Firmy te wskazują, że dzięki inwestycjom zrealizowanym w latach 2007-2008 ich pozycja konkurencyjna na rynku poprawiła się (61 proc. firm), wzrosła jakość produktów i usług (41 proc. firm), dzięki czemu mogą oferować lepsze produkty i usługi po porównywalnej do konkurencji cenie.
PKPP Lewiatan zaznacza, że wrześniu 2008 roku, gdy w USA upadał Lehman Brothers, polskie przedsiębiorstwa patrzyły na 2009 rok bardzo optymistycznie – 75 proc. firm oczekiwało wyższych przychodów ze sprzedaży i wyższych zysków, ponad 40 proc. planowało inwestycje, prawie 40 proc. - wprowadzenie na rynek nowych produktów i usług.
Ważniejsze jednak jest to, że przedsiębiorstwa zaczęły dostrzegać, że konkurowanie ceną nie daje szans na osiągnięcie długotrwałej przewagi na rynku i deklarowały budowanie pozycji konkurencyjnej także w oparciu o pozacenowe czynniki, przede wszystkim o jakość produktów i usług. Nadchodził zatem okres kluczowych zmian w polskim sektorze przedsiębiorstw, których efektem byłby wzrost innowacyjności firm.
Załamanie na światowych rynkach finansowych i osłabienie gospodarcze, które dotknęło Polskę, zmiany te zatrzymało. Większość firm skoncentrowała się na celach krótkookresowych. Czy tylko na czas kryzysu, czy na dłużej? Jak długo będzie trwała ta niska akceptacja dla działań o wyższym poziomie ryzyka i czy wpłynie ona na zdolność firm do konkurowania?
Lewiatan podkreśla, że wyniki finansowe przedsiębiorstw po pierwszych sześciu miesiącach 2009 roku, czyli w okresie najtrudniejszej sytuacji w polskiej gospodarce, pokazywały, że firmy słabną. Przychody ze sprzedaży wzrosły jedynie o 1 proc., a towarzyszył im ponad dwukrotnie wyższy wzrost kosztów.
Spadł wynik finansowy działalności podstawowej, co oznaczało spadek rentowności tej działalności. Tendencja nie była dobra, bo oznaczała, że nie udaje się firmom restrukturyzować kosztów w odpowiedniej proporcji do spadku sprzedaży. Ostatecznie zysk, netto który pozostał w przedsiębiorstwach był o ponad 7 mld zł niższy niż na koniec czerwca 2008 roku.
Zdaniem PKPP Lewiatan wyniki przedsiębiorstw po trzech kwartałach 2009 roku powinny być lepsze, bo sprzedaż detaliczna w lipcu i sierpniu br. była bardzo wysoka jak na okres osłabienia gospodarczego.
Coraz ważniejsze zatem staje się pytanie nie o to, czy firmy poradzą sobie z kryzysem, bo tą odpowiedź właściwie już znamy, ale o to czy przedsiębiorstwa mają potencjał do wzrostu, gdy zacznie się ożywienie gospodarcze, i jak duży jest to potencjał.
Problem kryje się w tym, że wzrost gospodarczy dokonuje się w coraz większym stopniu dzięki innowacjom, czyli zastosowaniu nowej wiedzy w praktyce gospodarczej. A polska gospodarka i polskie przedsiębiorstwa nie są innowacyjne.
PKPP Lewiatan/IN