Tytuł wykonawczy jest podstawą prowadzenia postępowania egzekucyjnego, co dosłownie wyraża treść art. 776 Kodeksu postępowania cywilnego. Samo wszczęcie egzekucji (zakładając że nie odbywa się z urzędu) następuje na wniosek wierzyciela, który jest składany u właściwego komornika. Do owego wniosku musi być zawsze dołączony właśnie tytuł wykonawczy (art. 797 ust. 1 Kodeksu postępowania cywilnego).
Czym jest tytuł wykonawczy?
Zgodnie z treścią art. 776 Kodeksu postępowania cywilnego tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny wyposażony przez sąd w klauzulę wykonalności. Zdanie to zdradza kolejność działań do jakiej należy się zastosować przy egzekucji naszych roszczeń.
Pierwszym etapem zmierzającym do wszczęcia egzekucji będzie uzyskanie tytułu egzekucyjnego. Co może być tytułem egzekucyjnym wymienia art. 777 Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z tym przepisem tytułem egzekucyjnym jest m.in. prawomocne orzeczenie sądowe, orzeczenie podlegające natychmiastowemu wykonaniu (np. wyrok zaoczny), a także ugoda zawarta przed sądem. Niezależnie od tego miano tytułu egzekucyjnego posiada także ugoda zawarta przed mediatorem, wyrok sądu polubownego, czy też oświadczenia dłużnika o poddaniu się egzekucji.
Dysponując tytułem egzekucyjnym może przejść do drugiego etapu, jakim jest uzyskanie klauzuli wykonalności. Zgodnie z art. 781 Kodeksu postępowania cywilnego postępowanie w sprawie nadania klauzuli wykonalności prowadzone jest przed sądem pierwszej instancji w którym sprawa się toczy, chyba że akta pozostają jeszcze w sądzie drugiej instancji. W przypadku tytułów egzekucyjnych nie pochodzących od sądu (np. oświadczenie dłużnika) klauzulę wykonalności może nadać referendarz sądowy. W postępowaniu o nadanie klauzuli sąd czy referendarz sprawdza jedynie formalne warunku związane z nadaniem klauzuli.
Tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności jest już tytułem wykonawczym i stanowi podstawę do wszczęcia egzekucji komorniczej.