Obowiązek wniesienia odpowiedzi na pozew dotyczy przedsiębiorcy, który został pozwany w sprawie gospodarczej. Wynika to wprost z przepisów o odrębnym postępowaniu w sprawach gospodarczych (art. 47914 k.p.c.). Wyjątkiem, w którym odpowiedzi na pozew nie wnosi się, jest sytuacja, gdy w sprawie został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym lub nakazowym. W tym wypadku właściwym środkiem obrony jest odpowiednio sprzeciw lub zarzuty od nakazu zapłaty.
Treść i adresat
Odpowiedź na pozew wraz z jej odpisem dla powoda powinna zostać wniesiona do sądu, który doręczył pozwanemu przedsiębiorcy pozew. Czas na jej wniesienie to dwa tygodnie od otrzymania pozwu, przy czym do zachowania terminu wystarcza nadanie przed jego upływem odpowiedzi na pozew w polskiej placówce pocztowej. Warto wspomnieć, że w sytuacji gdy pozwany przedsiębiorca jest reprezentowany przez radcę prawnego, adwokata lub rzecznika patentowego, to odpis odpowiedzi na pozew przesyła bezpośrednio stronie powodowej lub jej pełnomocnikowi, o ile został ustanowiony w sprawie. Natomiast do sądu wraz z odpowiedzą na pozew składa się w takim przypadku jedynie dowód jej nadania lub doręczenia stronie przeciwnej.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami w odpowiedzi na pozew pozwany przedsiębiorca obowiązany jest podać wszystkie twierdzenia, zarzuty oraz dowody na ich poparcie. Jeżeli któreś z nich pominie, to później będzie mógł się na nie powołać jedynie pod warunkiem, że wykaże, iż powołanie ich w odpowiedzi na pozew nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. Taki rygoryzm ma na celu spowodowanie koncentracji materiału dowodowego, co z kolei ma umożliwić sądowi szybkie i sprawne zakończenie postępowania i wydanie wyroku. Sąd jest bowiem ustawowo zobowiązany dążyć do tego, aby wyrok w sprawie gospodarczej został wydany w terminie trzech miesięcy od daty wniesienia pozwu.
WYMOGI PISMA PROCESOWEGO
Pismo procesowe powinno zawierać: oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma; osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności; podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
Wyrok zaoczny
Zaniechanie przez pozwanego przedsiębiorcę wniesienia odpowiedzi na pozew może spowodować wydanie przez sąd wyroku zaocznego (art. 47918 k.p.c.). Ten sam skutek wywoła wniesienie odpowiedzi po terminie lub w formie nieodpowiadającej wymogom określonym w kodeksie postępowania cywilnego.
Wydanie wyroku zaocznego jest uprawnieniem sądu, a nie jego obowiązkiem. Nie powinien on zostać wydany pomimo braku odpowiedzi na pozew, jeżeli twierdzenia przytoczone w pozwie wzbudzą uzasadnione wątpliwości sądu lub sąd uzna, że zostały przytoczone w celu obejścia prawa. W takiej sytuacji sąd wyznaczy rozprawę, na którą wezwie strony.
Następstwa wyroku
Sąd wydając wyrok zaoczny, przyjmuje zazwyczaj za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub pismach procesowych. Wynika to z założenia, że jeśli pozwany nie składa odpowiedzi na pozew, to tym samym przyznaje, iż żądanie przedstawione w doręczonym mu pozwie jest prawdziwe. Z tego właśnie względu wyrok zaoczny zazwyczaj uwzględnia powództwo.
Gdy wyrok zaoczny uwzględnia powództwo, to sąd wydając go z urzędu, nadaje mu rygor natychmiastowej wykonalności (art. 333 par. 1 pkt. 3 k.p.c.). Oznacza to, że przedsiębiorca, który uzyskał wyrok na swoją korzyść, może wystąpić o nadanie mu klauzuli wykonalności, a po jej uzyskaniu może skierować do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji wobec dłużnika.
Sprzeciw pozwanego
Od wyroku zaocznego pozwany może złożyć sprzeciw w ciągu tygodnia od doręczenia mu wyroku. Także w tym przypadku przedsiębiorca musi uwzględnić szczególny rygor procesowy obowiązujący w sprawach gospodarczych. Powinien on bowiem podać w sprzeciwie wszystkie twierdzenia, zarzuty oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku procesu. Na wskazane w sprzeciwie twierdzenia, zarzuty i dowody przedsiębiorca będzie mógł się powołać jedynie wtedy, jeżeli wykaże, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później.
Prawidłowe złożenie sprzeciwu będzie skutkowało wyznaczeniem terminu rozprawy i doręczeniem sprzeciwu powodowi. Jednocześnie - jeżeli wyrok zaoczny uwzględnia powództwo - sąd nada mu rygor natychmiastowej wykonalności. Przedsiębiorca, chcąc uniknąć wszczęcia i prowadzenia postępowania egzekucyjnego z jego majątku, powinien złożyć wraz ze sprzeciwem lub w późniejszym piśmie procesowym wniosek o zawieszenie tego rygoru.
SPRAWA GOSPODARCZA
Kodeks postępowania cywilnego przewiduje wiele postępowań odrębnych. Jednym z nich jest postępowanie w sprawach gospodarczych. Te szczególne przepisy stosuje się w sprawach ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Przepisy te znajdą zastosowanie także w przypadku, gdy którakolwiek ze stron takiego stosunku prawnego zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej już po jego powstaniu. Sprawy takie nazwane są sprawami gospodarczymi.
PRZYKŁAD
PODSTAWA ROSZCZEŃ
Spółka z o.o. kupiła samochód osobowy na potrzeby zarządu i dochodzi wobec sprzedawcy (spółki komandytowej) uprawnień z tytułu rękojmi - jest to sprawa gospodarcza. Jeśli natomiast Jan Kowalski prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą kupił samochód osobowy na potrzeby prywatne rodziny i dochodzi wobec sprzedawcy (spółki komandytowej) uprawnień z tytułu rękojmi - nie jest to sprawa gospodarcza i zastosowanie znajdą ogólne przepisy o postępowaniu cywilnym.
MARCIN CHOMIUK
aplikant radcowski przy OIRP w Warszawie, prawnik w kancelarii prawnej Jara & Partners Sp.k. w Warszawie
gp@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 ze zm.).