Każdy przedsiębiorca powinien wiedzieć, że kodeks cywilny przynajmniej w kilku przypadkach wskazuje klauzule zakazane w umowie leasingu właśnie po to, by chronić interesy leasingobiorców.
Strony umowy i jej forma
Umowa leasingu ma zawsze dwie strony. Stronami tymi jest finansujący (leasingodawca) i korzystający (leasingobiorca). Finansujący musi być zawsze przedsiębiorcą. Natomiast korzystającym może być zarówno przedsiębiorca jak i konsument.
Umowa leasingu musi być zawsze zawarta na piśmie. Jeżeli umowę zawarto w innej formie jest ona nieważna.
Istota leasingu
Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać ją korzystającemu do używania albo używania i pobierania z niej pożytków przez czas oznaczony. Innymi słowy finansujący zobowiązuje się kupić rzecz u osoby trzeciej i przekazać ją korzystającemu do używania i pobierania pożytków. Korzystający zaś zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie w pieniądzu, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Obowiązki leasingodawcy
Finansujący powinien wydać korzystającemu rzecz w takim stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili wydania mu przez zbywcę. Jest też obowiązany wydać korzystającemu razem z rzeczą odpis umowy ze zbywcą lub odpisy innych posiadanych dokumentów dotyczących tej umowy, w szczególności odpis gwarancji, otrzymanej od zbywcy lub producenta. Finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za przydatność rzeczy do umówionego użytku. Jeżeli rzecz nie zostanie wydana korzystającemu w ustalonym terminie na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialność, umówione terminy płatności rat pozostają niezmienione.
Janusz K. wziął w leasing samochód od spółki S. Leasingowany samochód nie został odebrany w terminie, Janusz K. musi zapłacić należność wynikającą z umowy także za okres, w którym jeszcze z samochodu nie korzystał. Taka sytuacja nie przesuwa automatycznie ani terminu spłaty, ani nie wydłuża trwania umowy.
Obowiązki leasingobiorcy
Korzystający powinien używać rzecz i pobierać z niej pożytki w sposób określony w umowie leasingu.
Polecamy: Leasing nieruchomości
Kiedy umowa tego nie określa, leasingobiorca musi jej używać w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy. Bez zgody finansującego korzystający nie może czynić w rzeczy zmian, chyba że wynikają one z przeznaczenia rzeczy. Jeżeli korzystający narusza powyższe warunki, finansujący powinien udzielić mu upomnienia na piśmie.
Gdy ono nie poskutkuje lub gdy leasingobiorca nie usunie zmian w rzeczy dokonanych bez uzgodnienia ich z leasingodawcą, ten może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym. Korzystający obowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególności dokonywać jej konserwacji i niezbędnych napraw oraz ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem rzeczy. Ważne jest też, że bez zgody finansującego korzystający nie może oddać rzeczy do używania osobie trzeciej. Także gdy i ten punkt umowy zostanie naruszony, finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym.
Janusz K. wziął w leasing samochód od spółki S. Janusz K. oddał samochód do używania swojemu bratu Karolowi O. W takiej sytuacji spółka S. może rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym.
Korzystający musi płacić raty w umówionych terminach.
Gdy dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty, finansujący powinien wyznaczyć na piśmie korzystającemu odpowiedni termin dodatkowy do zapłacenia zaległości. W tym piśmie powinien zagrozić, że w razie bezskutecznego upływu terminu może wypowiedzieć leasing ze skutkiem natychmiastowym.
Postanowienia umowne mniej korzystne dla korzystającego są nieważne.
Zobacz także: Wzór umowy leasingu
Utrata rzeczy
Za utratę przedmiotu leasingu odpowiada korzystający. W razie utraty rzeczy (zgubienie, kradzież) korzystający powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego. Gdy po wydaniu korzystającemu rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, wówczas finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich nieuiszczonych rat a także naprawienia szkody. Korzystający może pomniejszyć raty o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy.
Koszty ubezpieczenia
W umowie leasingu zazwyczaj zastrzega się, że to korzystający obowiązany jest ponosić koszty ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu.
Jeśli więc w umowie nie zostanie to uregulowane inaczej, na podstawie kodeksu cywilnego przyjmuje się, że koszty te obejmują składkę z tytułu ubezpieczenia na ogólnie przyjętych warunkach.
Przeniesienie własności
W umowie finansujący może zobowiązać się bez dodatkowego świadczenia przenieść na korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie trwania leasingu. W takim wypadku korzystający może żądać przeniesienia własności rzeczy w ciągu miesiąca od upływu tego czasu. Strony w umowie mogą ustalić jednak inny termin.