Ustawa z 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (dalej: „ustawa”) transponuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2015/2302/UE z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych na grunt polskiego prawa. Ta nowa ustawa stanowi poprawę rozwiązań prawnych już istniejących, szczególnie w zakresie bezpieczeństwa podróżnych na wypadek skutków niewypłacalności organizatorów turystyki i pośredników turystycznych. Ingeruje również w zakres finansowej odpowiedzialności organizatora turystyki i przedsiębiorcy. Ułatwia nabywanie usług turystycznych przy uwzględnieniu wymaganych zabezpieczeń finansowych dla tych podmiotów.
Ta ustawa dokonuje także znacznych zmian w innych ustawach, przede wszystkich uchyla część przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych wraz ze zmianą tytułu tej ustawy, który po wejściu w życie zmianie będzie brzmieć: „ustawa o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych”.
Zakres przedmiotowy ustawy obejmuje warunki oferowania, sprzedaży i realizacji imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także za granicą, jeżeli umowy z podróżnymi są zawierane przez przedsiębiorców turystycznych mających siedzibę na terytorium RP.
Istnieją także wyjątki w stosowaniu nowych przepisów. I tak, artykuł 3 ustawy przewiduje następujące wyłączenia spod jej stosowania:
- po pierwsze – czas trwania i zakwaterowanie - ustawa nie dotyczy imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych trwających krócej niż 24 godziny, chyba że obejmują one nocleg;
- po drugie – charakter podróży - ustawy nie stosuje się do wyjazdów oferowanych, zamawianych i realizowanych okazjonalnie, na zasadach niezarobkowych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych. Mogą one dotyczyć np. formy krajoznawstwa i turystyki (np. wycieczki, zielone szkoły, biwaki, obozy, itp.), wycieczki organizowane nie częściej niż kilka razy w roku przez organizacje charytatywne, kluby sportowe lub szkoły dla ich członków, które nie są oferowane ogółowi społeczeństwa.
Zakres zmian nie dotyczy także podróży służbowych organizowanych na podstawie umowy generalnej – przez przedsiębiorstwa lub przez organizacje, które organizują własne podróże na podstawie umowy ogólnej (generalnej) i stąd mają autonomicznie uregulowaną kwestię ochrony podróżujących.
Polecamy: INFORLEX Biznes
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Należy szczególnie zwrócić uwagę, że ustawa wprowadza również nowe pojęcia oraz na nowo definiuje te już istniejące w aktualnym obiegu prawnym (usługa turystyczna, impreza turystyczna, przedsiębiorca turystyczny, itd.).
Nadto, przepisy drugiego rozdziału ustawy obejmują m.in zasady funkcjonowania organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych, a także agentów turystycznych. Ujęto w nich warunki jakie te podmioty muszą spełniać, tj. warunki takie jak np. posiadanie zabezpieczenia finansowego w formach przewidzianych ustawą, prowadzenia dokumentacji, w tym wykazu umów oraz realizację obowiązku informacyjnego wobec podróżnych. Mają one zapewnić niezbędny poziom ochrony podróżnych na wypadek niewypłacalności oraz procesu likwidacji skutków niewypłacalności.
Również szczegółowo uregulowano przepisy dotyczące turystycznego rachunku powierniczego, który stanowi formę zabezpieczenia środków finansowych - gromadzi środki niezbędne na pokrycie poniesionych kosztów zorganizowania imprezy turystycznej oraz zapewnia podróżnemu zwrot całości wpłaconych środków do czasu wykonania na jego rzecz całej umowy o udział w imprezie turystycznej. Do tego momentu uniemożliwia organizatorowi turystyki dostęp do tych środków.
Istotny dla branżowców może być fakt, że rozdział 4 ustawy szczegółowo określa niezbędne wymagania dotyczące funkcjonowania w rejestrze, które są odmienne dla przedsiębiorców turystycznych zamierzających działać wyłącznie na rynku krajowym. W takim przypadku przedsiębiorca turystyczny musi spełnić trzy zasadnicze przesłanki: złożyć wiążące oświadczenie o zamiarze wykonywania działalności wyłącznie na terenie kraju i zamiarze korzystania wyłącznie z turystycznego rachunku powierniczego, określić zakres terytorialny swej działalności wyłącznie jako terytorium kraju oraz złożyć potwierdzoną za zgodność kopię umowy o turystyczny rachunek powierniczy. Określono również przesłanki wykreślenia z rejestru oraz zawieszania działalności.
Na grunt projektowanej ustawy przeniesione zostały w przepisy dotyczące Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego. Obowiązkiem wszystkich przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych, będzie wyliczanie i terminowe odprowadzanie składek na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny. Uregulowano kwestie wysokości, sposobu naliczania, odprowadzania i rozliczania składek wpłacanych na Fundusz przez te podmioty.
