Prawo do zawieszenia działalności mają wyłącznie przedsiębiorcy, którzy nie zatrudniają pracowników. W związku z tym nie każdy wniosek o zawieszenie działalności zostanie rozpatrzony pozytywnie. Jeżeli przedsiębiorca zatrudnia chociaż jednego pracownika, to nawet gdy ten pracownik przebywa na urlopie wychowawczym lub bezpłatnym, urząd gminy lub sąd odmówi zawieszenia działalności.
(?) Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą. To moje jedyne źródło dochodów. W związku z propozycją pracy za granicą zamierzam zawiesić działalność. W ZUS uzyskałem informację, że zmieniły się przepisy w tym zakresie. Co powinienem zrobić? Jakie dokumenty i gdzie powinienem złożyć?
Od 31 marca 2009 r. obowiązują zmienione przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Nadal zawieszenie lub wznowienie działalności gospodarczej przedsiębiorca zgłasza w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez właściwe urzędy gmin lub miast. Przedsiębiorca - płatnik składek nie musi już składać w ZUS dodatkowych dokumentów, z wyjątkami, o których będzie mowa w dalszej części opracowania.
Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz zdrowotnemu w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu zawieszenia działalności. Ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu nie podlega przedsiębiorca, który zawiesił działalność zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
WAŻNE!
Od 7 marca 2009 r. osoba prowadząca działalność gospodarczą, która zawiesiła działalność, nie podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu od dnia wskazanego w informacji o zawieszeniu działalności w ewidencji działalności gospodarczej do dnia poprzedzającego dzień wskazany w informacji o wznowieniu działalności.
Przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego od 7 marca 2009 r. znaczenie ma okres zawieszenia tej działalności.
Działalność zawiesza Pan składając w urzędzie gminy wniosek EDG-1 (Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej), wskazując w rubryce „01. Rodzaj wniosku”: „pole 3. wniosek o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej”.
Ponadto, oprócz rubryk:
• 02-05 (wskazanie właściwego urzędu gminy/miasta, urzędu skarbowego, urzędu statystycznego oraz jednostki ZUS),
• 06 (numer wpisu w ewidencji),
• 07 (dane identyfikacyjne prowadzącego działalność),
• 08,10 (dane adresowe i oznaczenie przedsiębiorcy),
należy również wypełnić rubrykę 21, tj. złożyć oświadczenie o niezatrudnianiu przy działalności pracowników (pole 3) oraz wskazać datę rozpoczęcia zawieszenia (pole 1) i przewidywany okres zawieszenia w miesiącach (pole 2).
Prawidłowo wypełniony wniosek powinien Pan na końcu podpisać, wskazując miejscowość i datę złożenia wniosku.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
WAŻNE!
Wniosek w formie papierowej powinien być wypełniony wyraźnie, drukowanymi literami i bez skreśleń.
W przypadku gdy wniosek został już złożony, ale przedsiębiorca pomylił się, wniosku EDG-1 nie trzeba wypełniać od nowa. Wystarczy, że przedsiębiorca wypełni dodatkowo dokument EDG-POPR. W dokumencie EDG-POPR powinien wskazać rodzaj formularza, numer rubryki wraz z polem oraz nową poprawną treść tego pola. Dokument EDG-POPR podpisuje zarówno składający, jak i pracownik organu ewidencyjnego. Kopię dokumentu EDG-POPR organ ewidencyjny przekazuje pozostałym urzędom razem z kopią wniosku EDG-1.
Formularz służy do dokonywania korekt w przypadku pomyłek przy wypełnianiu części wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej
Po przeanalizowaniu przez urząd gminy, czy wniosek o wpis informacji o zawieszeniu działalności został wypełniony poprawnie pod względem formalnym (właściwe i odpowiednie rubryki) i merytorycznym, jego kopia zostanie przekazana do ZUS, który na podstawie tego wniosku sporządzi za osobę prowadzącą działalność dokumenty wyrejestrowujące z ubezpieczeń, tj. ZUS ZWPA (wyrejestrowanie płatnika składek) oraz ZUS ZWUA (wyrejestrowanie z ubezpieczeń).
