Czym jest aukcja
Aukcja elektroniczna nie jest oddzielnym trybem udzielania zamówień publicznych, a jedynie możliwym etapem dodatkowym w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Jest niejako „dogrywką” następującą po właściwym postępowaniu, w której kilku wykonawców wyłonionych w tym postępowaniu może dokonywać postąpień, aż do momentu, w którym jeden z nich zgłosi ofertę, która nie zostanie „przebita” przez żadnego z pozostałych uczestników. Celem aukcji elektronicznej jest wybór najkorzystniejszej dla zamawiającego oferty. Zapewnia ona większy zysk zamawiającemu.
Możliwość przeprowadzenia aukcji elektronicznej nie jest ograniczona ani co do rodzaju przedmiotu zamówienia (może dotyczyć zamawiania usług, dostaw lub robót budowlanych) ani co do wartości zamówienia.
Uczestnicy aukcji elektronicznej dokonują tzw. postąpień, czyli przedstawiają korzystniejszą od pozostałych ofertę, wskutek czego zwycięża oferta najkorzystniejsza dla zamawiającego, tj. taka, dla której żaden z uczestników nie przedstawił oferty lepszej.
Zastosowanie aukcji elektronicznej przez zamawiającego jest możliwe w przypadku gdy całe postępowanie przetargowe jest prowadzone w trybie:
a) przetargu nieograniczonego;
b) przetargu ograniczonego lub
c) negocjacji z ogłoszeniem na podstawie art. 55 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Oznacza to, iż aukcja elektroniczna nie może zostać przeprowadzona np. w przypadku zastosowania do całego postępowania trybu licytacji elektronicznej.
Jeżeli zamawiający przewidział w ogłoszeniu o zamówieniu przeprowadzenie aukcji elektronicznej, może taką aukcję przeprowadzić po dokonaniu oceny formalnoprawnej otrzymanych w zasadniczym postępowaniu przetargowym ofert. W związku z powyższym kolejnym warunkiem, który musi zostać spełniony, aby przeprowadzenie aukcji elektronicznej było możliwe jest złożenie co najmniej 3 ofert niepodlegających odrzuceniu tj. takich, w których wykonawcy dopełnili wymaganych formalności i których oferty były zgodne z prawem.
Nie można zastosować aukcji elektronicznej do zamówień dotyczących działalności twórczej lub naukowej. Jest to uzasadnione faktem, iż oferty z zakresu tych rodzajów działalności rzadko mogą się cechować zryczałtowaną ceną, co przekreśla sens aukcji, jako postępowania, w którym jeden z wykonawców wygrywa przetarg, oferując najkorzystniejsze warunki realizacji zamówienia, często przedstawiając po prostu ofertę najtańszą.
Automatyczna ocena ofert
Ważną cechą aukcji elektronicznej jest to, że zakłada ona automatyczną ocenę ofert bez konieczności ingerencji zamawiającego. System informatyczny ocenia oferty i przydziela każdej z nich odpowiednią liczbę punktów na podstawie wyników oceny. Kryteriami oceny ofert w aukcji elektronicznej mogą być wyłącznie te spośród kryteriów określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia znajdującej się w ogłoszeniu o udzieleniu zamówienia które:
a) umożliwiają automatyczną ocenę oferty w toku aukcji elektronicznej;
b) zostały użyte do oceny ofert przed otwarciem aukcji elektronicznej.
Automatyczną punktację ofert umożliwiać może kierowanie się m.in. takimi kryteriami jak cena, długość okresu gwarancji, termin realizacji oferty. Są to kryteria, którym przyporządkować można określone wartości liczbowe, co sprawia, że mogą być oceniane przez system. Zamawiający może postanowić, że zastosowanie w aukcji internetowej znajdą jedynie niektóre spośród kryteriów, które spełniają określone wyżej wymogi (np. może ustalić, że system dokonuje oceny jedynie na podstawie zadeklarowanego terminu realizacji oferty).
