Na tle przytoczonego przypadku rodzi się szereg pytań: Czy przejęcie długu jest prawnie dopuszczalne? Kto może być stroną takiej umowy? Jakie skutki prawne wywołuje umowa o przejęcie długu?
Dług to nie to samo co wierzytelność
Zanim jednak znajdziemy odpowiedzi na te i inne pytania należy sobie uświadomić różnicę pomiędzy pojęciem długu a przelewem wierzytelności.
To samo zobowiązanie z punktu widzenia wierzyciela jest nazywane wierzytelnością i obejmuje ogół jego uprawnień. Z punktu widzenia zaś dłużnika jest ono długiem i zawiera w sobie ogół obowiązków dłużnika. O ile obrót wierzytelnościami co do zasady nie wymaga zgody dłużnika, o tyle przy umowie o przejęcie długu obowiązuje odwrotna reguła.
Zobacz również serwis: Windykacja
Umowa o przejęcie długu
Umowa o przejęcie długu polega na tym, że osoba trzecia wstępuje w miejsce dłużnika, przejmując wszelkie jego obowiązki, a ten zostaje z długu zwolniony. Przejęcie długu nie powoduje zmiany treści stosunku zobowiązaniowego, zmianie ulega wyłącznie podmiot zobowiązany do spełnienia świadczenia – w miejsce dotychczasowego dłużnika wchodzi przejmujący dług (przejemca).
Zobacz również serwis: Umowy
Dlaczego ktoś mógłby być zainteresowany przejęciem długu?
Umową o przejęcie długu jest z reguły elementem szerszego stosunku prawnego. Przykładowo niewypłacalna spółdzielnia przenosi własność nieruchomości, na której rozpoczęto proces budowlany, na rzecz jednego z wykonawców, wobec którego była zadłużona. W zamian wykonawca zwalnia spółdzielnię z długu i zobowiązuje się do spłaty jej wierzytelności w stosunku do projektanta inwestycji, przejmując tym samym w stosunku do niego dług.
Przejęcie długu może być dokonane również pod innym tytułem prawnym (np. sprzedaż, zamiana, darowizna), mającym podstawę w stosunku pomiędzy wierzycielem a przejemcą lub tym ostatnim a dotychczasowym dłużnikiem albo od niego oderwanym.
Dwa warianty umowy
Zgodnie z art. 519 § 2 Kodeksu cywilnego do przejęcia długu może dojść w dwojaki sposób:
- poprzez mowę pomiędzy wierzycielem a przejemcą, przy czym zgodę na takie przejęcie musi wyrazić dotychczasowy dłużnik,
- w drodze umowy pomiędzy dotychczasowym dłużnikiem a przejemcą za zgodą wierzyciela.
W obu przypadkach ta czynność prawna dokonywana jest w dwóch etapach: pierwszy – obejmuje zawarcie umowy o przejęcie długu, drugi – to oświadczenie zawierające zgodę na zmianę dłużnika. Zgoda ta może być wyrażona na ręce którejkolwiek ze stron umowy o przejęcie długu zarówno przed, jak i po jej zawarciu. W tym ostatnim przypadku zgoda wywołuje skutki prawne od chwili zawarcia umowy.
I co z tego wynika ...
Wracając jednak do problemu naszego użytkownika należy stwierdzić, iż dopóki nie wyrazi on zgody na przejęcie długu przez przejmującą dług spółkę, przedstawiona mu przez dotychczasowego dłużnika umowa o przejęcie długu jest bezskuteczna, a ten ostatni musi wykonać zobowiązanie.