Obecnie ze sprawą spadkową możemy udać się do notariusza w celu przeprowadzenia postępowania spadkowego.
Notariusz może sporządzić „akt potwierdzenia dziedziczenia” – który jest równoznaczny z postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku. Notariusz może także otworzyć i ogłosić testament- z takimi samymi skutkami jak ma to miejsce w sądzie.
Jak to wygląda?
Chcąc skorzystać z notarialnego poświadczenia dziedziczenia, musimy dokonać mniej więcej tych samym czynności co do tej pory :
- Trzeba będzie posiadać akt zgonu spadkodawcy
- Przekazać notariuszowi posiadany testament (jeśli był sporządzony)
- Przedstawić akta stanu cywilnego spadkobierców ustawowych
- Zawiadomić spadkobierców ustawowych i testamentowych o wizycie u notariusza
- WAŻNE: Notariusz nie sporządzi potwierdzenia jeśli na „posiedzeniu” nie stawią się wszyscy spadkobiercy- naszym zadaniem jest wszystkich zawiadomić.
- Jeśli nie minęło pół roku od otwarcia spadku – notariusz musi przyjąć od spadkodawców oświadczenia o przyjęciu , lub odrzuceniu spadku (chyba że były już złożone).
Notariusz będzie musiał pouczyć klientów o odpowiedzialności karnej za złożenie niezgodnego z prawem zapewnienia spadkowego.
Jaki są korzyści postępowania przed notariuszem?
Przede wszystkim można zaoszczędzić na czasie- sądy często działają opieszale, a na wydanie postanowienia można czekać dosyć długo. Notariusz zazwyczaj jest w stanie zadziałać dużo szybciej. Ma to istotne znaczenie dla tych spadkobierców, którzy muszą szybko zadbać o majątek spadkodawcy – np. towary, czy akcje giełdowe .
Inną przyczyną jest wygoda, zazwyczaj łatwiej znaleźć notariusza niż sąd- ponadto można się z nim umówić na konkretny termin, podczas gdy data posiedzenia sądowego może być niespodziewana i zwyczajnie nam nie pasować.
Jakie są niebezpieczeństwa ?
Koszty
Nie zostało zmienione rozporządzenie o taksie notarialnej – stąd nadal nie wiemy ile będzie kosztować postępowanie przed notariuszem. Na razie istnieje jedynie projekt zmian rozporządzenia w tym zakresie.
System internetowy
Ustawa o notariacie zobowiązała Krajową Radę Notarialną do sfinansowania bazy danych sporządzonych aktów poświadczenie dziedziczenia. Zważywszy na skalę przedsięwzięcia – koszty mogą być astronomiczne. KRN stara się uzyskać dofinansowanie budowy systemu – a to, tak jak sama budowa infrastruktury technicznej zajmie dużo czasu. Nie wiadomo więc kiedy de facto będziemy mogli skorzystać z nowych usług notariuszy.
Korzystanie z systemu wiąże się także z koniecznością wykupienia przez notariuszy podpisu elektronicznego – który zważywszy na małą w sumie możliwość jego wykorzystania jest mało atrakcyjny.
System ma uniemożliwić wielokrotne zgłaszanie tego samego spadku u kilku notariuszy, oraz usprawnić kontrolę sądową nad działaniami komorników.
Obowiązki uczestnika
Wszyscy spadkobiercy muszą stawić się przed notariuszem – nieważne jest skuteczne zawiadomienie ich o terminie – zważywszy na to że notariusz nie dyscyplinuje tak jak instytucja sądu – zmobilizowanie rodziny może czasem napotkać trudności.
Zobacz serwis: Spadki
Problemy natury prawnej
Prawo spadkowe jest miejscami bardzo skomplikowane. Wynika to z tego, że istnieje w obrocie prawnym jednocześnie wiele regulacji. Jest to wynikiem zasady, iż ważne jest prawo obowiązujące w dniu otwarcia spadku (czyli śmierci spadkodawcy)- możliwość zaś rozpoczęcia postępowania spadkowego nigdy się nie przedawnia.
W związku z tym jest pewne ryzyko nieznajomości prawa spadkowego przez notariuszy- i tym samym popełniania przez nich błędów (dotyczących np. wielkości udziałów spadkowych, czy przede wszystkim dziedziczenia gospodarstw rolnych).
Kontrola Sądu
W przypadku znacznych wątpliwości co do rzetelności sporządzonego poświadczenia dziedziczenia, będzie można obalić go przed sądem cywilnym. Sąd będzie mógł uchylić akt notarialny i wydać „klasyczne” postępowanie o stwierdzeniu nabycia spadku.
Jak widać nowa instytucja zapowiada się ciekawie, nie dopracowano jednak do tej pory wielu istotnych kwestii zarówno formalnych, jak i czysto technicznych.
Zobacz serwis: Prawo dla firm