Prawodawcy unijnemu przyświecają w tym przypadku takie same cele jak w odniesieniu do dyrektywy MiFID II[2], która ma w podobnym duchu zreformować rynek instrumentów finansowych.
Dyrektywa o dystrybucji ubezpieczeń (IDD)[1] wprowadza rozwiązania w zakresie sprzedaży i zarządzania produktem ubezpieczeniowym i reasekuracyjnym, zarządzania konfliktem interesów (m.in. w postaci konieczności ujawniania informacji o rodzaju otrzymywanego przez dystrybutorów ubezpieczeń wynagrodzenia). Dyrektywa kładzie nacisk na obowiązek informowania klientów o oferowanym produkcie lub usłudze, dopasowanie rozwiązań do potrzeb klienta. Dyrektywa zawiera również postanowienia odnoszące się do konieczności zapewniania wysokiego profesjonalizmu i kompetencji sprzedawców oraz obowiązek ich podnoszenia w trakcie wykonywania pracy. Zakres podmiotowy dyrektywy obejmuje zarówno pośredników ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych jak i pracowników zakładów ubezpieczeń. Nowością jest zaadresowanie wymogów dyrektywy (z pewnymi wyłączeniami) do prowadzących działalność w postaci stron internetowych (udzielających informacji na temat umowy w odpowiedzi na kryteria wybrane przez klienta za pośrednictwem takiej strony www czy innych mediów lub udostępniających rankingi produktów ubezpieczeniowych).
Przepisy IDD zostały wprowadzone do polskiego porządku prawnego w formie ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń[3]. Termin wejścia w życie przepisów ustawy został przewidziany na 23 lutego 2018 r.
20 grudnia 2017 r. Komisja Europejska zaakceptowała wniosek Parlamentu Europejskiego dotyczący przesunięcia terminu stosowania dyrektywy o dystrybucji ubezpieczeń (IDD) na dzień 1 października 2018 r. Wniosek o przesunięcie tego terminu złożył Parlament Europejski i 16 państw członkowskich argumentując, iż przede wszystkim niektórzy dystrybutorzy nie są jeszcze gotowi na stosowanie się do, wprowadzanych dyrektywą, nowych zasad. Państwa członkowskie pozostają jednak wciąż zobowiązane do transpozycji dyrektywy do prawa krajowego do pierwotnie ustalonej daty, tj. 23 lutego 2018 r. Wniosek jest na etapie procedowania w Unii Europejskiej.
W związku z powyższym pozostaje również inicjatywa Komisji Europejskiej do przesunięcia terminu stosowania dwóch rozporządzeń delegowanych uzupełniających dyrektywę. W dniu 21 września 2017 r. Komisja przyjęła: Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2017/2359 w sprawie wymogów w zakresie nadzoru nad produktem i zarządzania nim dla zakładów ubezpieczeń i dystrybutorów ubezpieczeń[4] oraz Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2017/2359 w odniesieniu do wymogów informacyjnych i zasad prowadzenia działalności mających zastosowanie do dystrybucji ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych[5]. Stosunkowo późne uchwalenie w/w rozporządzeń delegowanych i konieczność dostosowania się do ich zapisów stało się również jednym z głównych argumentów za przesunięciem terminu rozpoczęcia stosowania dyrektywy IDD.
Pomimo, iż polskiemu ustawodawcy udało się zdążyć z implementacją dyrektywy w postaci ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, która miała wejść w życie (w zakresie większości przepisów) w dniu 23 lutego 2018 r. – Polska nie sprzeciwiła się wnioskowi o przesunięcie terminu wejścia w życie IDD.
Sytuacja ta powoduje jednak konieczność przesunięcia terminu wejścia w życie w/w ustawy na 1 października 2018 r., co nie jest łatwym zadaniem mając na uwadze fakt, iż nowelizacja musi wejść w życie przed 23 lutego 2018 r. W celu ograniczenia stanu niepewności prawnej, w projekcie nowelizacji proponuje się, aby ustawa w nowej wersji wchodziła w życie w dniu następującym po jej ogłoszeniu.
Patrząc na polski rynek ubezpieczeń można usłyszeć rozbieżne opinie na temat przesunięcia terminu stosowania IDD, a w konsekwencji ustawy o dystrybucji ubezpieczeń. Niektórzy ubezpieczyciele postrzegają ten dodatkowy czas jako szansę na usprawnienie i testowanie przygotowanych już rozwiązań. Pojawiają się jednak głosy krytyki, które mówią, że zmiany, które następują w ostatniej niemalże chwili, powodują niepewność co do terminu stosowania przygotowanych już wcześniej rozwiązań.
Podsumowując, na obecnym etapie, najważniejszym wydaje się bieżący monitoring procesu legislacyjnego dotyczącego dyrektywy IDD toczącego się w Unii Europejskiej oraz równoległa czujność odnośnie procedowania nowelizacji ustawy o dystrybucji ubezpieczeń. Warto spożytkować ten dodatkowy czas na odpowiednie przygotowanie się do wymogów nałożonych przez ustawodawcę i odpowiednią kontrolę już zaimplementowanych rozwiązań, po to by upewnić się, że jesteśmy właściwie przygotowani do funkcjonowania w nowych realiach.
Autorzy: Paweł Spławski, Dyrektor w zespole Ryzyka Finansowego, Deloitte
Magdalena Mazurkiewicz, Menedżer w zespole Ryzyka Finansowego, Deloitte
__________________
[1] DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2016/97 z dnia 20 stycznia 2016 r. w sprawie dystrybucji ubezpieczeń
[2] DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE
[3] Ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz. U. 2017 poz. 2486)
[4] ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2017/2358 z dnia 21 września 2017 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97 w odniesieniu do wymogów w zakresie nadzoru nad produktem i zarządzania nim dla zakładów ubezpieczeń i dystrybutorów ubezpieczeń;
[5] ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2017/2359 z dnia 21 września 2017 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97 w odniesieniu do wymogów informacyjnych i zasad prowadzenia działalności mających zastosowanie do dystrybucji ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych