Od 1 stycznia 2025 roku wejdą w życie przepisy dotyczące tzw. globalnego podatku minimalnego. Jakie skutki spowodują te przepisy dla polskich przedsiębiorców?
- Podatek minimalny = trzy rodzaje podatku wyrównawczego
- Podatek minimalny dla międzynarodowych firm. Dyrektywa GloBE
- Globalny minimalny podatek i opodatkowanie wyrównawcze w Polsce. Co zmieni nowa ustawa?
- Jakie skutki dla polskich przedsiębiorców?
Podatek minimalny = trzy rodzaje podatku wyrównawczego
Ministerstwo Finansów kontynuuje prace legislacyjne nad projektem ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych. Ustawa ta ma wprowadzić w Polsce od 2025 roku system globalnego podatku minimalnego oparty o trzy rodzaje podatku wyrównawczego: globalny podatek wyrównawczy, krajowy podatek wyrównawczy oraz podatek od niedostatecznie opodatkowanych zysków.
Podatek minimalny dla międzynarodowych firm. Dyrektywa GloBE
Wskazany projekt ustawy ma wdrożyć od 1 stycznia 2025 r. do polskiego prawa przepisy dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 z 14 grudnia 2022 r. w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii Europejskiej (tzw. „Dyrektywa GloBE”).
Dyrektywa GloBE jest efektem wdrożenia w Unii Europejskiej wyników prac Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, mających na celu wyeliminowanie praktyk podatkowych przedsiębiorstw wielonarodowych, umożliwiającym im przenoszenie zysków do państw, w których nie podlegają one żadnemu opodatkowaniu lub podlegają bardzo niskiemu opodatkowaniu.
Celem dyrektywy GloBE jest wdrożenie w Unii Europejskiej globalnych zasad przeciwdziałania erozji podstawy opodatkowania („zasad GloBE”), tj. głównej części tzw. Filaru II OECD.
Na podstawie tych zasad, na świecie ma zostać ustanowiony minimalny poziom opodatkowania działalności gospodarczej.
Filar II stanowi obok Filaru I jeden z dwóch elementów globalnej reformy podatkowej opracowywanej na forum Inclusive Framework on BEPS (Inclusive Framework) przy współpracy z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), w ramach Projektu do spraw przeciwdziałania erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku 2.0 (tzw. BEPS 2.0).
Filar I OECD zakłada:
- w ramach Kwoty A, częściowe przeniesienie praw do opodatkowania do jurysdykcji, w których następuje konsumpcja dóbr i usług (dla największych i najbardziej dochodowych grup międzynarodowych) oraz
- w ramach Kwoty B, zmianę zasad cen transferowych dla transakcji sprzedaży, w ramach których dystrybutor hurtowy nabywa towary od podmiotu powiązanego w celu ich hurtowej dystrybucji na rzecz podmiotów niepowiązanych.
Filar II OECD składa się z:
- zasad GloBE, które wprowadzają minimalny globalny poziom efektywnego opodatkowania dużych przedsiębiorstw międzynarodowych (tzw. globalny minimalny podatek) oraz
- traktatowej zasady dodatkowego prawa do opodatkowania (STTR) pozwalającej państwom źródła na nałożenie dodatkowego opodatkowania na niektóre kategorie płatności wychodzące z danej jurysdykcji do podmiotów powiązanych w innej jurysdykcji.
Dyrektywa GloBE, a tym samym omawiany projekt ustawy implementujący w Polsce tę dyrektywę, służą wprowadzeniu wyłącznie zasad GloBE.
Zasady GloBE zawarto w dokumencie Inclusive Framework pn. „Wyzwania Podatkowe Wynikające z Cyfryzacji Gospodarki - Modelowe Globalne Zasady Przeciwdziałania Erozji Podstawy Opodatkowania (Filar II)”.
Modelowe Zasady GloBE razem z Komentarzem do Modelowych Zasad GloBE, Wytycznymi Administracyjnymi, oraz dokumentem o Deklaracji Informacyjnej GloBE, stanowią tzw. Ramy Implementacyjne (Implementation Framework).
Dyrektywa GloBE powinna być interpretowana i implementowana z uwzględnieniem Ram Implementacyjnych.
Globalny minimalny podatek i opodatkowanie wyrównawcze w Polsce. Co zmieni nowa ustawa?
