Ostatnie prace legislacyjne przebiegły w piorunującym tempie. Ustawa okołobudżetowa trafiła do Sejmu 24 listopada br. W niespełna miesiąc później, bo już 22 grudnia, została uchwalona przez Sejm. Jeszcze szybsze tempo zostało narzucone przy uchwalaniu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Rząd skierował projekt do Sejmu 16 grudnia br., a podpisana 21 grudnia ustawa została już następnego dnia skierowana do podpisu prezydenta. Oba akty prawne zostały podpisane przez prezydenta 28 grudnia.
Większość zmian od 1 stycznia, „antybelki” za 3 miesiące
Ustawa okołobudżetowa weszła w życie 1 stycznia 2012 r., z tym że część zmian zacznie obowiązywać z dniem ogłoszenia, natomiast zmiany dotyczące zaokrąglania podstawy opodatkowania i podatku od przychodów kapitałowych wejdą w życie z zachowaniem 3-miesięcznego vacatio legis. Będzie to więc w okolicy 1 kwietnia 2012 roku jednak na ostateczną datę trzeba poczekać do publikacji ustawy w Dzienniku Ustaw gdyż od tej daty liczony jest 3-miesięczny okres.
Diesel droższy o 19 groszy
Zgodnie z ustawą 1 stycznia 2012 r. akcyza - na olej napędowy oraz paliwa powstałe ze zmieszania takiego oleju z biokomponentami, a także biokomponenty stanowiące samoistne paliwa - wzrośnie z 1 048 zł za 1000 litrów do 1 196 zł. Natomiast z 1 401 zł za 1000 litrów na 1 446 zł wrośnie akcyza na paliwa do silników odrzutowych. Zmiana ta, chociaż nie weszła jeszcze w życie, dla użytkowników diesla jest już odczuwalna. Koncerny paliwowe w ostatnim czasie systematycznie podnosiły ceny paliwa, aby zrealizować podwyżkę płynnie, bez jednorazowego dużego skoku. Podwyżka akcyzy na paliwo związana jest z dostosowaniem polskiej stawki tego podatku do minimów unijnych (330 euro na 1000 litrów oleju napędowego) i wynika z osłabienia polskiej waluty. Wzrost stawki akcyzy to różnica 15 gr na 1 litrze. Uwzględniając jednak wzrost podstawy opodatkowania VAT, wprowadzana zmiana spowoduje, że w związku z podwyżką akcyzy na stacji benzynowej zapłacimy za olej napędowy faktycznie o 19 groszy więcej. Warto w tym miejscu podkreślić, że paliwo jest kosztem, który efektem domina przekłada się na ceny innych produktów i usług.
Koniec „antybelek”
Podatek od zysków kapitałowych, czyli m.in. odsetek od lokat bankowych, wynosi 19%. Zgodnie z jeszcze obowiązującym brzmieniem ordynacji podatkowej nie trzeba go jednak płacić, jeśli jego wysokość jest niższa niż 50 groszy. Oznacza to, że gdy dzienny zysk z lokaty jest mniejszy niż 2,5 zł, to podatku nie trzeba płacić. Ten rodzaj ulgi wykorzystywany jest w lokatach z dzienną kapitalizacją, które były oszczędnościowym hitem mijającego roku. Wprowadzana zmiana sposobu zaokrąglenia podatku do pełnych groszy zlikwiduje tę możliwość. Lokaty „antybelkowe” mogą zniknąć w kwietniu 2012 r., choć są już pomysły, jak ich żywotność przedłużyć.
Od 1 lutego przedsiębiorcy płacą wyższe składki rentowe
Ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wchodzi w życie 1 lutego 2012 roku. Oznacza to, że już za ten miesiąc przedsiębiorcy zapłacą wyższe składki na ubezpieczenie rentowe swoich pracowników. A to krótki czas na zabezpieczenie dodatkowych środków na ten cel. Zmiana z 4,5 proc. do 6,5 proc. oznacza podwyżkę aż o 44 proc. w przypadku pracownika osiągającego dochód na poziomie średniej krajowej. Przedsiębiorcy będą więc ponosić dodatkowe obciążenie, podczas gdy już dziś uznają pozapłacowe koszty pracy za jedną z największych barier w prowadzeniu działalności gospodarczej. Potwierdzają to wyniki badania przeprowadzonego przez TaxCare. Inne badanie przeprowadzone przez TaxCare i Idea Bank wskazuje, że mali przedsiębiorcy nie mają w tej chwili planów ograniczenia zatrudnienia. Gdy jednak przekalkują, jaki wpływ podwyżka składki będzie mieć na finanse ich firmy mogą być zmuszeni do podniesienia cen, bądź obniżenia wynagrodzeń.
Akcyza na węgiel od 2 stycznia
1 stycznia 2012 roku kończy się okres przejściowy, w którym Polska była uprawniona między innymi do utrzymania zwolnienia z akcyzy dla węgla i koksu. Wiąże się to z objęciem tych wyrobów akcyzą od począwszy od 2 stycznia 2012 r. Stawka akcyzy wyniesie około 30 zł i 50 groszy za każde 1000 kg węgla kamiennego. Obowiązek rozliczenia akcyzy spoczywa na sprzedawcy, który najprawdopodobniej przerzuci dodatkowy ciężar ekonomiczny na konsumenta. Jest jednak możliwość uniknięcia tego obciążenia w przypadku sprzedaży węgla dla gospodarstw domowych. Zwolnienie dotyczy zakupu węgla od tzw. podmiotów pośredniczących. Trzeba będzie w tym celu spełnić jednak kilka dodatkowych formalności.
Droższe ubranka dla niemowląt i buty dla dzieci
Więcej też trzeba będzie zapłacić za ubranka dla niemowląt i buty dla dzieci. Podwyżki związane będą ze wzrostem stawki VAT na te artykuły. Stawka wzrośnie znacznie - z obniżonej 8% do podstawowej 23% a to oznacza, że za buty, za które płaciliśmy 150 zł zapłacimy170złotych. Zmiana wynika z konieczności dostosowania polskich regulacji do wymogów unijnych. Chociaż nie ma jeszcze oficjalnych danych na 31 grudnia to wszystko wskazuje jednak na to, że 55% próg relacji długu publicznego do produktu krajowego brutto został obroniony i unikniemy kompleksowych podwyżek VAT przynajmniej w najbliższym roku.