Podpis na wagę złota
W wekslu inkorporowane (zawarte) jest zobowiązanie osób na nim podpisanych do zapłaty sumy wekslowej. Złożenie na wekslu podpisu prowadzi zatem z reguły do zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. O ile nie budzi to wątpliwości podpisującego weksel dłużnika, o tyle wywołuje niejednokrotnie zaskoczenie wierzyciela, przenoszącego wierzytelność wekslową na osobę trzecią w drodze indosu, co miało miejsce w powyższej sytuacji.
Zobowiązanie solidarne
Jedną z cech weksla jest solidarny charakter zobowiązań osób na nim podpisanych. Wyraża się ona w treści art. 47 Prawa wekslowego. „Kto weksel wystawił, przyjął, indosował lub poręczył odpowiada wobec posiadacza solidarnie”.
Złożenie na wekslu podpisu prowadzi z reguły do zaciągnięcia zobowiązania wekslowego.
Oznacza to, iż każdy z dłużników jest obowiązany do spełnienia całości świadczenia, a wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub każdego z osobna. Każdy z dłużników odpowiada za całość długu, aż do pełnego zaspokojenia wierzyciela.
Zobacz również serwis: Wierzyciel i dłużnik
Dochodzenie roszczeń regresowych
Zapłata należności wekslowej zwalnia pozostałych dłużników tylko wtedy, gdy została dokonana przez dłużnika głównego (wystawcę weksla własnego). Natomiast, gdyby zapłaty dokonał inny dłużnik wekslowy (jak w naszym przypadku indosant), to zapłata zwolni wyłącznie tego dłużnika.
Zobacz również serwis: Egzekucja należności pieniężnych
W tej sytuacji nastąpi zmiana po stronie wierzyciela wekslowego. Osoba, która dokona zapłaty wchodzi bowiem w jego uprawnienia i może wystąpić przeciwko swoim poprzednikom wekslowym z roszczeniem zwrotnym (regresowym).
Nasz użytkownik pozostanie zatem z bólem głowy i wierzytelnością w stosunku do swojego dłużnika – której tak bardzo chciał się pozbyć – powiększoną o zapłacone przez siebie na rzecz powoda (giełdy wierzytelności) koszty procesu i inne świadczenia uboczne.
Jeżeli umiesz liczyć to licz na siebie
Z solidarnością koresponduje inna cecha zobowiązania wekslowego – samodzielność. Każda z osób, które podpisały się na wekslu, bierze na siebie odpowiedzialność za zobowiązanie wekslowe bez względu na ważność zobowiązań pozostałych dłużników wekslowych.
I tak nieważność zobowiązania jednego z dłużników (np. na skutek podpisania weksla przez jednego członka zarząd spółki z o.o., podczas gdy umowa spółki wymaga reprezentacji łącznej) nie ma wpływu na zobowiązania innych uczestników stosunku wekslowego (np. poręczyciela). W takim przypadku pomimo, iż wystawca nie odpowiada wekslowo, z powodu wadliwej reprezentacji, poręczyciel jest zobowiązany do zapłaty całej sumy wekslowej.
Kto odpowiada
Wiedząc na jakich zasadach oparta jest odpowiedzialność dłużnika wekslowego, należy powrócić do pytania, kto ją ponosi. Warto przypomnieć, iż Prawo wekslowe łączy powstanie zobowiązania wekslowego ze złożeniem na wekslu podpisu i wydaniem dokumentu wierzycielowi. Osoby podpisujące weksel dzielą się na dwie kategorie: dłużników głównych (wystawcy weksla własnego) i dłużników regresowych (indosanci).
Główni dłużnicy wekslowi nie mogą zwolnić się z odpowiedzialności za zapłatę i odpowiadają niezależnie od dokonania przez wierzyciela aktów staranności (np. protestu z weksla). Protest to dokonywany przez notariuszy sformalizowany akt urzędowy stwierdzający brak zapłaty.
Odpowiedzialność dłużników regresowych uzależniona jest od dokonania przez posiadacza weksla aktów staranności we właściwym terminie i we właściwy sposób. W analizowanej sytuacji, użytkownik będzie ponosił odpowiedzialność z weksla, gdyż wierzyciel był zwolniony od dokonania protestu poprzez zamieszczenie na wekslu klauzuli „bez protestu”.