Reakcją UE (w tym także Polski) na ww. problemy opodatkowania międzynarodowego ma być wprowadzenie systemu tzw. globalnego podatku minimalnego (zasad GloBE). W tym systemie największe przedsiębiorstwa międzynarodowe i krajowe będą podlegały każdego roku sprawdzeniu, czy spełniają wymóg minimalnego efektywnego poziomu opodatkowania: 15%. Jeśli efektywny poziom opodatkowania dochodu dla danej grupy międzynarodowej, w określonej jurysdykcji, będzie wynosił poniżej 15% (tzw. efektywna stawka 15%), na taką grupę zostanie nałożony odpowiedni podatek wyrównawczy (ang. top-up tax).
Wprowadzany w Polsce omawianym projektem system globalnego podatku minimalnego ma zostać oparty o trzy rodzaje podatku wyrównawczego:
1) globalny podatek wyrównawczy – w dyrektywie jako zasada włączenia dochodu do opodatkowania (IIR),
2) krajowy podatek wyrównawczy – w dyrektywie jako krajowy podatek wyrównawczy wynikający z art. 11 (QDMTT),
3) podatek od niedostatecznie opodatkowanych zysków – w dyrektywie jako zasada niedostatecznie opodatkowanych zysków (UTPR).
Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że globalny podatek wyrównawczy (IIR) nakłada obowiązek zapłacenia odpowiedniego podatku wyrównawczego, co do zasady, na jednostkę dominującą najwyższego szczebla w grupie. System ten w założeniach jest podobny do funkcjonującego w wielu państwach, w tym w Polsce, reżimu opodatkowania zagranicznych jednostek kontrolowanych. Jednostka dominująca grupy, w jurysdykcji w której ma siedzibę, powinna zapłacić podatek wyrównawczy od swoich nisko opodatkowanych jednostek zależnych w innych jurysdykcjach.
Krajowy podatek wyrównawczy (QDMTT) działa w sposób podobny do IIR, z tą istotną różnicą, że prawo do poboru podatku wyrównawczego zostaje w państwie, w którym znajdują się nisko opodatkowane jednostki składowe grupy, a więc najczęściej, będzie on płacony w tej jurysdykcji, gdzie ulokowany został nisko opodatkowany dochód (a niekoniecznie tam gdzie jest jednostka dominująca).
W porównaniu do standardu OECD, IIR i QDMTT zostało rozszerzone w dyrektywie na duże grupy krajowe, czyli grupy jednostek operujące na terenie wyłącznie jednego państwa członkowskiego.
Natomiast podatek od niedostatecznie opodatkowanych zysków (UTPR) nakłada obowiązek zapłacenia podatku wyrównawczego od jednostki dominującej, na jednostki z grupy znajdujące się w danej jurysdykcji, w sytuacji gdy ta jednostka dominująca działa w innej jurysdykcji, w której nie ma IIR.
Jak tłumaczy resort finansów, efektem wprowadzenia zasad GloBE ma być stworzenie „level playing field”, to jest równego pola do gry. Gdy we wszystkich jurysdykcjach, które ten system wprowadzą, obowiązywać będzie efektywna stawka 15%, atrakcyjność podatkowa danej jurysdykcji nie będzie już istotnym czynnikiem przy lokowaniu inwestycji.
Opinia w sprawie opodatkowania wyrównawczego
Omawiana ustawa ma też wprowadzić nową instytucję prawną: opinię w sprawie opodatkowania wyrównawczego. Opinia ta stanowić ma „kwalifikowany” rodzaj interpretacji indywidualnej, dopasowany pod względem zakresu podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku, zakresu przedmiotowego interpretacji czy procedury wydawania interpretacji, do odrębności ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych. Opinia będzie wydawana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: Dyrektor KIS) na wniosek zainteresowanego i będzie stanowić dokument przyznający zainteresowanemu w przypadku zastosowania się do jego treści ochronę o charakterze analogicznym jak w przypadku interpretacji indywidualnej prawa podatkowego.
Projektowane przepisy o opinii w sprawie opodatkowania wyrównawczego, uwzględniają specyfikę regulacji dot. opodatkowania wyrównawczego m.in. poprzez zastosowanie następujących rozwiązań:
• Ograniczenie kręgu podmiotów mogących wystąpić o wydanie opinii zasadniczo do podatników podatków wyrównawczych.
