Wyższa kwota wolna od podatku, wyższy próg skali PIT
Zwiększenie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. PLN w roku dla każdego podatnika rozliczającego się wg skali podatkowej jest niewątpliwie plusem. Efekt tej zmiany odczuwa się w miesięcznych zaliczkach PIT począwszy od stycznia 2022 r. Wątpliwości pojawiają się, kiedy podatnik PIT ma przychody z kilku umów. Co do zasady kwotę wolną od podatku w trakcie roku może zastosować tylko dla jednej z takich umów będących tytułem do opodatkowania. Może to prowadzić do wyższego niż teoretycznie wyliczone w modelu Polskiego Ładu opodatkowania w trakcie roku, a tą formę preferencji podatkowej podatnik odczuje dopiero w rozliczeniu rocznym.
Czy pomoże tutaj złożenie płatnikowi formularza PIT-2? Niekoniecznie. Raz złożony formularz obowiązuje u danego płatnika również na kolejne lata. Nie ma tutaj znaczenia, że formularz został złożony przed zmiana przepisów.
Dobra zmianą jest też podwyższenie kwoty progu podatkowego do 120 tys. zł – do tego progu obowiązuje stawka 17%, a powyżej progu stawka 32% PIT.
Ulga dla klasy średniej, zakaz odliczenia składki zdrowotnej
Zmiany w ramach Polskiego Ładu przyniosły zakaz odliczania od kwoty podatku większej części składki na ubezpieczenie zdrowotne (do końca roku 2021 obowiązywała zasada, zgodnie z którą kwota stanowiąca 7,75% podstawy składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejszała wyliczoną kwotę PIT).
Celem zniwelowania wyższego obciążenia podatkowego, wynikającego z tej zmiany, wprowadzono tzw. ulgę dla klasy średniej, w ramach której dochód podlega obniżeniu o kwotę wyliczoną wg wskazanego w ustawie wzoru, w zależności od wysokości osiągniętego przychodu. Ulgi dla klasy średniej nie można stosować do przychodów z emerytury. Mogą ją stosować pracownicy oraz prowadzący działalność gospodarczą, rozliczający ją wg zasad ogólnych. Od 1 stycznia 2022 r. ulga dotyczy osiągających przychody od kwoty 68 412 zł do 133 692 zł w skali roku.
Planowane są zmiany polegające na podwyższeniu górnej kwoty uprawniającej do ulgi, a także rozszerzeniu jej zakresu na inne kategorie podatników. Ulga dla klasy średniej, pomimo naliczania w miesięcznych rozliczeniach, może nie przysługiwać w rozliczeniu rocznym. Będzie to miało miejsce, jeśli w kolejnych miesiącach przychody podatnika będą o tyle wyższe, że spowodują przekroczenie kwoty uprawniającej do ulgi. Podatnik może złożyć płatnikowi wniosek o nienaliczenie ulgi. Ulgę mogą stosować małżonkowie w rozliczeniu wspólnym, pod warunkiem że połowa ich wspólnych przychodów mieści się w przedziale kwot uprawniających do ulgi, nawet jeśli indywidualnie nie kwalifikują się do ulgi.
Nowe ulgi dla podatników PIT
Polski ład przyniósł istotną modyfikację ulgi dla samotnie wychowujących dziecko, a także nowe ulgi, dla wychowujących czwórkę dzieci, dla pracujących emerytów oraz dla powracających do Polski podatników.
Ulga dla osób samotnie wychowujących dzieci przewiduje możliwość odliczenia od podatku 1 500 PLN rocznie. Odliczenie przysługuje jednemu z rodziców albo opiekunów prawnych (odliczenie z tytułu ulgi nie jest dzielone na miesiące lub dni opieki na dzieckiem każdego z rodziców). W przypadku braku porozumienia między podatnikami odliczenie stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania. Nie obowiązuje tym samym od 2022 r. dotychczasowa ulga dla samotnie wychowujących dzieci. Rozliczenie za rok 2021 jest sporządzane wg zasad obowiązujących do końca 2021 r.
Z ulgi dla podatnika z co najmniej czwórką dzieci może skorzystać osoba, która:
- wykonuje władzę rodzicielską,
- pełni funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub
- sprawuje funkcje rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą,
- w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci – wykonuje ciążący obowiązek alimentacyjny albo sprawuje funkcje rodziny zastępczej.
Do ulgi uprawniają dzieci:
- małoletnie (do 18 roku życia),
- pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymuje zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
- pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w krajowych lub zagranicznych przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, jeżeli w roku podatkowym dzieci te spełniają określone wymogi w zakresie osiąganych przez nich przychodów.
Żeby ulga była naliczana w rozliczeniu miesięcznym należy złożyć płatnikowi pisemne oświadczenie o spełnieniu warunków do zastosowania zwolnienia, pod rygorem odpowiedzialności karnej. Alternatywnie, można skorzystać z ulgi dopiero w rozliczeniu rocznym.
Z ulgi dla pracujących emerytów mogą skorzystać osoby spełniające łącznie następujące warunki:
1) emeryci aktywni zawodowo,
2) podatnik po ukończeniu 60. roku życia (kobieta) i 65. roku życia (mężczyzna),
3) podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym,
4) podatnik nie otrzymuje emerytury lub renty rodzinnej, ani innych wskazanych w ustawie przychodów.
Również w tym przypadku do naliczania ulgi jest wymagane złożenie płatnikowi odpowiedniego oświadczenia.
Ulga na powrót z kolei przysługuje podatnikom zmieniającym rezydencję podatkową na polską. Również w takim przypadku wymagane jest spełnienie szeregu warunków uprawniających do ulgi. Co istotne, ulga na powrót może być stosowana w kolejnych 4 latach.
Każda z wyżej wskazanych ulg uprawnia do zwolnienia od podatku do kwoty 85 528 zł rocznie. Przy czym w przypadku zbiegu uprawnienia do stosowania ulg przedmiotowa kwota jest jednocześnie maksymalną kwotą zwolnienia w danym roku.
Odroczenie poboru zaliczek miesięcznych
Z dniem 8 stycznia 2022 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. 2022 poz. 28). Dotyczy zaliczek miesięcznych od przychodów do 12 800 zł w skali miesiąca i ma obowiązywać do końca 2022 r. Przewiduje konieczność wyliczania miesięcznych zaliczek na PIT i wg regulacji obowiązujących w roku 2022 r., i tych z roku 2021, i porównywania tych kwot. Konstrukcja przepisów prowadzi do wniosku, że podatnicy korzystający z zasad wynikających z tego Rozporządzenia mogą – w określonych sytuacjach – być zobowiązani do znacznych dopłat podatku PIT w rozliczeniu rocznym. Rozporządzenie nie prowadzi do niższego rocznego opodatkowania, a dodatkowo wprowadza wątpliwości odnośnie terminów obowiązujących płatników. Inną kwestią jest, że sporna jest skuteczność Rozporządzenia, z uwagi na jego rangę – dotyczy regulacji ustawowych, a zmiana takich regulacji aktem prawnym niższej rangi nie jest możliwa.
Planowane są kolejne zmiany zmienionej ustawy o PIT, które mają – na poziomie ustawowym – doprowadzić do ustalania zaliczek miesięcznych w niższej wysokości, niż to wynika z przepisów obowiązujących obecnie.
Katarzyna Klimkiewicz-Deplano, Partner Zarządzający Advicero Nexia, doradca podatkowy