Otrzymanie od komornika jako organu egzekucyjnego pisma dotyczącego zajęcia wynagrodzenia za pracę nakłada na pracodawcę wiele obowiązków. Przede wszystkim jest on zobowiązany do niewypłacania pracownikowi wynagrodzenia, poza częścią wolną od zajęcia. Sporządzenie listy płac nie stanowi przeszkody w dokonaniu potrącenia. Zatem pracodawca, który otrzymał zawiadomienie od komornika o zajęciu wynagrodzenia pracownika po sporządzeniu listy wynagrodzeń, ale przed dokonaniem wypłaty pensji, ma obowiązek ustalić możliwość zajęcia jego wynagrodzenia i na tej podstawie dokonać ewentualnego potrącenia.
Pracodawca musi w ciągu tygodnia od dnia otrzymania wezwania przesłać komornikowi pismo zawierające:
• zestawienie wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi za okres 3 miesięcy poprzedzających zajęcie oraz jego dochodów z wszelkich innych tytułów (za każdy miesiąc oddzielnie),
• wysokość kwot i terminy, w jakich zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane komornikowi,
• informacje o istnieniu ewentualnych przeszkód w dokonywaniu potrąceń.
Każda zmiana powyższych okoliczności powoduje obowiązek niezwłocznego zawiadomienia komornika (art. 882 Kodeksu postępowania cywilnego, dalej k.p.c.).
W razie rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem pracodawca zamieszcza informację o zajęciu należności w wydanym pracownikowi świadectwie pracy. Jeżeli nowy pracodawca pracownika-dłużnika jest znany obecnemu pracodawcy, przesyła on temu pracodawcy zawiadomienie komornika i dokumenty dotyczące zajęcia wynagrodzenia oraz powiadamia o tym komornika i dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne. Informacja ta powinna zawierać oznaczenie komornika, który zajął należność, oraz numer sprawy egzekucyjnej, jak również wysokość już potrąconych kwot. Przesłanie zawiadomienia komornika ma skutki zajęcia należności dłużnika u nowego pracodawcy od chwili dojścia zawiadomienia do tego pracodawcy (art. 884 § 2 k.p.c.).
Także w przypadku zatrudnienia nowego pracownika, który przedstawił świadectwo pracy ze wzmianką o zajęciu wynagrodzenia, pracodawca ma obowiązek zawiadomienia o tym fakcie zarówno pracodawcy, który wydał świadectwo, jak i komornika wskazanego w świadectwie (art. 884 § 3 k.p.c.).
Od 3 maja 2012 r. niedopełnienie przez pracodawcę powyższych obowiązków może narazić go na karę grzywny w wysokości do 2 tys. zł (art. 886 § 1 k.p.c.). Grzywna może zostać nałożona powtórnie, jeżeli pracodawca nadal będzie uchylał się od wykonania tych czynności w dodatkowo wyznaczonym terminie.
Jeżeli pracodawcą nie jest osoba fizyczna, grzywnie podlega pracownik lub wspólnik odpowiedzialny za wykonanie takiej czynności, a w razie niewyznaczenia takiego pracownika lub niemożności jego ustalenia - osoby uprawnione do reprezentowania pracodawcy. Jeżeli pracodawcą jest spółka cywilna, grzywnie podlega którykolwiek ze wspólników.
Obecne przepisy nie przewidują kary za niewykonanie obowiązku wynikającego z art. 881 § 3 i 4 k.p.c., tj. za nieprzekazanie wierzycielowi lub komornikowi zajętego wynagrodzenia i wypłacenie go pracownikowi. Obecnie za złożenie komornikowi niezgodnego z prawdą oświadczenia o istnieniu przeszkód w dokonaniu potrącenia albo zaniedbanie przesłania zawiadomienia lub dokumentów zajęcia wynagrodzenia nowemu pracodawcy dłużnika może zostać wymierzona grzywna do 500 zł.
WAŻNE!
Od 3 maja 2012 r. pracodawca, który nie przekaże wierzycielowi lub komornikowi zajętego wynagrodzenia i wypłaci go pracownikowi, będzie mógł zostać ukarany grzywną do 2 tys. zł.
Należy pamiętać, że pracodawca, który nie zastosował się do wezwania komornika lub w inny sposób naruszył obowiązki wynikające z zajęcia bądź złożył oświadczenie o przeszkodach w zajęciu wynagrodzenia niezgodne z prawdą albo dokonał wypłaty zajętej części wynagrodzenia dłużnikowi, odpowiada za wyrządzoną przez to wierzycielowi szkodę na podstawie odrębnych przepisów. Wymierzona grzywna nie jest w tej sytuacji rekompensatą wyrządzonej szkody, lecz sankcją za niewykonanie obowiązków wynikających z przepisów prawa.
Oprócz powyższych zmian, ustawa z 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadziła poprawkę redakcyjną w art. 884 § 2, która zasadniczo wpływa na obowiązki pracodawcy związane z realizacją omawianego przepisu, a która zmienia sens ostatniego zdania tego przepisu i jest poprawką ewidentnego błędu w ustawie. Z treści całego art. 884 § 2 k.p.c. wynika bowiem, że chodzi o przesłanie nowemu pracodawcy zwolnionego pracownika (jeśli oczywiście jest on znany pracodawcy) zawiadomienia komornika (a nie komornikowi) o zajęciu wynagrodzenia.
Ostatnia zmiana jest już tylko zmianą dostosowaną do terminów używanych w pozostałych przepisach k.p.c. W drugiej części ostatniego zdania art. 884 § 3 zamiast określenia „zakład” (pracy) użyto „pracodawca”.
• art. 881-886 Kodeksu postępowania cywilnego,
• art. 1 pkt 95-96 ustawy z 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 233, poz. 1381).
Monika Zielińska
specjalista ds. kadr i płac