Oferty dopuszczone do aukcji elektronicznej już na starcie mają określone wartości punktowe. Początkową punktację ofert dopuszczonych do aukcji elektronicznej system ustala na podstawie kryteriów określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia zgodnie z regułami określonymi przez zamawiającego. Krótko mówiąc, zamawiający ustala swoje preferencje, może chcieć by system wyżej punktował spełnienie pewnych kryteriów (np. niższej ceny lub szybkości reakcji serwisu przy jakiejś usłudze). Informację, które spośród kryteriów oceny ofert będą stosowane w toku aukcji zamawiający zamieszcza w ogłoszeniu o udzieleniu zamówienia.
Polecamy: Jakie są tryby udzielania zamówień publicznych? - negocjacje z ogłoszeniem
Zamawiający i wykonawcy komunikują się drogą elektroniczną. W praktyce jest to komunikacja za pośrednictwem poczty e-mail, co sprawia, iż wykonawcy koniecznie powinni podać do wiadomości zamawiającego adresy swoich elektronicznych skrzynek pocztowych. Ustawa jasno wskazuje, że wykonawcy, którzy złożyli oferty niepodlegające odrzuceniu (poprawne i zgodne z prawem) otrzymują zaproszenie do udziału w aukcji drogą elektroniczną. Zaproszenie takie musi zawierać informację o:
1) pozycji złożonych przez zaproszonych wykonawców ofert i liczbie otrzymanych przez te oferty punktów;
2) minimalnej wartości postąpień składanych w trakcie aukcji;
3) terminie rozpoczęcia się aukcji;
4) terminie oraz warunkach zakończenia aukcji;
5) sposobie oceny ofert w toku aukcji.
Rejestracja i identyfikacja
Pełna informatyzacja tego etapu postępowania przetargowego wymusza na zamawiającym zawarcie w treści ogłoszenia o udzieleniu zamówienia wymagań dotyczących rejestracji i identyfikacji wykonawców, w tym wymagań technicznych urządzeń informatycznych, którymi się oni posługują. Ten obowiązek zamawiającego obejmuje konieczność wskazania przez niego w treści ogłoszenia adresu strony www, na której będzie przeprowadzana aukcja. Strona ta to specjalny system informatyczny, który umożliwia przeprowadzenie aukcji zgodnie z prawem zamówień publicznych.
Ten kolejny etap postępowania przetargowego jakim jest aukcja elektroniczna ma przebiegać szybko. Termin otwarcia aukcji elektronicznej nie może być krótszy niż 2 dni robocze liczone od dnia przekazania zaproszenia. W związku z tym aukcja elektroniczna jest jednoetapowa.
Postąpienia muszą być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Uczestnicy aukcji elektronicznej są informowani na bieżąco o pozycji złożonych przez nich ofert, otrzymanej punktacji oraz punktacji najkorzystniejszej złożonej oferty. W ten sposób wykonawcy mogą rywalizować ze sobą dokonując korzystniejszych dla zamawiającego postąpień.
Do momentu zamknięcia aukcji elektronicznej nie są ujawniane informacje umożliwiające identyfikację wykonawców.
Termin zamknięcia aukcji elektronicznej dokonywanego przez zamawiającego zostaje określony w ogłoszeniu o udzieleniu zamówienia. Bezpośrednio po zamknięciu aukcji zamawiający podaje na stronie www nazwę (firmę) oraz adres wykonawcy, którego oferta została wybrana.
Wraz z zakończeniem aukcji elektronicznej kończy się całe postępowanie o udzielenie zamówienia, wobec czego dopiero po tej chwili wszyscy wykonawcy, którzy brali udział w postępowaniu (również ci, których oferty nie zostały zakwalifikowane do udziału w aukcji elektronicznej) mogą wnosić ewentualne sprzeciwy (w tym te dotyczące niedopuszczenia do udziału w aukcji).
Możliwość przeprowadzenia aukcji elektronicznej z pewnością przyczynia się do upowszechnienia wykorzystywania rozwiązań informatycznych w postępowaniach dotyczących zamówień publicznych. Zapewnia ona znaczne korzyści zamawiającym. Ponadto możliwość jej przeprowadzenia nie jest ograniczona - jak to ma miejsce w przypadku licytacji elektronicznej - wartością zamówienia.