Pamiętajmy, że kodeks cywilny zbudowany jest w oparciu o zasadę subsydiarności co oznacza, że strony mogą dowolnie kształtować między sobą stosunek prawny, jednak warunki umowne nie powinny sprzeciwiać się regulacjom kodeksowym. Nadrzędnym pojęciem, od którego należy rozpocząć analizowanie tematu, jest pojęcie leasingu zarówno finansowego jak i operacyjnego.
Umowa
Art. 7091 kodeksu cywilnego stanowi, iż przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Polecamy serwis Mała firma
Finansującym jest określona, najczęściej wyspecjalizowana firma, która jest właścicielem rzeczy będącej przedmiotem leasingu.
Zawierając umowę leasingu strony muszą pamiętać, iż musi być ona zawarta na piśmie.
Niedochowanie przepisanej formy nie skutkuje jednak nieważnością umowy, lecz jedynie utrudnia postępowanie dowodowe w przypadku sporów wynikłych na tle jej stosowania.
W umowie zostaje określone wynagrodzenie, przedmiot umowy leasingu, czas korzystania z rzeczy oraz kwestie związane z własnością rzeczy po zakończeniu umowy leasingu. Bardzo ważne jest określenie przedmiotu umowy leasingu, który ustawodawca określa jako rzecz, co należy interpretować zgodnie z art. 45 KC – rzeczami są tylko przedmioty materialne, co wyklucza możliwość zawarcia umowy leasingu, której przedmiotem będą przykładowo prawa majątkowe, pieniądze, papiery wartościowe, zwierzęta, energia. Przedmiotem umowy nie może być także przedsiębiorstwo, jego zorganizowana część bądź też gospodarstwo rolne.
Umowa mająca za przedmiot grunt wg prawa cywilnego nie będzie umową leasingu.
Leasing a obowiązki podatkowe
Problematyka leasingu może być rozpatrywana pod kątem obowiązków podatkowych powstających z chwilą zawarcia umowy. Definicja leasingu zawarta jest także w ustawach o podatku dochodowym, zarówno od osób fizycznych jak i prawnych.
Art. 17 a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, że przez umowę leasingu należy rozumieć umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej „finansującym”, oddaje do odpłatnego użytkowania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym”, podlegające amortyzacji środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, a także grunty.
Definicja stworzona dla potrzeb prawa podatkowego jest szersza od definicji zawartej w kodeksie cywilnym. Ustawodawca wprawdzie w pewnym zakresie odsyła do definicji z art. 7091 kodeksu cywilnego, ale też wprowadza pewne nowe elementy. W prawie cywilnym leasingodawcą może być jedynie przedsiębiorca, który prowadzi działalność leasingową w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, a więc jednostka wyspecjalizowana, natomiast ustawy podatkowe określają, że finansującym może być każdy podmiot.
Umowa leasingu zawarta z podmiotem, który prowadzi aptekę jest umową leasingu wg wskazanej definicji.
W przeciwieństwie do cywilistycznego ujęcia leasingu, w prawie podatkowym dopuszczalne jest objęcie umową leasingu wartości niematerialnych i prawnych, zorganizowanej części przedsiębiorstwa, a także gruntów.
Przeczytaj także Sprzedaż samochodu po okresie umowy - korekta VAT
Warunkiem koniecznym przewidzianym przez ustawy o podatkach dochodowych jest to, aby przedmioty objęte umową leasingu podlegały amortyzacji.
Nie może być przedmiotem umowy środek trwały przeznaczony do likwidacji (odpisy amortyzacyjne dokonane w całości).
W praktyce funkcjonują pojęcia leasingu operacyjnego i finansowego. Ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie definicji tych pojęć do ustawy. Wspomniane nazwy są używane tylko w obrocie gospodarczym.
Podstawowymi elementami jakimi musi się charakteryzować umowa leasingu operacyjnego są:
a) umowa zostaje zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40 % normatywnego okresu amortyzacji ( dla rzeczy ruchomych bądź wartości niematerialnych i prawnych) bądź na okres 10 lat jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości oraz
b) suma ustalonych opłat, pomniejszonych o należny podatek dochodowy od towarów i usług odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych,
Zawarcie umowy leasingu operacyjnego wywołuje następujące skutki u stron umowy:
a) odpisy amortyzacyjne z przedmiotu umowy leasingu operacyjnego dokonywane są po stronie finansującego,
b) opłaty z tytułu rat leasingowych stanowią koszt uzyskania przychodu korzystającego, a odpowiednio przychód finansującego,
Jan Kowalski, który zawarł umowę leasingu operacyjnego samochodu dostawczego z Firmą X może zaliczyć całość raty leasingowej na koszt uzyskania przychodu, natomiast dla Firmy X raty leasingowe stanowią źródło przychodu. Samochód dostawczy, mimo że używany przez Jana Kowalskiego jest amortyzowany u leasingodawcy.
W przypadku leasingu finansowego umowa zawiera następujące elementy:
a) okres na jaki umowa zostaje zawarta ( czas oznaczony),
b) wskazanie podmiotu korzystającego przedmiotu leasingu jako dokonującego odpisów amortyzacyjnych,
c) sumę określonych w ustawie opłat pomniejszonych o należny podatek od towarów i usług, musi być równa wartości początkowej środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych.
Umowa spełniająca powyższe warunki wywołuje następujące skutki prawno – podatkowe:
a) odpisy amortyzacyjne dokonywane są u korzystającego z przedmiotu leasingu,
b) koszt uzyskania przychodu stanowi tylko część odsetkowa opłaty leasingowej,
Piotr Nowak korzysta z kombajnu na podstawie umowy leasingu finansowego zawartej z producentem sprzętu rolniczego „Kłos”. Piotr Nowak może dokonywać odpisów amortyzacyjnych dotyczących kombajnu, a na koszty uzyskania przychodu zaliczyć część odsetkową raty leasingowej.
W praktyce najczęściej spotykamy leasing operacyjny, gdyż umożliwia on całkowite zaliczenie rat leasingowych na koszty uzyskania przychodu.
Autor: Wiktor Poniewierka