Przepisy przewidują, że w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia (art. 730 Kodeksu postępowania cywilnego). Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Po uzyskaniu przez osobę uprawnioną tytułu wykonawczego dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenia, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.
Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie lub interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istniej wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. A także w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągniecie celu postępowania w sprawie. Przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględnia interesy stron lub uczestników postępowania w taki sposób, aby wierzycielowi zapewnić należytą ochronę prawną, ale także, aby nie obciążać ponad potrzebę dłużnika.Chodzi o zapewnienie dłużnikowi należytej egzystencji materialnej.
Zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba, że ustawa stanowi inaczej. Zabezpieczenie udzielana jest na wniosek, a w wypadkach, a których postępowanie może być wszczęte z urzędu – także z urzędu.
Dowiedz się Potrącenie a zarzut potrącenia - jaka jest różnica
Co do zasady do udzielenia zabezpieczenia właściwy jest sąd, do którego właściwości należy rozpoznanie sprawy w pierwszej instancji. Jeżeli nie można ustalić takiego sądu, właściwy jest sąd, w którego okręgu ma być wykonane postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia, a z braku tej podstawy lub w przypadku, w którym postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia miałoby być wykonane w okręgach rożnych sądów – sąd rejonowy dla m. st. Warszawy. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia zgłoszony w toku postępowania rozpoznaje sąd tej instancji, w której toczy się postępowanie, z wyjątkiem przypadku, gdy sądem tym jest Sąd Najwyższy. Wtedy o zabezpieczeniu orzeka sąd pierwszej instancji.
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien odpowiadać wymaganiom takim jakie obowiązują dla pisma procesowego, a ponadto zawierać:
- wskazanie sposobu zabezpieczenia, a w sprawach o roszczenia pieniężne także wskazanie sumy zabezpieczenia,
- uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek.
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie, nie później jednak niż terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej. Jeżeli ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na rozprawie, należy ja wyznaczyć tak, aby rozprawa mogła się odbyć w terminie miesięcznym od dnia wpływu wniosku.
Wierzyciel złożył wniosek o udzielenie zabezpieczenia na majątku dłużnika przed wydaniem wyroku. Minęły 3 miesiące, a sąd nie wydal żadnego rozstrzygnięcia w tej sprawie. Co może zrobić wierzyciel?
Wierzyciel ma prawo złożyć skargę na opieszałość sądu w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.
Na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie zabezpieczenia przysługuje zażalenie.
Polecamy serwis Spółki
Dłużnik może w każdym czasie żądać uchylenia lub zmiany prawomocnego postanowienia, którym udzielono zabezpieczenia, gdy odpadnie lub zmieni się przyczyna zabezpieczenia.
Nie stanowi przeszkody do rozpoznania wniosku o zabezpieczenie roszczenia i wydania zarządzenia tymczasowego przez sąd wojewódzki okoliczność, że wierzyciel w terminie będzie żądał w pozwie skierowanym do sądu rejonowego wydania przeciwko pozwanemu dłużnikowi nakazu zapłaty, w warunkach określonych w art. 485 i następnych KC (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 lutego 1995 r., sygn. akt I Acz 76/95).