Wpis tego rodzaju roszczenia do księgi wieczystej wywołuje ten skutek, że roszczenie to staje się skuteczne względem osób trzecich. Powoduje, że w razie przeniesienia hipoteki na inny podmiot roszczenie nadal istnieje, analogicznie jak w razie zbycia nieruchomości.
W księdze wieczystej może być wpisanych wiele roszczeń o przeniesienie lub ustanowienie hipoteki na różnych miejscach, a nawet na tym samym miejscu. Przeniesienie lub ustanowienie hipoteki będzie następowało w kolejności wpisanego roszczenia.
Niezbędne jest w tym celu zawarcie umowy, dla której ustawa nie wymaga żadnej formy szczególnej. Określa się hipotekę, która ma zostać przeniesiona oraz oznacza miejsce, na które właściciel nieruchomości zobowiązuje się ją przenieść. Następuje to zazwyczaj poprzez wskazanie numeru hipoteki.
W umowie należy określić również wierzytelność jaką zabezpiecza hipoteka, która ma zostać przeniesiona na opróżnione miejsce. Nie można natomiast skutecznie zobowiązać się do przeniesienia hipoteki na miejsce hipoteczne, które zwolni się jako pierwsze.
Polecamy: Jak stosować split payment (PDF)
Wpis roszczenia do księgi wieczystej następuje na podstawie pisemnego oświadczenie właściciela nieruchomości z podpisem notarialnie poświadczonym.
Skutek wpisu roszczenia wierzyciela do księgi wieczystej powoduje, że hipoteka uzyskuje przyrzeczone miejsce w momencie, gdy stało się ono wolne. Jednak sąd nie dokona z urzędu wpisu hipoteki na przyrzeczone miejsce, albowiem z urzędu działa on jedynie w wypadkach wskazanych w ustawie. W razie stwierdzenia, że hipoteka uległa przeniesieniu na opróżnione miejsce hipoteczne, a nie odnotowano wpływu wniosku o przeniesienie na nie hipoteki, dokona z urzędu wpisu ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.
Przeniesienie hipoteki na opróżnione miejsce odbywa się z inicjatywy wnioskowej właściciela nieruchomości lub wierzyciela hipotecznego. Podstawą wpisu będzie dokument, z którego wynikać będzie, że hipoteka wygasła, np. oświadczenie wierzyciela hipotecznego o wygaśnięciu wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.
Nie jest możliwe dokonanie zastrzeżenia, na podstawie którego właściciel nieruchomości zobowiąże się do nierozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym. Właściciel nieruchomości nie może skutecznie zobowiązać się wobec żadnego podmiotu, w tym w stosunku do wierzyciela hipotecznego albo w stosunku do przyszłego wierzyciela hipotecznego, że nie dokona rozporządzenia opróżnionym miejscem hipotecznym w całości lub w części. Oświadczenie, w treści którego zawarte zostanie takie zobowiązanie albo podpisanie stosownej umowy, dotknięte będą nieważnością.
Możliwość zatem wpisania do księgi wieczystej roszczenia o przeniesienie hipoteki na opróżnione miejsce hipoteczne stwarza dla wierzyciela większe prawdopodobieństwo zabezpieczenia jego interesów majątkowych.
Zobacz: Wierzyciel i dłużnik
Autorem artykułu jest adwokat Paweł Milewski z kancelarii Gardocki i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni