Oprócz przyczyn ekonomicznych takich jak wysoki poziom zadłużenia, niska rentowność, niekorzystna struktura majątku obrotowego skutkujących brakiem płynności finansowej, wśród źródeł powstawania „zatorów płatniczych” należy także wskazać złe funkcjonowanie polskiego systemu sądownictwa. Postępowania sądowe trwają długo a uzyskanie wyroku wobec trudności z ich egzekucją nie rozwiązuje problemu.
W celu eliminacji zatorów płatniczych wprowadzono ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z 12 czerwca 2003 r. Dotyczy ona tylko umowy o odpłatne dostarczanie towarów i usług, o ile strony zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodową. Regulacja ustawowa nie dotyczy natomiast:
- długów objętych postępowaniami prowadzonymi na podstawie przepisów prawa upadłościowego i prawa układowego;
- umów na podstawie których są wykonywane czynności bankowe;
- umów, których przedmiotem jest świadczenie polegające na odpłatnym dostarczaniu towarów lub świadczeniu usług;
- finansowane w całości lub w części ze środków pochodzących od międzynarodowych instytucji finansowych i pomocy unijnej;
- umów, których stronami są wyłącznie jednostki sektora finansów publicznych.
Polecamy: Jak nie utracić płynności finansowej
Jeżeli umowa przewiduje termin zapłaty przekraczający 30 dni, to wierzyciel może domagać się odsetek ustawowych za okres od 31 dnia po spełnieniu świadczenia niepieniężnego i dostarczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, do dnia zapłaty. Okres nie może jednak być dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego.
Jeżeli termin zapłaty nie został oznaczony, wówczas wierzycielowi, bez wezwania należne są odsetki ustawowe za okres od 31 dnia po spełnieniu zobowiązania niepieniężnego, aż do dnia zapłaty. I w tym przypadku okres nie może być dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. Należy także pamiętać, że strony nie mogą wyłączyć lub ograniczyć przysługujących im uprawnień lub obowiązków.
W ten sposób przedsiębiorcy uzyskują ochronę przed opóźnieniami w płatnościach, dług pieniężny wynikający z umowy zamienia się bowiem w quasi – kredyt. Dowolność w określeniu terminu zapłaty rekompensowana jest koniecznością uiszczenia odsetek w przypadku zbyt długiego zwlekania z zapłatą.
Polecamy: serwis Leasing