To przedsiębiorca musi udowodnić klientowi warunki umowy
Przepisy szóstego rozdziału ustawy regulują kwestię realizacji obowiązku informacyjnego wobec podróżnych, w tym za pośrednictwem stosownych formularzy. Informacje muszą być przekazywane w sposób jasny, zrozumiały i widoczny oraz nie mogą wprowadzać podróżnego w błąd. Ciężar udowodnienia prawidłowego spełnienia obowiązku informacyjnego wobec podróżnych przeniesiono na przedsiębiorcę turystycznego. Zawarto też szczegółową regulację dotyczącą umowy o udział w imprezie turystycznej oraz dokumentów i informacji, które podróżny musi otrzymać przed rozpoczęciem imprezy turystycznej. Postanowienia umów nie mogą również zmierzać do wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności określonej w ustawie, a w przypadku ich wprowadzenia do umowy są one nieważne. Jeden z istotnych elementów umowy będzie stanowić informacja o zasadach i możliwościach modyfikacji ustalonej w umowie ceny jak również precyzyjnie zasady, przesłanki i terminy rozwiązywania i odstępowania od zawartych umów.
Poza tym, organizatorzy turystyki lub agenci turystyczni zostali zobowiązani do bezzwłocznego udostępnienia podróżnym na trwałym nośniku kopii umowy lub potwierdzenia jej zawarcia. Podróżnemu zagwarantowano prawo do otrzymania pisemnego potwierdzenia posiadania zabezpieczeń finansowych w przypadku dokonania całości lub części wpłaty, a także otrzymania wszelkich dokumentów niezbędnych do rozpoczęcia podróży.
W omawianej ustawie przyjęto, że organizator turystyki ponosi odpowiedzialność za wykonanie usług turystycznych objętych umową o udział w imprezie turystycznej, bez względu na to, czy usługi te mają być wykonane przez samego organizatora turystyki, czy też przez innych dostawców usług turystycznych. Istnieją przypadki, które będą stanowić przesłanki ewentualnego ograniczenia tej odpowiedzialności wynikające choćby z niemożności usunięcia niezgodności, działania osób trzecich lub przyczynienia się podróżnego. Uregulowano także obowiązek udzielenia podróżnemu w trudnej sytuacji pomocy przez organizatora turystyki oraz wskazano jakie roszczenia przysługują podróżnemu, organizatorowi turystyki oraz innym podmiotom w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o imprezę turystyczną, jak również wprowadzono regulacje dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczej.
Kary pieniężne
Przepisy ustawy przewidują kary pieniężne w przypadkach funkcjonowania organizatorów turystyki oraz przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych z naruszeniem obowiązków przewidzianych w rozporządzeniach nr 1177/2010 i nr 181/2011 dotyczących praw pasażerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową, a także praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym. Górną granicę kar pieniężnych określono na kwotę odpowiednio 50 000 zł i 30 000 zł. W ramach tych przepisów ujęto także kwestię odwołań od decyzji marszałka województwa o nałożeniu kary pieniężnej.
Podsumowując, polscy i zagraniczni przedsiębiorcy działający na europejskim rynku turystycznym będą musieli liczyć się ze zmianami w polskim prawie turystycznym, które dotyczą m.in wymaganych zabezpieczeń finansowych czy turystycznego rachunku powierniczego. Ważną kwestię stanowić będzie również bardzo rozbudowany obowiązek informacyjny wobec klientów na rynku turystycznym, wraz z korzystaniem w tym celu ze stosownych formularzy określonych ustawą. Nieodłącznym elementem pracy każdego podmiotu działającego na rynku turystycznym będzie również wyliczanie i terminowe odprowadzanie składek na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2018 r.
Martyna Kielin - prawnik kancelarii KG LEGAL KIEŁTYKA GŁADKOWSKI – SPÓŁKA PARTNERSKA. Kancelaria radców prawnych z siedzibą w Krakowie. Specjalizuje się przede wszystkim w prawie administracyjnym i procedurze administracyjnej.
Abstract:
The article was prepared by KG LEGAL KIEŁTYKA GŁADKOWSKI based in Cracow, Poland. It discusses changes that will occur in the tourism industry in connection with the new act that introduces new EU regulations into Polish law. These changes relate primarily to the terms of offering, selling and implementing tourist events and related travel services on the territory of the Republic of Poland, as well as abroad and requirements towards the Polish Tourism Guarantee Fund.
Key words: Polish tourism, Polish changes in law, Polish travel industry, sport law, tourist market in Poland, Polish tourism industry.