Leasing (ang. lease - najem, dzierżawa) jest umową posiadającą zarówno cechy umowy najmu (dzierżawy), jak i kredytu. Umowa leasingowa zapewnia uzyskanie środków inwestycyjnych w zamian za ustalony czynsz (raty leasingowe), bez konieczności ich bezpośredniego zakupu. Korzystający z leasingu ma prawo używania przedmiotu przez określony czas. Przez cały czas trwania umowy leasingowej jej przedmiot pozostaje własnością leasingodawcy, natomiast leasingobiorca płacąc opłaty leasingowe wykorzystuje go do swoich celów gospodarczych. Suma opłat wynikających z umowy to co najmniej równowartość wartości początkowej. W odróżnieniu do umów najmu, w których występują stałe opłaty okresowe, w przypadku leasingu wysokość opłat leasingowych zależy od kilku czynników. Zwłaszcza wysokości opłaty wstępnej uiszczonej na początku transakcji (która może się wahać od 0-30% wartości przedmiotu). Im wyższa opłata wstępna, tym niższe opłaty okresowe. Drugim czynnikiem jest wysokość ceny, po której leasingobiorca może nabyć przedmiot leasingu po zakończeniu umowy.
Wyróżniamy dwie główne formy leasingu:
1. Leasing operacyjny , który polega na czasowym przekazaniu w użytkowanie dobra inwestycyjnego. Czas ten jest z reguły krótszy niż okres normatywnego zużycia leasingowanej rzeczy. Raty leasingowe stanowią dla korzystającego koszt uzyskania przychodu, a przedmiot leasingu nie podlega u niego amortyzacji. W umowie leasingu operacyjnego Korzystający może mieć zagwarantowane prawo zakupu przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy, za określoną z góry wartość końcową powiększoną o podatek od towarów i usług (VAT).
2. Leasing finansowy (kapitałowy), który polega na oddaniu rzeczy w użytkowanie, w zamian za raty leasingowe. Przedmiot leasingu jest własnością finansującego, amortyzuje go korzystający, natomiast przeniesienie tytułu własności może być zagwarantowane w umowie. Firma zwiększa więc wartość swojego majątku nie ponosząc dodatkowych kosztów po zakończeniu umowy, a zwiększona amortyzacja pozwala regulować jej koszty i dochody.
Leasing finansowy, podobnie jak operacyjny, charakteryzuje się tym, iż zawiera klauzulę opcji na sprzedaż przedmiotu leasingu po zakończeniu okresu umowy. Oznacza to iż korzystający ma prawo wykupu (przeniesienia własności) rzeczy oddanej mu w leasing. Leasing finansowy jest więc zbliżony do kredytu lub pożyczki. Przedmiotem "pożyczki" jest tu środek trwały a nie gotówka.
Rata leasingowa w leasingu finansowym podzielona jest na część kapitałową i odsetkową. Część odsetkowa stanowi koszt uzyskania przychodu u korzystającego, a część kapitałowa traktowana jest jak kapitał przy operacji kredytowej. Leasing finansowy dla celów podatku VAT rozliczany jest tak jak leasing operacyjny. W przypadku leasingu finansowego podatek VAT od rat leasingowych jest płatny z góry za cały okres trwania umowy leasingu (zazwyczaj w ciągu 7 dni po odbiorze przedmiotu leasingu), inaczej niż w leasingu operacyjnym gdzie podatek VAT jest płatny z każdą ratą leasingową.
Umowa leasingu pozwala też na zastosowanie korzystniejszych zasad opodatkowania w sytuacji, gdy po zakończeniu umowy korzystający nabywa dotychczasowy przedmiot leasingu. Jest to bardzo popularne, zwłaszcza w leasingu samochodów.
Zgodnie z art. 17c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu, finansujący przenosi na korzystającego własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, będących przedmiotem tej umowy przychodem ze sprzedaży jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży. Kosztem uzyskania przychodów przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży jest zaś rzeczywista wartość netto.
Regulacje te stanowią preferencję podatkową, bo zazwyczaj cena zawarta w umowie jest niższa od rynkowej. A organy podatkowe mogą zastosować niekorzystne dla podatników zasady określenia przychodu według wysokości wartości rynkowej, tylko jeżeli cena ta jest niższa od hipotetycznej wartości netto środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Leasing kapitałowy czy operacyjny
Wiele osób uważa, że tani leasing jest rozwiązaniem najdogodniejszym, jednak nie jest to do końca zgodne z prawdą. Często wybierając najtańszą ofertę, narażamy się na tzw. ukryte koszty leasingu. W ogólnych warunkach umowy leasingowej często wypisane są różne opłaty i warto dokładniej się im przyjrzeć, gdyż pozornie tańsza oferta w rezultacie może okazać się droższa.
Wśród najbardziej znanych kosztów na jakie narażamy się korzystając z oferty leasingowej, należy wymienić:
• koszt zawarcia umowy - opłata manipulacyjna (% wartości ofertowej) - 0,75%-1,0%,
• zmiana umowy na wniosek klienta wskutek nieterminowego regulowania zobowiązań - 0,5% pozostałych do spłaty rat,
• wcześniejsze zakończenie umowy - 200-750 lub 0,3% aktualnego zadłużenia, min. 200
• przygotowanie raportu (zestawienia dla klienta) - 150,
• opinia o leasingobiorcy - 50-150,
• rozłożenie składki ubezpieczeniowej na 12 rat - 20% składki ubezpieczeniowe,
• opłata VAT za naprawę pojazdu za leasingobiorcę - 30% wartości VAT-u + koszty finansowania,
• zmiana zabezpieczeń umowy w trakcie jej trwania - 0,5% pozostałych do spłaty rat (nie mniej niż 500 i nie więcej niż 2 000),
• zmiana wartości / warunków umowy (aneks)- 0,3%-0,5% pozostałych do spłaty rat, min. 200
Korzystanie z leasingu nie jest rejestrowanie w BIK, więc nie wpływa na zdolność kredytową, potrzebną np. przy zakupie mieszkania. Dużą popularnością cieszą się opcje, w których w ramach miesięcznej opłaty klienci mają ubezpieczenie kosztów serwisu i przeglądów. Dlatego np. koszty ubezpieczenia mogą być niższe niż ponoszone na wolnym rynku, szczególnie w przypadku młodych kierowców. Leasing może być też tańszą formą zakupu auta, np. ze względu na to, że firmy leasingowe, kupując dla siebie kilkaset aut rocznie, są w stanie wynegocjować 10-20-proc. upusty. Właścicielem auta pozostaje firma leasingowa, co ułatwia odzyskanie go w razie problemów finansowych klienta.
Leasing od wielu lat funkcjonuje w polskiej gospodarce jako jeden ze sposobów szybkiego pozyskiwania przez firmy środków trwałych w postaci maszyn, urządzeń, linii technologicznych i środków transportu. Ze względu na swój charakter podobny do najmu, dzierżawy i sprzedaży na raty stał się ważnym elementem życia gospodarczego.
Jest prostą i szybką metodą finansowania inwestycji. Duże korzyści płynące z leasingu sprawiają, że jest to dobra droga do pomnażania zysków i utrwalania pozycji na rynku.
Piotr Bernaś
Redaktor portalu IPO.pl