CO WYNIKA Z PRZEPISÓW
W sprawie znajdują zastosowanie przepisy: art. 5 ust. 3 pkt 1 lit. c) i ust. 5 pkt 2 lit. b) ustawy o transporcie drogowym z 6 września 2001 r. i przepisy prawa wekslowego z 28 kwietnia 1936 r.
Zgodnie z przywołanym przepisem ustawy o transporcie drogowym podjęcie i wykonywanie transportu drogowego wymaga uzyskania odpowiedniej licencji. W celu uzyskania licencji przedsiębiorca musi spełnić warunki określone w tym przepisie. Jednym z nich jest posiadanie sytuacji finansowej zapewniającej podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego określonej dostępnymi środkami finansowymi lub majątkiem w wysokości:
l 9 tys. euro - na pierwszy pojazd samochodowy przeznaczony do transportu drogowego,
l 5 tys. euro - na każdy następny pojazd samochodowy.
Posiadanie takiej sytuacji należy potwierdzić za pomocą między innymi akcji lub udziałów lub innych zbywalnych papierów wartościowych.
Papierami wartościowymi zbywalnymi są między innymi weksle, w tym weksle in blanko. Elementy wekslu wymienia art. 1 prawa wekslowego. Artykuł 101 prawa wekslowego wymienia elementy weksla własnego. Weksel własny zawiera: nazwę weksel w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono; przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej; oznaczenie terminu płatności; oznaczenie miejsca płatności; nazwisko osoby, na której rzecz lub zlecenie zapłata ma być dokonana; oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla; podpis wystawcy weksla. Nie uważa się za weksel własny dokumentu, któremu brak jednej z tych cech.
Weksel własny bez oznaczenia terminu płatności uważa się za płatny za okazaniem. W braku osobnego oznaczenia, miejsce wystawienia wekslu uważa się za miejsce płatności, a także za miejsce zamieszkania wystawcy. Weksel własny, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podanym obok nazwiska wystawcy.
Weksel za okazaniem jest płatny przy przedstawieniu. Weksel powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu roku od dnia wystawienia. Wystawca może oznaczyć krótszy lub dłuższy termin.
Wekslem in blanco jest weksel niezupełny w chwili wystawienia, który winien być następnie wypełniony zgodnie z umową łączącą strony - deklaracją wekslową.
EKSPERT WYJAŚNIA
Z przedstawionego przez czytelnika stanu sprawy wynika, że weksel jest wekslem własnym in blanco. Stanowi on zabezpieczenie majątkowe ewentualnych roszczeń wynikłych przy wykonywaniu licencji. Potwierdza stan majątkowy czytelnika.
Takie zabezpieczenie jest prawnie dopuszczalne w myśl ustawy o transporcie drogowym. Wprawdzie trudno sobie z brzmienia tej ustawy wyobrazić, jakie roszczenie miałby starosta wobec przewoźnika, które miałoby stanowić podstawę żądania zapłaty sumy wekslowej, jednakże ustawodawca przewidział takie zabezpieczenie.
Jak wynika z opisu czytelnika w deklaracji wekslowej stanowiącej podstawę do wypełnienia weksla in blanco nie wskazano, kiedy ma on być płatny ani też kiedy ma być przedstawiony do zapłaty (okazany). Weksel był wystawiony w 2002 roku. Weksel bez oznaczenia terminu jest płatny za okazaniem. Weksel za okazaniem jest płatny przy przedstawieniu. Weksel powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu roku od dnia wystawienia, jeżeli wystawca nie oznaczył krótszego lub dłuższego terminu.
Mając powyższe na uwadze, starosta może zażądać zapłaty, jednakże skoro od dnia wystawienia weksla minęło już kilka lat (około pięciu), a termin zapłaty nie był na wekslu oznaczony (nie było go także w deklaracji) - czytelnik może podnieść zarzut upływu terminu płatności weksla i upływu terminu do jego przedstawienia. Jak wynika z opisu upłynął wobec niego - jako wystawcy weksla trzyletni termin przedawnienia od dnia płatności.
Czytelnikowi przysługują także przeciwko staroście zarzuty wekslowe, wynikające z deklaracji, czyli: wynikające z samej czynności prawnej będącej podstawą wystawienia i wręczenia weksla, ewentualnie wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z deklaracją. Może on także podnosić zarzut gwarancyjnego wręczenia weksla, co w jego przypadku wynika wprost z przywołanego wyżej przepisu ustawy o transporcie drogowym, pana weksel stanowi jedynie gwarancję - zapewnienie stanu majątkowego zastrzeżonego ustawą dla otrzymania licencji przewozowej.
W tej sytuacji gdyby starosta wystąpił przeciwko czytelnikowi z pozwem w postępowaniu nakazowym o zapłatę na podstawie weksla, przysługują mu powyższe zarzuty.
NA CO TRZEBA ZWRÓCIĆ UWAGĘ
l Należy starannie sporządzić deklarację wekslową. Trzeba oznaczyć w niej: termin zapłaty, napisać, że weksel wystawiono na zabezpieczenie; zastrzec, że weksel nie jest wystawiony w celu wprowadzenia go do obrotu - klauzula nie na zlecenie.
l W sporze z weksla własnego in blanco wystawcy przysługują także zarzuty wynikające z deklaracji wekslowej.
l Weksel bez oznaczenia terminu jest płatny za okazaniem. Weksel za okazaniem jest płatny przy przedstawieniu. Weksel powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu roku od dnia wystawienia, jeżeli wystawca nie oznaczył krótszego lub dłuższego terminu.
PODSTAWA PRAWNA
l Art. 5 ust. 3 pkt 1 lit. c) i ust. 5 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 204, poz. 2088 ze zm.).
l Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz.U. nr 37, poz. 282 ze zm.).
ALEKSANDRA MARSZAŁEK
doktorant Uniwersytetu Śląskiego, aplikant radcowski