Pełnomocnik może rozwiązać problemy przedsiębiorców, którzy często narzekają, że konieczność załatwiania spraw w urzędach kosztuje ich wiele czasu. Między innymi właśnie dlatego z dużą nadzieją oczekują zmian legislacyjnych, które mają ułatwić prowadzenie biznesu. Większości spraw w urzędach nie trzeba jednak załatwiać osobiście. Można bowiem działać w postępowaniu administracyjnym przez pełnomocnika. Poza tym powierzenie załatwienia niektórych spraw osobie mającej doświadczenie w występowaniu przed organami administracyjnymi może skrócić czas postępowania i korzystnie wpłynąć na jego rezultat.
Kto może udzielić pełnomocnictwa?
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 15 grudnia 2009 r. I SA/Rz 823/2009 wskazał, że każdy podmiot, który jest stroną postępowania, może udzielić pełnomocnictwa do działania w jego imieniu. Uwidacznia się w więc praktyczny problem, powstały w związku z treścią art. 29 kodeksu. Zgodnie z tym przepisem stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej. Z literalnej wykładni tego przepisu wynika, że przymiotu strony nie będą posiadały spółki osobowe (jawne, partnerskie, komandytowe i komandytowo – akcyjne) i wspólnoty mieszkaniowe.
W doktrynie i orzecznictwie przyjęto jednak, że posiadanie osobowości prawnej nie jest niezbędne dla możliwości występowania w charakterze strony stosunków administracyjnoprawnych i związanego z tym uzyskania statusu strony postępowania. Wynika to z okoliczności, że dla możliwości występowania w charakterze strony w postępowaniu administracyjnym podstawowe znaczenie mają przepisy prawa materialnego. Jeżeli więc określone jednostki organizacyjne mają zdolność prawną w danej dziedzinie prawa administracyjnego (prawo celne, prawo energetyczne itd.), to przepisy prawa procesowego nie mogą ograniczać zdolności takiego podmiotu do uczestniczenia w postępowaniu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 19 listopada 2008 r. II SA/Gl 171/2008 wskazał, że (...) spółka jawna może być podmiotem praw i obowiązków oraz wchodzić w stosunki prawne z innymi podmiotami. Oznacza to, że co do zasady może ona mieć przymiot strony w rozumieniu art. 28 kpa.. W tym samym, istotnym dla wspólników spółek osobowych wyroku, Sąd stwierdził, że wydanie decyzji w stosunku do dwóch osób fizycznych - wspólników spółki jawnej (jednakże nie do samej Spółki) musi prowadzić do wniosku, że decyzja ta skierowana została do osób niebędących stroną w sprawie. Decyzja administracyjna może być wydana wyłącznie w stosunku do strony, tj. podmiotu dysponującego interesem prawnym i może określać prawa i obowiązki tylko takiego podmiotu.
Warto również zwrócić uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 marca 2007 r.VI SA/Wa 2305/2006, zgodnie z którym firma prowadzona przez osobę fizyczną nie może być stroną postępowania administracyjnego. Chodzi o to, że stroną postępowania nie jest Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe „H.” , ale jego właściciel, będący osobą fizyczną.
Kiedy można posłużyć się pełnomocnikiem?
Zgodnie z art. 32 kodeksu postępowania administracyjnego strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8 grudnia 2008 r. III SA/Wa 2027/2008 wskazał, że czynności wymagające osobistego działania strony to takie czynności, w których brak udziału strony stawiał by pod znakiem zapytania sens ich prowadzenia. W piśmiennictwie i orzecznictwie wskazuje się, że za takie czynności uznać należy poddanie się przez stronę przesłuchaniu, czy też stwierdzenie jej tożsamości(...)
Kto może zostać pełnomocnikiem?
Pełnomocnikiem strony, zgodnie z art. 33. § 1 kodeksu, może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych.
W jaki sposób można udzielić pełnomocnictwa?
Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu. Pełnomocnik powinien dołączyć do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także doradca podatkowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Organ administracji publicznej może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony.
Jakie skutki niesie za sobą udzielenie pełnomocnictwa w postępowaniu administracyjnym?
Wydaje się, że najlepszą odpowiedź na postawione w ten sposób pytanie daje wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 19 sierpnia 2009 r. sygn. II SA/Go 368/2009.
Od chwili ustanowienia pełnomocnika w sprawie strona działa za jego pośrednictwem z pełnym skutkiem prawym, w tym również wszystkie pisma w tymże postępowaniu doręczane winny być temu pełnomocnikowi. Przepis ten nie dopuszcza żadnych wyjątków i zgodnie z przyjętą w ustawie zasadą oficjalności doręczeń obarcza organy administracji prowadzące postępowanie obowiązkiem doręczania wszystkich pism procesowych a w tym i orzeczeń (decyzji i postanowień) pełnomocnikowi ustanowionemu w sprawie. Jednakże żeby ten skutek miał miejsce pełnomocnictwo musi zostać złożone do akt sprawy tak jak to stanowi art. 33 § 3 kpa. Organ zatem musi wiedzieć, że w sprawie został ustanowiony pełnomocnik.
Opłata skarbowa od pełnomocnictwa
Zgodnie z art.1 ust. 2 Ustawy o opłacie skarbowej opłacie skarbowej podlega złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii - w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.
Opłata od pełnomocnictwa wynosi 17 zł. Obowiązek jej uiszczenia powstaje z chwilą złożenia dokumentu w organie administracji publicznej. Zgodnie z art. 12 ww. ustawy organem podatkowym właściwym w sprawach opłaty skarbowej jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Nie trzeba jednak uiszczać opłaty skarbowej, jeżeli pełnomocnictwo udzielane jest członkowi rodziny.
Polecamy: Jak przedsiębiorca może bronić się przed zarzutem przedawnienia?