Zasada ogólna zwolnienia od kosztów sądowych (egzekucyjnych)
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każda osoba fizyczna, która zamierza wytoczyć powództwo, albo której sprawa toczy się już w Sądzie, a która nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych, albowiem nie stać jej na to, zaś uiszczenie tych kosztów spowodowałoby, że nie posiadałaby ona niezbędnych środków na utrzymania siebie i rodziny, może domagać się od Sądu zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. Koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki, które w trakcie postępowania musi ponieść strona.
Powyższa sytuacja odnosi się również do postępowania egzekucyjnego. Dla strony, która w postępowaniu sądowym została w całości zwolniona od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, postępowania egzekucyjne pozostaje całkowicie bezpłatne. Wierzyciel nie musi w tym zakresie składać już żadnego wniosku, zaś komornik z urzędu nie wzywa wierzyciela do uiszczenia zaliczek, które za wierzyciela wykłada Skarb Państwa – właściwy Sąd Rejonowy.
Wniosek o zwolnienie od kosztów postępowania egzekucyjnego
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku osób, które w postępowaniu sądowym nie zostały zwolnione z kosztów sądowych. Osoby takie wszczynając postępowanie egzekucyjne, będą wzywane przez Komornika do uiszczenia stosownych zaliczek. Jeżeli wierzyciela nie stać będzie na ich uiszczenia, wówczas może wystąpić ze stosownym wnioskiem o zwolnienie go od kosztów postępowania egzekucyjnego.
Zobacz również serwis: Windykacja
Wniosek taki należy złożyć do Sądu, wskazując, iż wnioskodawca – wierzyciel domaga się całkowitego zwolnienia od kosztów postępowania egzekucyjnego lub określonej jego części. Do wniosku o zwolnienie od kosztów egzekucyjnych (sądowych) należy dołączyć oświadczenie sporządzone według ściśle określonego przepisami prawa wzoru, obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątkowym, dochodach i źródłach utrzymania osoby, która domaga się zwolnienia od kosztów.
Praktyka sądów
Z praktyki funkcjonowania Sądów widać, iż Sądy niechętnie zwalniają od kosztów postępowania egzekucyjnego w całości, gdyż są to wówczas wielkości nieznane, a chętniej i dużo częściej zwalniają od określonych kosztów, które już się zmaterializowały.
Tak więc najbardziej celowym jest złożenie do Sądu stosownego wniosku o zwolnienie od określonych kosztów postępowania egzekucyjnego, do uiszczenia których wierzyciel został wezwany przez Komornika. Kosztem takim może być zaliczka na opłacenie biegłego do spraw szacowania nieruchomości i na ogłoszenia w prasie o licytacjach tej nieruchomości, która wacha się od kwoty kilkuset złotych do nawet kilku tysięcy.
Zobacz również serwis: Egzekucja należności pieniężnych
Zwolnienie od kosztów postępowania z mocy prawa
Z mocy prawa od kosztów postępowania egzekucyjnego zwolnieni są wierzyciele, którzy dochodzą zaspokojenia roszczeń alimentacyjnych, a także wierzyciele - pracownicy egzekwujący wyroki zapadłe w tzw. sprawach pracowniczych.
Krąg podmiotów zwolnionych od kosztów sądowych jest nieco szerszy, jednakże wierzyciele alimentacyjni i pracownicy są najczęstszą i najliczniejszą grupą osób, którzy realizują swoje uprawnienia na drodze egzekucyjnej.