Wycena należności następuje z zachowaniem zasady ostrożności. Zasada ta nakazuje aktualizację należności, wykazywanych w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym, do ich wartości możliwej do odzyskania, jeżeli wartość odzyskiwana jest niższa od wartości, w której należność jest wykazywana w księgach rachunkowych na dzień bilansowy.
Jeżeli zatem na dzień bilansowy wynikająca z ksiąg rachunkowych wartość wycenianych należności jest wyższa od korzyści ekonomicznych, jakie one przyniosą, oznacza to, że należności utraciły całkowicie lub częściowo zdolność do przynoszenia jednostce korzyści ekonomicznych, czego konsekwencją jest konieczność dokonania odpisu aktualizującego, obniżającego na dzień bilansowy jego wartość bilansową.
Wycena należności oraz zasady tworzenia i rozwiązywania odpisów aktualizujących uregulowane są w:
- art. 35b i 35c uor,
- Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 4 "Utrata wartości aktywów".
Ustawa bardzo ogólnie reguluje kwestię odpisów aktualizujących należności i innych aktywów. Niewystarczające zapisy ustawy wywoływały wiele wątpliwości przy sporządzaniu rocznych sprawozdań finansowych. Dlatego wprowadzono Krajowy Standard Rachunkowości nr 4 "Utrata wartości aktywów", który ma na celu szczegółowe wyjaśnienie zasad ustalania i ujmowania w księgach rachunkowych oraz wykazania w sprawozdaniu finansowym odpisów z tytułu utraty wartości aktywów, w tym należności.
Wycena należności na dzień bilansowy
Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 7 uor należności wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy, w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostrożności.
Kwota wymaganej zapłaty należności o krótkim terminie wymagalności regulowanej środkami pieniężnymi, dla której nie określono stopy procentowej, ustalana jest w sposób następujący:
1. Nominalna wartość należności:
a) (+) powiększona o oczekiwane przez jednostkę:
kary umowne,
zasądzone koszty sądowe,
należne za zwłokę w zapłacie odsetki umowne lub ustawowe;
b) (-) pomniejszona zgodnie z zasadą ostrożności o:
ewentualne odpisy aktualizujące należności.
2. Kwota wymaganej zapłaty należności w złotych.
3. (+) lub (-) różnice kursowe statystyczne na dzień bilansowy.
4. Kwota wymaganej zapłaty należności wyrażonych w walucie obcej.
Kwotę należności wykazaną w księgach rachunkowych jednostka aktualizuje na dzień bilansowy, porównując wartość należności zarachowanej w księgach rachunkowych z kwotą wymaganej zapłaty ustaloną na dzień bilansowy.
Należności wyrażone w walucie obcej ustala się na dzień bilansowy, stosując ustalony przez NBP średni kurs tej waluty z dnia bilansowego.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Należności i ich aktualizacja
W artykule przedstawiono również sposób ustalania kwoty wymaganej zapłaty i tworzenie odpisów aktualizujących należności.