Na podstawie przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U.2003.153.1503) dozwolone jest pobieranie marży handlowej od producentów, którzy swój towar przekazują do sprzedaży sieciom dystrybucyjnym. Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt. 4 ustawy za czyn nieuczciwej konkurencji uważa się nakładanie innych opłat niż marża handlowa za przyjęcie towaru do sprzedaży.
Utrudnianie dostępu do rynku
Częstym problem dla przedsiębiorców jest narzucanie przez duże sieci handlowe dodatkowych opłat z tytułu przyjęcia towaru do sprzedaży w ich placówkach. Są to tzw. opłaty półkowe, które uzależniają nawiązanie współpracy przez producentów z sieciami handlowymi od uiszczenia stosownych opłat za skorzystanie z usług marketingowych. Zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji tego typu zabiegi logistyczne są zabronione. W przepisach prawa polskiego brak jest jednakże definicji legalnej marży handlowej, bowiem wśród przedsiębiorców praktykowana jest zasada swobody umów. W stosunkach między przedsiębiorcami trudno jest określić czy dana opłata będzie opłatą stosowaną zgodnie z prawem. Art. 15 ustawy wskazuje na pojęcie utrudniania dostępu do rynku, czyli stwarzanie przeszkód w prowadzeniu działalności na danym rynku. Tego rodzaju działania muszą być praktykowane przez uczestników obrotu gospodarczego, aby mogły być kwalifikowane jako czyny nieuczciwej konkurencji. Co do zasady im większa jest konkurencyjność na rynku, tym przedsiębiorcy trudniej jest uzyskać odpowiednie warunki do utrzymania się na nim i uzyskania oczekiwanego zysku. Wobec dużej konkurencyjności przedsiębiorcy często godzą się na stawiane im warunki, bowiem obawiają się ryzyka sporu z silniejszymi ekonomicznie partnerami. Szeroka linia orzecznicza wskazuje wprost, że nakładanie dodatkowych opłat jest niezgodne z prawem. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12 marca 2013 r. (I ACa 1119/12) wskazał, iż jeśli pobieranie od dostawcy towarów zastrzeżonych opłat nie znajduje rzeczywistego uzasadnienia w świadczeniach czy usługach na rzecz tego dostawcy, istnieje możliwość zakwalifikowania pobieranych opłat jako tzw. opłat półkowych, zwłaszcza gdy umowy łączące strony zawierają elementy ułożone nie według ich wspólnego uznania, lecz tylko według woli pozwanego, z którą powód godził się z konieczności.
Zobacz również: Odpowiedzialność przedsiębiorcy za produkt
Jak zbadać czy dana opłata jest czynem nieuczciwej konkurencji?
Przedsiębiorca, który oddaje w sprzedać towar do sieci dystrybucyjnych i zobowiązany jest do uiszczenia innej opłaty niż marża handlowa powinien ocenić, czy po dokonaniu odliczenia opłaty sprzedaż towaru przynosi zyski. Bowiem może okazać się, że producent przez wiele lat korzystał z nakładów poniesionych przez sieć handlową otrzymując zyski. Wówczas może okazać się, że pomimo kwalifikacji konieczności ponoszenia dodatkowych opłat jako czyn nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca otrzymywał wysokie zyski. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie nie jest dopuszczalne pobieranie od przedsiębiorcy opłat za jakiekolwiek świadczenia związane ze standardową sprzedażą towarów ostatecznym odbiorcom. Nie można jednak wykluczyć, że między dostawcą a kupującym mogą być nawiązywane relacje umowne, które będą uzasadniały obowiązek świadczenia pieniężnego po stronie dostawcy wówczas, gdy będą one stanowiły ekwiwalent świadczeń ze strony kupującego, polegającego na innych świadczeniach niż sprzedaż samego towaru. Ponadto czyn nieuczciwej konkurencji polegający na pobieraniu innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży prowadzi do uzyskiwania przez sprzedawców detalicznych nie tylko zysku wynikającego z narzuconej marży, ale także dodatkowych dochodów kosztem dostawców, którzy zmuszeni są rezygnować ze znacznej części swoich dochodów związanych z dostarczeniem towarów (wyr. SA z dnia 28 października 2011 r. VI ACa 392/11).
Zadaj pytanie na naszym FORUM: Moja Firma - Finanse