Moment powstania obowiązku podatkowego
Od stycznia 2014 roku przestanie obowiązywać zasada, zgodnie z którą obowiązek podatkowy na gruncie VAT związany jest ściśle z datą wystawienia faktury. Obecnie w przypadku sprzedaży, która powinna być potwierdzona takim dokumentem, powstaje on z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Od chwili wejścia nowych przepisów w życie, obowiązek ten będzie powstawał co do zasady z chwilą dokonania dostawy lub wykonania usługi.
Nastąpi zatem zerwanie związku między wystawieniem faktury a momentem powstania obowiązku podatkowego, w związku z czym zliberalizowane mogą zostać przepisy dotyczące terminów wystawiania faktur.
Terminy wystawiania faktur w 2014 roku
Do końca 2013 roku sprzedaż dokonywana na rzecz podmiotów innych niż osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej obowiązkowo powinna być udokumentowana za pomocą faktur. Jak zostało już wspomniane, ogólna zasada przewiduje, iż dokument ten wystawia się nie później niż 7. dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami czas, w którym faktura powinna zostać wystawiona, będzie wydłużony.
Od stycznia nadchodzącego roku fakturę wystawiać będzie można nie później niż 15. dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Co więcej, ustawodawca przewidział możliwość wystawienia faktury jeszcze przed dokonaniem sprzedaży - będzie można wystawić ją na nie więcej niż 30 dni przed dostawą lub wykonaniem usługi.
Zobacz: Import usług a faktura
Podatnik wykonał usługę 29 października. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, faktura powinna zostać wystawiona pomiędzy 29 października a 5 listopada. Przy zastosowaniu nowych przepisów, ten sam przedsiębiorca mógłby wystawić fakturę między 29 września (30 dni przed wykonaniem usługi) a 15 listopada
Należy przy tym zaznaczyć, iż zgodnie z nowym art. 106i ust. 7, podatnik ma prawo do wystawienia faktury na 30 dni przed:
- dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi; wyjątkiem są tu dostawy i świadczenie usług, o których mowa w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT (np. media) - jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy to można ją wystawić wcześniej niż na wskazane 30 dni przed;
- otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.
W związku z powyższym, jeżeli podatnik zna przyszły termin realizacji transakcji sprzedaży, który nie przekracza ustawowych 30 dni, może zafakturować transakcję wcześniej. Jakie konsekwencje niesie za sobą tak sformułowany przepis?
Zobacz: Zwrot VAT za materiały budowlane - ostatnie 3 miesiące pełnego zwrotu
Nie ma faktur zaliczkowych, ale co ze spóźnionymi dostawami?
Rozwiązanie takie z pewnością przyczyni się do zmniejszenia liczby dokumentów w obrocie gospodarczym - w sytuacji otrzymania zaliczki, przedpłaty, czy różnego rodzaju zamówień, które mają być zrealizowane w ciągu 30 dni, nie będzie konieczności wystawiania faktur zaliczkowych i końcowych - wystarczy wystawienie “zwykłej” faktury. Pojawia się jednak pytanie - co jeśli w takiej sytuacji dostawa towaru lub wykonanie usługi nie nastąpi przed 30 dniami lub nie odbędzie się w ogóle?
Otóż odpowiedzi na to pytanie nie znajdziemy w przepisach nowej ustawy o VAT. Ze wspomnianego art. 106i ust. 7 jasno wynika, w jakim terminie najwcześniej może zostać wystawiona faktura. Czy w takim razie, jeżeli po 30 dniach od terminu wystawienia faktury dostawa towarów lub wykonanie usługi nie będą miały miejsca, przedsiębiorca złamie przepisy ustawy? Warto wspomnieć, iż do takich sytuacji odnosi się bezpośrednio art. 62 ust. 1 Kodeksu karnego skarbowego, zgodnie z którym “kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku za wykonanie świadczenia, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych”.
Zobacz: Wybór formy opodatkowania małej firmy
Trudno przewidzieć również, jak organy skarbowe będą podchodziły do sytuacji, kiedy podatnik, mimo braku dostawy lub wykonania usługi, zgodnie z przepisami odprowadzi podatek VAT od wcześniej wystawionej faktury. Czy w takim wypadku również będzie złamane prawo i na przedsiębiorcę będzie mogła zostać nałożona kara?
W związku z możliwością wcześniejszego wystawienia faktury pojawia się kolejna wątpliwość - jakie konsekwencje rodzi otrzymanie takiego dokumentu przez nabywcę? Do końca 2013 roku, w zdecydowanej większości przypadków, data odbioru faktury wiązała się bezpośrednio z prawem do odliczenia wykazanego na niej podatku VAT. Od 2014 roku podatnicy będą zmuszeni pilnować dwóch dat - otrzymania faktury oraz dokonania dostawy towarów lub świadczenia usługi, ponieważ prawo do odliczenia podatku od towarów i usług po stronie nabywcy związane jest bezpośrednio z obowiązkiem podatkowym po stronie sprzedawcy. Otrzymanie faktury przed faktyczną sprzedażą nie spowoduje zatem możliwości odliczenia podatku VAT.
Podsumowując, zmiany w zakresie podatku od towarów i usług, które wejdą w życie od początku 2014 roku budzą wiele kontrowersji. Podatników czeka zatem okres niepewności oraz oczekiwania na wydanie przez organy skarbowe interpretacji nowych przepisów oraz sposobów ich stosowania przez przedsiębiorców.
Zobacz: Czy warto być płatnikiem VAT?
Autor: Anna Hugiel Lazarowicz