PRZYKŁAD
Krystyna C. prowadzi firmę i nie zatrudnia pracowników. 6 maja 2009 r. złożyła w urzędzie gminy wniosek o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej od 20 maja na 4 miesiące. Część wniosku EDG-1, zawierającą informację będącą kopią zaświadczenia o wpisie oraz odpowiednie dane, gmina niezwłocznie przekaże do ZUS. Na ich podstawie ZUS wyrejestruje od 20 maja Krystynę C. z ubezpieczeń na drukach ZUS ZWUA i ZUS ZWPA. Za okres zawieszenia działalności Krystyna C. nie musi składać w ZUS żadnych dokumentów.
Wzór formularza EDG-1
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
WAŻNE!
ZUS nie wyrejestruje płatnika składek, gdy płatnik nadal zatrudnia osoby w zakresie dopuszczalnym przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, za które ma obowiązek składania dokumentów ubezpieczeniowych (np. zleceniobiorców).
W Pana przypadku urząd gminy przekaże do ZUS odpowiednie dane z Pana wniosku. ZUS sporządzi za Pana formularze ZUS ZWPA i ZUS ZWUA, a następnie poinformuje o tym Pana pismem.
Przy zawieszeniu lub wznowieniu działalności od początku miesiąca przedsiębiorca nie musi składać w ZUS żadnych dokumentów. W przypadku zawieszenia/wznowienia działalności w trakcie miesiąca za okres wykonywania działalności płatnik składek ma obowiązek przekazać do ZUS deklarację rozliczeniową ZUS DRA z wykazanymi składkami na ubezpieczenia za ten okres.
(?) Zawiesiłem działalność gospodarczą od 15 stycznia 2009 r. na 6 miesięcy. Osobiście musiałem złożyć w ZUS dokumenty wyrejestrowujące z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego od 1 lutego 2009 r. W związku z propozycją współpracy z dużą spółką zamierzam odwiesić działalność wcześniej, od 1 czerwca 2009 r. Jakie dokumenty i gdzie powinienem złożyć?
Wznowienie wykonywania działalności gospodarczej powinien Pan zgłosić w ewidencji działalności gospodarczej. Nie musi Pan dodatkowo składać w ZUS dokumentów zgłoszeniowych płatnika składek. Nie będzie Pan musiał także dokonywać zgłoszenia do ubezpieczeń, jeżeli w stosunku do okresu sprzed zawieszenia działalności nie wystąpiły zmiany dotyczące zasad podlegania ubezpieczeniom lub kodu tytułu ubezpieczenia.
Osoba, która wznawia wykonywanie działalności, musi złożyć w urzędzie gminy lub miasta wniosek EDG-1 zaznaczając w rubryce „01. Rodzaj wniosku” pole 4 - wniosek o wpis informacji o wznowieniu działalności gospodarczej. Wypełniając właściwe rubryki i pole na wniosku, tak samo jak przy zawieszeniu działalności przedsiębiorca nie może zapomnieć o wypełnieniu rubryki „22. Informacja o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej od dnia...”. Odwieszając działalność nie musi to być dokładnie następny dzień po upływie okresu, który przedsiębiorca wskazał składając wniosek o zawieszenie, ponieważ jest to jedynie przewidywany okres zawieszenia.
PRZYKŁAD
Krzysztof K. prowadzi jednoosobową firmę. Z działalności podlega obowiązkowo wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dodatkowo jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Krzysztof K. zawiesił w gminie działalność, wskazując okres zawieszenia od 10 marca do 31 maja 2009 r. W ZUS wyrejestrował się z ubezpieczeń, składając formularze ZUS ZWPA i ZUS ZWUA od 10 marca. Wznawiając działalność w gminie od 1 czerwca, urząd gminy przekaże odpowiednie dane do ZUS. Na tej podstawie ZUS zgłosi Krzysztofa K. do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZZA oraz jako płatnika składek na formularzu ZUS ZFA z datą od 1 czerwca 2009 r.
