3 kwietnia 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt. II FSK 249/12) rozstrzygnął wątpliwości związane z zakwalifikowaniem odsetek od kredytu zaciągniętego na wypłaty dywidendy jako kosztów uzyskania przychodów.
Warto podkreślić, iż w toku wcześniejszego postępowania administracyjnego w przytoczonej sprawie zarówno decyzje organów podatkowych, jak i indywidualna interpretacja przepisów podatkowych Ministra Finansów wykluczały możliwości zakwalifikowania wspomnianych kwot jako kosztów.
Koszty podatkowe, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, są wydatkami, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, zatem są to wydatki wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej, o ile są one uzasadnione w sposób racjonalny. Naczelny Sąd Administracyjny, przywołując jedno z wcześniejszych orzeczeń podkreślił, że przy zaszeregowaniu konkretnych wydatków jako kosztów, konieczne jest uwzględnienie związku danego „wydatku z sytuacją finansową przedmiotu gospodarczego w kontekście jego racjonalnych potrzeb”. Pomimo, że określenie celu wydatku spoczywa na podatniku, sądy administracyjne oraz organy podatkowe za pomocą przynależnych im kompetencji kontrolnych zobowiązane są dokonać oceny działalności podatnika z uwzględnieniem wydatków poniesionych faktycznie, które były niezbędne dla funkcjonowania danego podmiotu gospodarczego i osiągnięcia przez niego przychodów.
Podsumowując wszystkie ujawnione w sprawie okoliczności, NSA orzekł, iż zaciągnięcie przez spółkę akcyjną kredytu w celu wypłaty należnej wspólnikom dywidendy, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, może być potraktowane jako wydatek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Polecamy: Zmiany w VAT
W uzasadnieniu omawianego wyroku Sąd podkreślił, że osiąganie zysku przez spółkę akcyjną stanowi podstawowy cel zarówno dla funkcjonowania spółki, jak i jej wspólników, gdyż ich kapitał pełni fundamentalną rolę w działalności spółki i osiąganiu przez nią przychodów. W konsekwencji zaciągnięcie kredytu stanowi zabezpieczenie źródła przychodów, którym jest prowadzona działalność gospodarcza oraz zapobiega utracie przez spółkę akcyjną płynności finansowej.
W czasie, kiedy była rozpatrywana skarga kasacyjna, wydana została uchwała składu siedmiu sędziów NSA dotycząca tego samego problemu (uchwała z dnia 12 grudnia 2011 roku, sygn. akt II FPS 2/11). W uchwale stwierdzono, że odsetki oraz inne wydatki związane z kredytem zaciągniętym przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na wypłatę dywidendy należnej jej udziałowcom, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, nie są kosztem uzyskania przychodów tej spółki. W uzasadnieniu uchwały, NSA zwrócił uwagę, że do podatkowej kategorii ,,dochodu‘’ rozumianego jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, a tym bardziej przychodu nie można zaliczyć zobowiązania podatnika (spółki kapitałowej) do wypłaty na rzecz jej wspólników (akcjonariuszy) należnego im udziału w zysku (dywidendy). Natomiast oceniając możliwość zaliczenia wydatku w postaci odsetek od kredytów, czy pożyczek do kosztów uzyskania przychodów należy za każdym razem ustalić, na jaki cel zaciągnięty została kredyt czy pożyczka. Tylko bowiem w odniesieniu do odsetek od kredytu (pożyczki) związanej z uzyskaniem przychodów bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów można rozważać możliwość zaliczenia jej do kosztów uzyskania przychodu. W każdym przypadku należy zbadać, czy służą one celowi wskazanemu w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Polecamy: Aktualne składki ZUS 2012
Sąd rozpoznający skargę kasacyjną zawiesił postępowanie do czasu wydania uchwały przez powiększony skład NSA. Następnie postępowanie zostało podjęte, skład orzekający nie podzielił jednak stanowiska zaprezentowanego w uchwale i orzekł na korzyść podatnika.