To, czy firma powinna traktować go jako alternatywę, czy tylko jako uzupełnienie kredytu obrotowego, zależy od jej strategii. Z praktyki wynika, że przedsiębiorcy wykorzystują faktoring najczęściej jako uzupełnienie środków uzyskiwanych w bankach.
Część przedsiębiorców zapewne nieraz zadaje sobie pytanie: co robić, gdy kontrahenci nie zapłacili za towar, kasa jest pusta, a dostawcy dopominają się o zapłatę? W efekcie starają się m.in. zaciągnąć kredyt obrotowy lub skorzystać z faktoringu. O ile kredyt obrotowy jest usługą powszechną, tak jak powszechna jest też znajomość zasad jego przyznawania, o tyle faktoring - jako narzędzie finansowe będące sposobem na zmniejszenie ryzyka powstawania kłopotów z płynnością - jeszcze nie. Nie wszyscy przedsiębiorcy wiedzą, na czym polega, ile kosztuje i jakie korzyści może przynieść jego zastosowanie. Tymczasem może on efektywnie wspierać rozwój firmy.
W przypadku wzięcia kredytu kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z kredytu na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystywanego kredytu wraz z odsetkami w określonym terminie spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
UWAGA!
Stroną dominującą w stosunku kredytowym jest bank, który nie tylko określa warunki kredytu, ale także jest uprawniony do kontroli jego wykorzystania oraz uzależnia jego przyznanie od zdolności kredytowej.
Wspomniany kredyt obrotowy jest kredytem krótkoterminowym, służącym finansowaniu bieżących potrzeb związanych z zaopatrzeniem, produkcją, sprzedażą oraz procesem rozliczeń pieniężnych. Uruchamiany jest w rachunku bieżącym i wymaga ustanowienia proponowanego przez bank zabezpieczenia.
Istotą faktoringu jest natomiast krótkoterminowe finansowanie kredytu kupieckiego przez tzw. faktora, którym może być specjalistyczna firma faktoringowa lub bank. Faktoring polega na wykupie krótkoterminowych wierzytelności przedsiębiorstw przed terminem ich zapadalności za określonym wynagrodzeniem, połączonym ze świadczeniem na ich rzecz dodatkowych usług.
Faktoring jest traktowany jako alternatywne do kredytu obrotowego źródło finansowania bieżącej działalności gospodarczej. Różnice najlepiej zobrazować w postaci tabeli (tabela 1).
Tabela. Porównanie faktoringu z kredytem
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Źródło: J. Grzywacz, Faktoring, Difin, Warszawa 2001; www.faktoring.pl.
Faktoring jest to usługa łącząca w sobie trzy elementy:
• finansowanie,
• uwolnienie od ryzyka niewypłacalności kontrahenta,
• zarządzanie należnościami klienta.
Niweluje przejściowy brak gotówki, spowodowany udzieleniem kredytu kupieckiego (uwolniona gotówka - w postaci wypłaty zaliczki sięgającej około 70-80% całkowitej sumy pomniejszonej o prowizję faktora1 - zmniejsza luki finansowe, a w dalszej kolejności może być przeznaczona na rozwój przedsiębiorstwa). Jednocześnie pozwala zachować dobre kontakty dostawcy z odbiorcami. W analogicznej sytuacji bank-kredytodawca jedynie finansuje, nie podejmując na rzecz klienta żadnych dodatkowych działań i nie interesując się jego relacjami z kontrahentami.
Faktoring, w odróżnieniu od kredytu bankowego, umożliwia przedsiębiorcy szybki dostęp do jego środków, zamrożonych w należnościach od odbiorców (faktor zajmuje się egzekwowaniem płatności od dłużników, dzięki temu korzystający z tej usługi ma czas na zarządzanie firmą). Bez faktoringu przedsiębiorca musiałby czekać na swoje płatności przynajmniej tyle, ile wynoszą terminy płatności na wystawianych przez niego fakturach. Korzystanie z tej usługi nie wiąże się ze spłacaniem uzyskanych środków pieniężnych przez firmę, gdyż spłaca je odbiorca, płacąc za faktury. Koszty tej usługi składają się na prowizję naliczaną od wartości faktur i odsetek od udzielonego finansowania. Kredyt obrotowy jest zaś zobowiązaniem, które należy spłacić i z którym wiąże się ponoszenie przez kredytobiorcę kosztów w postaci prowizji i odsetek.
Faktoring odróżnia się od kredytu przede wszystkim podejściem do klienta. Faktorzy patrzą na możliwości rozwojowe przedsiębiorstwa, czyli na to, co będzie się działo z firmą w przyszłości. Banki interesuje natomiast, jak firma zachowywała się do tej pory. Szybko rozwijające się przedsiębiorstwa mają kłopoty z finansowaniem swoich potrzeb rozwojowych, podobnie jak firmy z sektora MSP. U nich zapotrzebowanie na kapitał obrotowy rośnie wraz z szybko wzrastającą sprzedażą. Na takie problemy polecany jest właśnie faktoring.
Zyskasz
W przypadku faktoringu znacznie łagodniejsze są zabezpieczenia wymagane od przedsiębiorcy, ponieważ instytucja faktoringowa opiera ocenę ryzyka m.in. na portfelu jego odbiorców oraz jakości bieżących należności. W odróżnieniu od oceny ryzyka stosowanej przez banki główny nacisk kładzie się na ocenę transakcji, a nie samej zdolności kredytowej klienta czy posiadania przez niego zabezpieczeń majątkowych.
Faktoring jest skierowany głównie do firm prowadzących sprzedaż z odroczoną płatnością, mających ograniczony kapitał własny i dostęp do kredytów bankowych (o dużym zapotrzebowaniu na elastyczne finansowanie), realizujących ekspansywną strategię zwiększenia obrotów m.in. poprzez stosunkowo długie terminy płatności.
Firma taka jest stabilna finansowo, a co najważniejsze - ma stałych, wiarygodnych odbiorców. Kredyty przyznawane są zaś nielicznym przedsiębiorstwom, spełniającym przyjęte przez bank kryteria i wykazującym tzw. zdolność kredytową. Ta ostatnia w głównej mierze polega na posiadaniu odpowiednich zasobów w postaci środków trwałych, kilkuletniej historii działalności na rynku, osiąganiu wystarczająco wysokiego przychodu oraz braku straty finansowej.
Korzystając z faktoringu, firma uzyskuje natychmiastowe finansowanie, dzięki czemu zachowuje płynność. Może spłacać swoje zobowiązania, planować zarządzanie swoimi finansami, w znaczący sposób minimalizować ryzyko ściągnięcia należności i przeciwdziałać negatywnym skutkom inflacji czy różnic kursowych w eksporcie. Zaciągnięcie kredytu obrotowego oznacza zaś zwiększenie zobowiązań bieżących i konieczność ich spłaty w ustalonych z bankiem terminach lub na ustalonych zasadach, a także problemy z zaciągnięciem kolejnych kredytów.
Agnieszka Wikarczyk
ekspert w zakresie finansów
|
|
1 Po otrzymaniu spłaty należności faktor wypłaca przedsiębiorstwu pozostałą część.