż 5 lat.
Tymczasem zmiana spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na odrębną własność jest wyłącznie zmianą formy własności i nie należy go traktować jako nowego nabycia. A więc okres pomiędzy zakupem a sprzedażą należy liczyć od chwili zakupu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, to zaś nastąpiło więcej niż 5 lat przed sprzedażą. A w takim wypadku nie ma przychodów podlegających opodatkowaniu.
Zmiany w prawie restrukturyzacyjnym na lepsze
Przekształcenie prawa lokatorskiego we własność to już nabycie
Podobnych interpretacji jest wiele, co pokazuje, że podatnicy nie są pewni, jak urząd skarbowy będzie traktować zamianę formy prawa własności. Jednak inne wykładnie – podobnie jak opisana powyżej – nie traktują uzyskania odrębnego prawa do lokalu, do którego podatnikowi przysługiwało wcześniej spółdzielcze własnościowe prawo, jako nowego nabycia.
Co innego, kiedy dochodzi na uzyskania przed podatnika spółdzielczego prawa własności do lokalu, który wcześniej zajmował na podstawie lokatorskiego prawa. W tym wypadku niewątpliwie dochodzi do nabycia w chwili, kiedy uzyskuje się spółdzielcze prawo własności. A więc ci, którzy dokonali takiej zamiany, muszą ze sprzedażą poczekać 5 lat.
Bywa jednak, że pojawiają się problemy prawne. Przykładem może być interpretacja, opracowana również przez katowicką izbę skarbową, a pochodząca z marca 2012 r. (sygnatura IBPBII/2/415-1354/11/MM). O interpretację zwróciła się podatniczka, która w 1992 r. uzyskała lokatorskie prawo do mieszkania, a w lecie 2007 r. zwrócił się do spółdzielni o przekształcenie prawa lokatorskiego w spółdzielcze prawo własnościowe. I spółdzielnia w grudniu poinformowała ją, że takiego przekształcenia dokonała.
Ułatwienia dla firm przy rozliczaniu z Izbą Celną
Tyle, że wcześniej doszło do zmiany ustawy o spółdzielniach, wg której taka zmiana była niemożliwa. Zgodnie z przepisami, spółdzielnia mogła dokonać wyłącznie przekształcenia prawa lokatorskiego w odrębne prawo do lokalu (co wynikało z prawa spółdzielni do gruntu). To zostało uczynione na mocy wyroku sądu dopiero w 2009 r. I taką też datę nabycia nieruchomości wskazali przedstawiciele Izby Skarbowej w Katowicach.
Oskładkowanie umów cywilnoprawnych zwiększy szarą strefę
„Stara” ulga meldunkowa nie zadziałała
Dla właścicielki mieszkania miało to poważne konsekwencje, jako że wg przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. sprzedaż lokalu była zwolniona z podatku, jeśli podatnik był w nim zameldowany co najmniej przez 12 miesięcy. Fakt, że wnioskująca o interpretację faktycznie nabyła mieszkanie w 2009 r. oznaczał zaś, że korzystne zasady jej nie objęły.
Marek Siudaj, Tax Care