W rachunku zysków i strat ujmuje się wszystkie dane dotyczące danego okresu sprawozdawczego: przychody (i zyski) oraz koszty (i straty).
Może zostać sporządzony w dwóch wariantach: kalkulacyjnym lub porównawczym, zależnie od potrzeb zarządu (załącznik nr 1 ustawy o rachunkowości z 29 września 1994 r.). W wariancie kalkulacyjnym przedstawia się koszty własne sprzedanych produktów i usług według ich elementów składowych (kalkulacyjnych). Natomiast w wariancie porównawczym przedstawia się całość kosztów poniesionych w danym okresie według ich pozycji rodzajowych oraz korektę sprowadzającą je do poziomu kosztów własnych sprzedanych produktów i usług turystycznych. Większość firm sporządza rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym (z wyjątkiem spółek giełdowych – w tym turystycznych, dla których obligatoryjny jest wariant kalkulacyjny).
W przypadku sporządzania rachunku zysków i strat przedsiębiorstwa turystycznego za dwa ostatnie okresy sprawozdawcze można stwierdzić tendencje wzrostu lub spadku poszczególnych pozycji, np. w zakresie osiągniętych przychodów ze sprzedaży usług turystycznych i poniesionych kosztów. Jeżeli równocześnie ze wzrostem sprzedaży usług zwiększy się zysk netto, oznaczać to będzie rozwój badanego przedsiębiorstwa turystycznego. W rachunku zysków i strat można odnaleźć również informację o strukturze innych kosztów i przychodów, np. zapłaconych odsetek, ewentualnej sprzedaży majątku, poniesionych strat nadzwyczajnych.
Rachunek zysków i strat mówi o rentowności przedsiębiorstwa turystycznego w okresie ograniczonym dwoma momentami bilansowymi. Rentowność mierzy się w kategoriach przychodów ze sprzedaży usług turystycznych i kosztów w ujęciu memoriałowym, a nie kasowym. Ujęcie memoriałowe oznacza rejestrację transakcji turystycznych w momencie ich zaistnienia, a nie w momencie ich otrzymania lub wpłacenia środków pieniężnych z tytułu określonej transakcji usługowej (turystycznej). Innymi słowy, wystawienie faktury związanej z świadczeniem danej usługi turystycznej oznacza dla firmy przychód ze sprzedaży usług, który musi być zarejestrowany, mimo iż sama zapłata tej faktury będzie dopiero zrealizowana w przyszłości.
Przeczytaj również: Jakie obowiązki spoczywają na organizatorze usług turystycznych
W kosztach uzyskania przychodów ze sprzedaży usług turystycznych uwzględnia się koszty zużycia pracy żywej i uprzedmiotowionej, czyli dotyczącej zatrudnionych ludzi i zaangażowanych środków trwałych, obrotowych oraz usług obcych, wyrażanych w jednostkach wartościowych i odnoszonych względem danego czasu, np. wynagrodzeń pracowniczych, świadczeń na rzecz pracowników, amortyzacji aktywów trwałych zużycia materiałów i energii, usług obcych, podatków i opłat oraz pozostałych kosztów rodzajowych.
Wynagrodzenia pracownicze w przedsiębiorstwie turystycznym dotyczą wszystkich pracowników etatowych i nieetatowych zatrudnianych na umowę o dzieło lub umowy zlecenia, np. kierownictwa firmy, pionu księgowo-finansowego, kucharzy, pomocy kuchennej, kelnerek, sprzątaczek, recepcjonistek, pracowników gospodarczych, animatorów czasu wolnego itp.
Świadczenia na rzecz pracowników to świadczenia ubezpieczeniowe na dany okres jakie ponosi pracodawca i pracownik przedsiębiorstwa turystycznego w określonych wielkościach względem wynagrodzeń brutto. W skład tych świadczeń wchodzą ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe, koszty Funduszu Pracy (ochrona zatrudnienia i przeciwdziałanie bezrobociu) oraz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (GSP czyli ochrona roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy). Określenie poziomu poszczególnych składników świadczeń na rzecz pracowników można dokonać przez wykorzystanie kalkulatora wynagrodzeń i kalkulatora płacowego zawartego na stronach internetowych.
Amortyzacja jako wartość stopniowego zużywania się w danym okresie rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlega zapisom rachunkowym. Amortyzacja jest kosztem, a nie jest wydatkiem i nie wiążą się z nią wydatki pieniężne w roku podatkowym, obniża ona jednak podstawę opodatkowania. Z amortyzacją wiążą się roczne stawki amortyzacyjne dla poszczególnych środków trwałych i wartości niematerialnych oraz prawnych odnoszone względem ich wartości początkowej. Z pojęciem amortyzacji związane jest umorzenie jako okresowe zmniejszenie wartości początkowej rzeczowych składników aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o sumę ich zużycia.
Usługi obce to usługi świadczone przez obce podmioty gospodarcze na rzecz danego przedsiębiorstwa turystycznego, np. usługi autokarowe, usługi świadczone przez przewodników turystycznych na rzecz klientów korzystających z usług danego przedsiębiorstwa turystycznego, usługi telekomunikacyjne, parkingowe lub inne usługi związane z podróżą w trybie on-line.
Polecamy serwis Biuro rachunkowe
Zużycie materiałów i energii jest związane z utrzymaniem ciągłości świadczenia usług turystycznych, w tym hotelarsko-gastronomicznych i dotyczy wszystkich rodzajów zapasów.
Promocja i reklama to zachęcanie szeroko rozumianej klienteli do zakupu usług hotelarsko-gastronomicznych i turystyczno-rekreacyjnych. Przykładem promocji będą konferencja prasowa, prelekcja itp. dotycząca wprowadzenia na rynek nowego produktu czy też nowej usługi turystycznej powiązanej z formami ich zapłaty. Należy dodać, że w trakcie konferencji czy prelekcji podane napoje i poczęstunek stanowią promocję produktu lub usługi, stąd mogą być zaliczane bez ograniczeń w skład kosztów podatkowych. Od 1 stycznia 2007 r. reklama prowadzona w środkach masowego przekazu lub publicznie jest wliczana w koszty podatkowe. Na pojęcie reklamy mogą się składać m.in. drukowane materiały reklamowe, propagowanie, zachwalanie produktów i usług turystycznych, organizacja imprez, których podstawowym celem jest promocja i reklama produktów i usług, np. targi, wystawy, pokazy, konferencje reklamowe, ekspozycje wybranych produktów, reklama pocztowa, przesyłana do konkretnych adresatów, doręczanie materiałów reklamowych bezpośrednio do mieszkań, zakładów pracy, wręczanie upominków reklamowych określonym imiennie osobom itp.
Pojęcia kosztów nie należy utożsamiać z ponoszonymi wydatkami w przedsiębiorstwie turystycznym, przez które należy rozumieć każde wykorzystanie (wydatkowanie lub angażowanie) środków finansowych, bez względu na cel ich ponoszenia; to zmniejszenie – odpływ środków pieniężnych z przedsiębiorstwa turystycznego za pośrednictwem kasy lub rachunku bankowego (Jaruga 1992). W praktyce w zapisach rachunkowości obowiązuje zasada: nie każdy wydatek jest kosztem oraz nie każdy koszt jest wydatkiem powodującym odpływ środków pieniężnych z przedsiębiorstwa.
Fragment pochodzi z książki „Zarządzanie finansami w przedsiębiorstwie turystycznym” Władysława Biczysko (Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011). Wykorzystanie za wiedzą Wydawcy.