Monitoring wizyjny, zwany również CCTV (Closed-Circuit Television), to system kamer rejestrujących obraz w określonym miejscu. W Polsce jest powszechnie stosowany przez przedsiębiorców, instytucje publiczne oraz osoby prywatne w celu zwiększenia bezpieczeństwa i ochrony mienia. Na kanwie głośnych decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych przyjrzyjmy się przepisom prawa, które regulują przedmiotową materię.
- Podstawy prawne monitoringu wizyjnego
- Monitoring a RODO – podstawowe zasady
- Monitoring w miejscu pracy – co wolno pracodawcy?
- Monitoring a ochrona prywatności klientów
- Kary za naruszenie przepisów
- Jak zgodnie z prawem wdrożyć monitoring?
- Podsumowanie
Podstawy prawne monitoringu wizyjnego
Kwestie związane z monitoringiem wizyjnym są prawnie regulowane przez:
- Rozporządzenie Ogólne o Ochronie Danych Osobowych (RODO) - określa zasady przetwarzania danych osobowych,
- Kodeks pracy - gdy monitoring obejmuje pracowników,
- ustawę o ochronie danych osobowych – uzupełnia materię uregulowaną w RODO,
- przepisy szczególne – dotyczą konkretnych jednostek np. szkół, sądów czy transportu publicznego.
Monitoring a RODO – podstawowe zasady
Możliwość stosowania monitoringu wizyjnego w poszanowaniu przepisów RODO nakłada na administratorów danych konkretne obowiązki: określenia celu i podstawy prawnej stosowania monitoringu, informowania osób objętych monitoringiem o jego stosowaniu (np. poprzez oznaczenia i politykę prywatności), zapewnienia, że nagrania nie są przechowywane dłużej niż to konieczne (zazwyczaj maksymalnie 3 miesiące, jeśli nie zachodzą szczególne okoliczności), ochrony danych przed dostępem osób nieuprawnionych. Kontrola stosowania przepisów prawa odbywa się przy udziale UODO, które stale nadzoruje praktyki w tym zakresie.
Monitoring w miejscu pracy – co wolno pracodawcy?
Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca może stosować monitoring wizyjny tylko w określonych celach, takich jak: zapewnienie bezpieczeństwa pracowników, ochrona mienia, kontrola produkcji lub jakości świadczonych usług. Nie wolno jednak montować kamer w miejscach naruszających prywatność pracowników, np. w szatniach, toaletach czy stołówkach. Pracownicy muszą być również poinformowani o monitoringu co najmniej 14 dni przed jego uruchomieniem. Ważnym obowiązkiem jest także dostarczenie pracownikom szczegółowej informacji na temat celu i zasad funkcjonowania systemu monitoringu w firmie.
Monitoring a ochrona prywatności klientów
W miejscach publicznych, takich jak sklepy, hotele czy restauracje, stosowanie monitoringu wiąże się z dodatkowymi wyzwaniami w zakresie ochrony prywatności klientów. Przedsiębiorca decydujący się na wdrożenie monitoringu musi zadbać o to, by kamery nie naruszały prywatności osób odwiedzających jego lokal. Nie mogą one obejmować stref prywatnych, takich jak przymierzalnie czy pokoje hotelowe. Ponadto, monitoring powinien być odpowiednio oznaczony, a nagrania muszą być wykorzystywane wyłącznie zgodnie z określonym celem, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa. Decydując się na korzystanie z monitoringu trzeba liczyć się z konsekwencjami prawnymi w przypadkach nieuzasadnionego wykorzystania nagrań.
Kary za naruszenie przepisów
Nieprzestrzeganie regulacji prawnych dotyczących monitoringu może skutkować poważnymi konsekwencjami. Urząd Ochrony Danych Osobowych ma prawo nakładać kary finansowe na podmioty, które nie przestrzegają zasad wynikających z RODO. Dodatkowo, osoby, których prywatność została naruszona, mogą dochodzić swoich praw na drodze sądowej, domagając się odszkodowania. W przypadku rażących naruszeń, np. nieuprawnionego udostępnienia nagrań, może dojść nawet do odpowiedzialności karnej. Warto więc zadbać o pełną zgodność z przepisami, aby uniknąć negatywnych konsekwencji. Nierzadko zdarza się, iż UODO decyduje się na orzeczenie kar liczonych w setkach tysięcy złotych, co każe podchodzić do stosowania przepisów regulujących ochronę danych osobowych z najwyższą starannością.
Jak zgodnie z prawem wdrożyć monitoring?
Aby monitoring wizyjny był stosowany zgodnie z obowiązującym prawem, konieczne jest podjęcie kilku kluczowych działań. Przede wszystkim należy dokładnie określić jego cel i podstawę prawną, a następnie sporządzić politykę monitoringu oraz poinformować wszystkie osoby objęte systemem nagrywania. Kolejnym krokiem jest zapewnienie odpowiedniego zabezpieczenia przechowywanych nagrań, tak aby nie dostały się one w niepowołane ręce. Ważnym aspektem jest także regularna analiza zasadności stosowania monitoringu i dostosowywanie go do aktualnych wymogów prawnych.
Podsumowanie
Monitoring wizyjny to skuteczne narzędzie zwiększające bezpieczeństwo, jednak jego stosowanie wymaga przestrzegania przepisów prawa. Przedsiębiorcy powinni zadbać o zgodność systemu monitoringu z RODO i innymi regulacjami, aby uniknąć kar i ochronić prawa osób objętych nagraniami.
Autor: Adwokat Kamil Gądek, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy
Polecamy: Kalendarz 2026