Polsko-słowackie interesy

Współpraca handlowa Polski ze Słowacją rozwija się doskonale. Od 2002 r. nasze obroty handlowe wzrosły ponad trzykrotnie, osiągając prawie 5,5 mld euro - powiedział w lipcu sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki, Mieczysław Kasprzak podczas spotkania z ambasadorem Republiki Słowackiej Vasilem Grivną. Dane GUS potwierdzają tę opinię.

W 2010 r. odnotowaliśmy bardzo wysoką dynamikę wzrostu wymiany handlowej - wzrost o ok. 36%, w tym polskiego eksportu o ok. 45%. Jest to najwyższa dynamika obrotów towarowych Polski i polskiego eksportu wśród krajów UE. Wolumen obrotów handlowych w ubiegłym roku (ok. 6,0 mld euro) przekroczył wielkość wymiany handlowej sprzed kryzysu gospodarczego w 2008 r., co jest dobrym prognostykiem na przyszłość.

Według danych GUS, w 2010 r. Słowacja była 11. partnerem handlowym Polski. Zajmowała 10. pozycję w polskim eksporcie oraz 12. pozycję w imporcie. Według danych słowackich, Polska zajmowała w słowackim eksporcie 3. miejsce po Niemczech i Czechach. W układzie terytorialnym słowackiego importu Polska zajmowała 7. pozycję.

Eksport

Największe pozycje polskiego eksportu na Słowację w 2010 r. to: części do aparatury odbiorczej dla telewizji - 5,6%, części i akcesoria do pojazdów samochodowych - 5,1% ogółu eksportu, miedź rafinowana, stopy miedzi - 4,5%, aparatura odbiorcza do telewizji - 4,0%, koks i półkoks z węgla - 3,7%, węgiel, brykiety - 2,8%, energia elektryczna - 2,5%, miedź nierafinowana, anody miedziane - 2,3% oraz pozostałe sztaby i pręty z żeliwa, meble, artykuły budowlane z tworzyw sztucznych oraz konstrukcje stalowe.

Import

Do najważniejszych pozycji polskiego importu należały: aparatura odbiorcza dla telewizji -10,8%, oleje z ropy naftowej, inne niż surowe - 9,8%, płaskie wyroby walcowane z żeliwa lub stali niestopowej, platerowane, powleczone lub pokryte - 6,7%, płaskie wyroby walcowane z żeliwa lub ze stali niestopowej, nieplaterowane, niepokryte ani niepowleczone - 5,2%, samochody osobowe i inne pojazdy mechaniczne - 4,9% oraz części do aparatury telewizyjnej, części i akcesoria do pojazdów samochodowych, opony pneumatyczne, maszyny do aut. przetwarzania danych i urządzenia do tych maszyn.

W I półroczu 2011 r. dynamika obrotów handlowych ze Słowacją znacznie osłabła - odnotowaliśmy spadek o ok. 3% w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. Niestety, szybsze tempo wzrostu importu niż eksportu jest zawsze niepokojącą tendencją w kontaktach handlowych.

Współpraca inwestycyjno-kapitałowa

Polskie inwestycje na Słowacji związane są głównie z dystrybucją towarów rynkowych (materiały budowlane, meble, artykuły rolno-spożywcze, tekstylia, obuwie, sprzęt gospodarstwa domowego) oraz z branżą samochodową. Największe polskie inwestycje dotyczą produkcji i dystrybucji napojów (Maspex Wadowice) oraz usług doradztwa komputerowego i sprzedaży oprogramowania (Asseco Poland, Comarch), jak również dystrybucji materiałów budowlanych i artykułów wyposażenia wnętrz (Merkury Market).

W 2009 r. najwięcej zainwestowały:

• firma Merkury Market (ok. 20 mln euro), która otworzyła w 2009 r. cztery sklepy. Łącznie sieć sklepów z polskimi artykułami budowlanymi Merkury Market liczy 11 obiektów.

• Black Red White - zakup większościowego pakietu akcji w spółce Luto a.s. z siedzibą w Koszycach, właściciela sieci salonów meblowych Mega Nabytok.

Skumulowana wartość bezpośrednich inwestycji Słowacji w Polsce na koniec grudnia 2009 r. wyniosła 121,8 mln euro, natomiast wartość słowackich inwestycji w Polsce w 2009 r. wyniosła 26,4 mln euro. Wysoką aktywność akwizycyjną wykazuje przede wszystkim grupa finansowa Penta, która na polskim rynku inwestuje od kilku lat. W 2009 r. Penta inwestowała w zakup udziałów w DD Lab (laboratoria medyczne) oraz Fabryki Lin i Drutu „Drumet”.

