Pierwsze czytanie rządowego projektu nowelizacji ustawy o VAT odbyło się pod koniec października, tymczasem nowelizacja ma wejść w życie 1 stycznia 2013 r. Rodzi to obawy, że - nawet, jeśli parlament zdąży uchwalić zmiany i zostaną one opublikowane przed tym terminem - firmy będą miały za mało czasu na przygotowanie się do nowych przepisów.
Menadżer z firmy doradczej Accreo Magdalena Jaworska proponowane przez MF zmiany ocenia pozytywnie, jednak ostrzega, że ze względu na krótkie vacatio legis wielu podatników może mieć poważne problemy z ich szybkim opanowaniem. Zwróciła uwagę, że część zmian dotyczących sposobu fakturowania transakcji będzie miało charakter techniczny.
"Zmiany takie powodują więc potrzebę dostosowania systemów finansowo-księgowych i handlowych oraz odpowiedniego przeszkolenia pracowników działu księgowości. Obawiam się więc, że tak późne ogłoszenie nowych przepisów VAT spowoduje niemałe zamieszanie oraz dodatkowe koszty dla podatników, których można było uniknąć, gdyby tylko nowelizacja wprowadzona została z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem" - uważa Jaworska.
Praktyczne warsztaty: Jak przygotować firmę do zmian w VAT od 2013 roku >>
Ministerstwo Finansów wyjaśniło PAP, że projekt, którym obecnie zajmuje się Sejm przewiduje m.in. wprowadzenie bloku zmian dotyczących momentu powstania obowiązku podatkowego, podstawy opodatkowania i odliczeń VAT. Resort zaproponował także zmiany dotyczące fakturowania, które mają na celu implementację przepisów unijnej dyrektywy oraz kompleksowe uregulowanie w ustawie zagadnień dotyczących obowiązków związanych z fakturowaniem.
"Projektowane zmiany, zwłaszcza w zakresie fakturowania, w przeważającej części wiążą się z uproszczeniem rozliczania VAT, jednakże w niektórych przypadkach mogą oznaczać dla podatników konieczność dostosowania systemów informatycznych. W celu zapewnienia odpowiedniego vacatio legis oraz w odpowiedzi na zgłaszane postulaty w trakcie uzgodnień, zaproponowano w projekcie ustawy, że zmiany w zakresie obowiązku podatkowego podstawy opodatkowania oraz odliczeń wejdą w życie z dniem 1 lipca 2013 r." - poinformowała Dróżdż.
"W projekcie przewiduje się, że również z dniem 1 lipca 2013 r. wejdą w życie przepisy kompleksowo regulujące w ustawie fakturowanie. Jest to związane z faktem, że przepisy te są powiązane z regulacjami dotyczącymi momentu powstania obowiązku podatkowego i zasadne jest ich wejście w życie w tym samym czasie" - dodała. Według niej firmy będą miały wystarczająco dużo czasu, by przygotować się do nowych regulacji.
MF wskazuje, że wyjątek dotyczy implementowanych z unijnej dyrektywy przepisów dotyczących obowiązku podatkowego w transakcjach wewnątrzwspólnotowych, które wejdą w życie 1 stycznia 2013 r. Dróżdż zwróciła uwagę, że w związku z tym konieczne jest wydanie odpowiednich rozporządzeń, które mają wejść w życie także 1 stycznia 2013 r.
"Zmiany zawarte w projektowanych rozporządzeniach generalnie upraszczają zasady fakturowania i m.in. polegają na zmniejszeniu obowiązkowych danych na fakturze lub na wprowadzeniu możliwości podawania niektórych danych innych niż obecnie wymagane - w miejsce tych obecnie obowiązujących" - powiedziała.
Zaznaczyła, że podatnicy, mimo zniesienia obowiązku podawania niektórych danych w fakturze, nadal będą mogli oznaczać faktury np. wyrazami "faktura VAT", czy zawierać na nich inne dane, które nie będą już wymagane od 1 stycznia 2013 r.
"Grupą podatników, którzy będą obowiązani do modyfikacji swoich systemów księgowych dotyczących wystawianych faktur będą podatnicy stosujący metodę kasową oraz rozliczający VAT według procedury marży. Ale nawet ci podatnicy mogą zachować dotychczasowe oznaczenia faktur, pod warunkiem, że naniosą dodatkowe oznaczenia np. wyrazy +metoda kasowa+ czy +procedura marży dla biur podróży+" - dodała.
Jej zdaniem wejście w życie rozporządzeń od 1 stycznia 2013 r. także nie powinno powodować konieczności istotnych zmian w systemach księgowych firm.
Projekt przewiduje przyjęcie generalnej zasady, że obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Oznacza to, że co do zasady podatek będzie wymagalny w miesiącu dokonania dostawy lub wykonania usługi. Wśród najważniejszych propozycji zmian znalazły się: podniesienie stawki VAT z 8 do 23 proc. na wyroby sztuki ludowej, rękodzieła oraz rzemiosła ludowego i artystycznego, proponuje się opodatkowanie stawką podstawową 23 proc. usług pocztowych niepowszechnych świadczonych przez operatora publicznego.
Uproszczeniu mają ulec procedury pobierania VAT w przypadku budowy i utrzymania wspólnych odcinków dróg transgranicznych. Nowe przepisy mają też wprowadzić definicję terenów budowlanych. MF zaproponowało także przeniesienie regulacji dotyczących fakturowania z rozporządzenia do ustawy; zlikwidowanie obowiązku wystawiania faktur, które dokumentują sprzedaż produktu bądź usługi zwolnionych z VAT; faktury będą wystawiać wszyscy podatnicy, również podatnicy dotychczas wystawiający rachunki; na fakturach dokumentujących sprzedaż paliwa do pojazdów samochodowych nie będzie zamieszczany numer rejestracyjny.
Ponadto w przypadku, gdy kwota transakcji nie przekroczy 450 zł albo 100 euro możliwe będzie wystawianie faktur uproszczonych. Wydłużeniu ulegnie też termin wystawienia faktury do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano transakcji. W projekcie wprowadzono też możliwość wystawiania faktur zbiorczych, obejmujących transakcje z całego miesiąca.