Jeżeli złoży Pan wniosek nie później niż 1 czerwca, to będzie Pan mógł wznowić działalność z tą datą. Następnie, jeśli nic się nie zmieniło w podleganiu ubezpieczeniom, ZUS po otrzymaniu danych z gminy, zgłosi Pana do takich samych ubezpieczeń (społecznych lub/i zdrowotnego), do jakich był Pan zgłoszony przed zawieszeniem działalności, również z datą od 1 czerwca 2009 r. Za pierwszy miesiąc wznowienia działalności powinien Pan złożyć deklarację rozliczeniową ZUS DRA. Następne będą już sporządzane przez ZUS z urzędu.
WAŻNE!
Wznowienie działalności, podobnie jak jej zawieszenie, nie może nastąpić z datą wcześniejszą niż data złożenia wniosku.
PRZYKŁAD
Elżbieta P. prowadzi działalność gospodarczą. Opłaca składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe oraz wypadkowe) i zdrowotne. W ZUS wyrejestrowała się od 1 lutego 2009 r. W związku z wcześniejszym złożeniem w urzędzie gminy informacji o zawieszeniu działalności na 3 miesiące od tej samej daty (informacja została złożona jeszcze 28 stycznia 2009 r.). Informację o wznowieniu działalności złożyła w urzędzie gminy 22 kwietnia 2009 r. z datą 20 kwietnia 2009 r. W tym przypadku wznowienie działalności nastąpi od 22 kwietnia, czyli od daty złożenia informacji w urzędzie gminy. Dodatkowo od 1 kwietnia 2009 r. uzyskała prawo do emerytury, dlatego od 20 kwietnia 2009 r. sama zgłosiła się do ubezpieczeń zdrowotnego na dokumencie ZUS ZZA. W związku ze zmianą zakresu ubezpieczeń Elżbieta P. od kwietnia 2009 r. podlega z działalności wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu - musi sama zgłosić się do tego ubezpieczenia.
(?) Prowadzę działalność razem z żoną. Zgłosiłem ją do ubezpieczeń w ZUS jako osobę współpracującą. Działalność jest naszym jedynym źródłem utrzymania. Do ubezpieczenia zdrowotnego zgłosiłem dwoje uczących się dzieci jako członków rodziny. Zamierzamy wyjechać na pół roku za granicę. W związku z tym zawiesimy działalność gospodarczą. Czy zgłaszając zawieszenie działalności w urzędzie dzielnicy muszę w ZUS sam wyrejestrować z ubezpieczeń żonę i dzieci?
Zawieszając działalność nie musi Pan dodatkowo wyrejestrowywać w ZUS z ubezpieczeń żony i dzieci. Jeżeli zgłosi Pan w ewidencji działalności gospodarczej zawieszenie działalności, to ZUS złoży dokumenty wyrejestrowujące zarówno za Pana, jak i za członków Pana rodziny.
Na podstawie przekazanego z urzędu dzielnicy kopii zaświadczenia o wpisie informacji o zawieszeniu działalności oraz danych z wniosku EDG-1 ZUS sporządza dokumenty ubezpieczeniowe: wyrejestrowanie płatnika składek (formularz ZUS ZWPA), wyrejestrowanie z ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność gospodarczą (formularz ZUS ZWUA) oraz wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny osoby ubezpieczonej, tj. osoby prowadzącej działalność (formularz ZUS ZCNA), jak również wyrejestrowanie z ubezpieczeń osób współpracujących (formularz ZUS ZWUA) i członków rodziny osób współpracujących (formularz ZUS ZCNA). O wyrejestrowaniu z ubezpieczeń ZUS informuje płatnika pismem.
Przykład pisma ZUS
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Okres zawieszenia działalności wynosi od 1 miesiąca (minimalny okres zawieszenia) do 24 miesięcy (maksymalny okres zawieszenia).
W okresie zwieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać tej działalności oraz osiągać z niej bieżących przychodów.
• art. 7b-7ba, art. 7d ustawy z 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (DzU nr 101, poz. 1178 ze zm.),
• rozporządzenie z 24 marca 2009 r. w sprawie wzoru wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (DzU nr 50, poz. 399),
• art. 36a ust. 2-4, art. 43 ust. 5a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.).
Andrzej Okułowicz
ekspert w zakresie ubezpieczeń społecznych