W transakcjach pomiędzy podmiotami niepublicznymi termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi. Jest to podstawowa zasada rządząca transakcjami handlowymi pomiędzy przedsiębiorcami.
Skutkiem takiego stanu rzeczy jest to, że jeżeli ustalony w umowie termin zapłaty jest dłuższy niż 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, po upływie 60 dni wierzycielowi przysługują odsetki. Odsetki te są należne w wysokości odsetek za zwłokę określanej na podstawie art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej. Strony mogą też w umowie określić wyższe odsetki. Nie są to więc standardowe odsetki za opóźnienie.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Konsekwencje opisane wyżej są dość surowe. Na szczęście ustawodawca otwiera przed dłużnikiem furtkę stanowiąc, że strony w umowie mogą postanowić o dłuższym niż 60 dni terminie zapłaty. Można tak jednak w umowie postanowić jedynie pod warunkiem, że ustalenie to nie jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym celem umowy i zasadami współżycia społecznego oraz jest obiektywnie uzasadnione, biorąc pod uwagę właściwość towaru lub usługi. Tutaj zaczynają się problemy.
Po pierwsze, zasady współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczy cel umowy stanowią klauzule generalne. Zawierają one odesłanie do ocen nie mieszczących się w systemie prawnym i nigdzie w nim nie zdefiniowanych. Dlatego też nie sposób jest już na etapie zawarcia umowy przewidzieć, że zastrzeżenie dłuższego niż 60 dni terminu płatności będzie w danym wypadku zgodne z tymi klauzulami generalnymi. Oceny takiej dokona wiążąco dopiero orzekający sąd, jeżeli pomiędzy stronami dojdzie do sporu dotyczącego odsetek należnych za okres po upływie 60 dni od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku.
Intercyza a prowadzenie własnej firmy
Po drugie, ocenne także będzie to, czy w danym wypadku wprowadzenie do umowy terminu zapłaty dłuższego niż 60 dni będzie obiektywnie uzasadnione, biorąc pod uwagę właściwość towaru lub usługi.
Reasumując, w umowie handlowej pomiędzy podmiotami niepublicznymi da się wprowadzić termin zapłaty dłuższy niż 60 dni bez konsekwencji dla dłużnika w postaci obowiązku zapłaty odsetek, ale tylko wtedy, gdy zachowane zostały ustawowe, dość ocenne, przesłanki. Niestety to, czy przesłanki wprowadzenia takiego terminu zostały przez strony dochowane, wiążąco oceni dopiero orzekający w sprawie sąd.
Nowe prawa konsumenta – poradnik
Mateusz Dąbroś, Aplikant adwokacki, autor bloga Umowny.pl (www.umowny.pl)
Ślązak Zapór i Wspólnicy, Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp. k.