• Zwiększoną opłatę za opinię względem interpretacji indywidualnych.
• Utworzenie Rady do Spraw Opodatkowania Wyrównawczego na wzór Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania. Na wniosek organu wydającego interpretację wspomniana Rada będzie opracowywać dokument opiniujący w zakresie m.in. prawidłowego rozumienia Ram Implementacyjnych czy odpowiedniego stosowania przepisów o rachunkowości.
• Ustalenie dłuższego, niż przy interpretacjach indywidualnych, terminu na wydanie opinii.
• Określony czas obowiązywania opinii. Odrębność projektowanego rozwiązania w zakresie interpretacji przepisów o opodatkowaniu wyrównawczym ma na celu, w szczególności uwzględnienie poziomu skomplikowania materii – zarówno w zakresie zawiłości samych przepisów ustawy jak i złożoności prezentowanych zdarzeń (zważywszy, że dotyczyć one będą grup międzynarodowych i przeprowadzanych przez nie działań gospodarczych).
Jakie skutki dla polskich przedsiębiorców?
Zdaniem Konfederacji Lewiatan Wprowadzenie globalnego podatku minimalnego zniweluje pozytywne skutki funkcjonowania systemu ulg podatkowych i innych form wsparcia przedsiębiorców. Może też ograniczyć inwestycje dużych firm.
Eksperci Lewiatana podkreślają, że największym problemem dla biznesu jest jednak wpływ globalnego podatku na system ulg podatkowych, takich jak ulga badawczo-rozwojowa czy zwolnienia z tytułu prowadzenia działalności w ramach specjalnej strefy ekonomicznej polskiej strefy inwestycji.
Wprowadzenie na potrzeby globalnego podatku wyrównawczego podziału na kwalifikowane i niekwalifikowane zwrotne kredyty podatkowe ma istotny wpływ na zobowiązania grup kapitałowych z tytułu globalnego minimalnego podatku dochodowego, a więc i efektywność polityki podatkowej prowadzonej przez dane państwo.
Globalny podatek minimalny będzie dodatkowym czynnikiem, który przedsiębiorcy będą brać pod uwagę podczas podejmowania decyzji o chęci skorzystania ze zwolnienia w ramach polskiej strefy inwestycji. Jednocześnie należy zauważyć, iż zaprojektowane nowe warunki nie obowiązywały w momencie dokonywania inwestycji. Podatnicy nie mieli wiedzy oraz nie podejmowali decyzji w zakresie realizacji inwestycji z uwzględnieniem przyszłych konsekwencji wynikających z pojawienia się przepisów wprowadzających globalny podatek minimalny. Ponadto, w momencie uzyskiwania decyzji o wsparciu bądź zwolnienia z podatku, warunki korzystania z instrumentu wsparcia były ustalane na określony czas z uwzględnieniem wysokości nakładów i dochodowości przedsięwzięcia.
Ponadto - zgodnie z zasadami kalkulacji podatku wyrównawczego w ramach Filar 2- efektywna stawka podatkowa dla podmiotu korzystającego ze zwolnienia w podatku dochodowym na podstawie zezwolenia lub decyzji o wsparciu może być znacznie niższa niż 15%. W konsekwencji będzie to oznaczać opodatkowanie takiego podmiotu podatkiem wyrównawczym, a tym samym przyczyni się do zmniejszenia korzyści wynikającej z działalności w strefie ekonomicznej. A przecież jednym z celów powstania specjalnych stref ekonomicznych było tworzenie nowych miejsc pracy oraz przyspieszenie rozwoju gospodarczego kraju m.in. poprzez rozwój nowych rozwiązań technicznych i technologicznych – przypomina Konfederacja Lewiatan.
Ponadto w związku z omawianymi przepisami, firmy będą musiały dostosować do nowych przepisów swoje procedury wewnętrzne, w szczególności dotyczące gromadzenia informacji rachunkowych i podatkowych.
Więcej na ten temat: Globalny podatek minimalny - zasady GloBE również w Polsce. Przedsiębiorstwa będą musiały dostosować swoje procedury rachunkowe i podatkowe
oprac. Paweł Huczko