Ramy prawno-traktatowe współpracy

Z dniem akcesji do Unii Europejskiej Polska przyjęła prawodawstwo Wspólnot Europejskich w myśl podpisanego w kwietniu 2003 r. Traktatu Akcesyjnego. Utrzymano w mocy te polsko-słowackie umowy międzynarodowe, które nie są z nimi w kolizji, pozostałe zostały wypowiedziane. Nadal obowiązują:

Umowa między RP a RS o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, z sierpnia 1994 r. (Dz.U. 1996 nr 30 poz. 131);

Umowa o ochronie inwestycji zagranicznych również z sierpnia 1994 r. (Dz.U. 1996 nr 55 poz. 246).

W relacjach ze Słowacją (wzajemnie) nie stosuje się ograniczeń na rynku pracy i delegowania pracowników.

Słowacy w opinii cudzoziemców

Słowacja ma opinię miejsca przyjaznego dla cudzoziemców i inwestorów zagranicznych, których przyciąga ulgami podatkowymi. Załatwienie wszelkich formalności związanych z założeniem firmy trwa tutaj jeden dzień, a podatki są niższe niż u nas.

Słowacy są powściągliwi i niezbyt pewni siebie. Nie lubią być w centrum zainteresowania, wolą usunąć się na drugi plan i odzywają się wtedy, gdy zostaną zagadnięci. Jednocześnie są ambitni i pracowici, zwłaszcza mieszkańcy zachodniej części kraju, Bratysławy i okolic. Tu żyją młodzi wykształceni ludzie, pracujący w międzynarodowych firmach. Mieszkańcy regionów wschodnich jeszcze spoglądają z zazdrością na sąsiednie Czechy, przeświadczeni, że nie dorównują im pod względem poziomu życia.

Kultura biznesowa

Jeśli okazałoby się, że ojczysty język nie wystarcza do prowadzenia biznesowych negocjacji, nie ma problemu - większość wykształconych tubylców doskonale włada angielskim, wielu zna również niemiecki i węgierski.

Za główną cechę różniącą w biznesowych kontaktach Słowaków od innych nacji specjaliści uważają ich skłonność do unikania jakichkolwiek konfliktów. Izba Gospodarcza w Wiedniu ostrzega Austriaków oraz Niemców, że to, co w ich krajach uważano by za ożywioną dyskusję, w Słowacji zostanie uznane za awanturę.

Gdy w rokowaniach pojawi się drażliwy punkt, należy postarać się o wyważony ton i powściągliwe określenia, słowem - o maksymalnie taktowne i spokojne opisanie spraw wymagających naszym zdaniem zmiany.

Podobną ostrożność należy zachować w wyrażaniu krytyki. Uwagi pod adresem danego przedsięwzięcia mogą zostać odczytane jako atak na konkretnego człowieka, bowiem Słowacy traktują wszystko personalnie. Przejawia się to również w lojalności wobec przełożonych, z którymi pracownicy często czują się związani silniej niż z firmą. Być może również dlatego w słowackich przedsiębiorstwach wielką rolę odgrywają tytuły. Nie tylko pisma służbowe, ale i e-maile opatruje się tu obowiązkowo nagłówkiem „pan inżynier” oraz „pani doktor”.

Sytuacja gospodarcza

Rok 2010 przyniósł pozytywne sygnały. PKB, w porównaniu do 2009 r., wzrósł w cenach stałych o 4% (w cenach bieżących 4,5%). Przyczyniło się do tego ożywienie w handlu zagranicznym, a także poprawa sytuacji gospodarczej u głównych partnerów handlowych Słowacji. Pozytywne tendencje odnotowano w produkcji przemysłowej (wzrost o ponad 20%), a zwłaszcza w jej głównych filarach, tj. przemyśle samochodowym i elektrotechnicznym. Dobre wyniki zarejestrował także przemysł farmaceutyczny i chemiczny. Istotnym problemem gospodarki słowackiej w roku ubiegłym był wzrost deficytu finansów publicznych.

Według prognoz na rok bieżący, gospodarka słowacka utrzyma tempo wzrostu PKB na poziomie ok. 3,5%. Deficyt finansów publicznych osiągnie poziom 5,1% PKB, inflacja 3,6%, a bezrobocie zmniejszy się i wyniesie 14,0%.

Słowacja w liczbach