Rząd podczas wtorkowego posiedzenia omówił poselski projekt, który zakłada zniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości. Dla obecnych użytkowników oznacza to przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. W konsekwencji od dnia wejścia w życie znowelizowanej ustawy nie byłoby możliwe ustanawianie prawa użytkowania wieczystego.
Zdaniem rządu, zniesienie z mocy prawa użytkowania wieczystego jest rozwiązaniem zbyt daleko idącym - podało CIR. "Lepszym rozwiązaniem byłaby likwidacja użytkowania wieczystego i uwłaszczenie żytkowników wieczystych przeprowadzone nie z mocy prawa, ale w sposób stopniowy" - ocenia rząd.
Można by znieść możliwość ustanawiania nowych praw użytkowania wieczystego, natomiast uwłaszczenie dokonywałoby się na wniosek użytkownika wieczystego. Przy czym wniosek taki zobowiązywałby dministrację do wydania pozytywnej decyzji, a ewentualna odmowa podlegałaby (po wyczerpaniu drogi dministracyjnej) zaskarżeniu do sądu administracyjnego" - uważa Rada Ministrów.
Rząd podkreśla, że zaplanowane przez posłów przekształcenie może czasami dokonywać się wbrew woli użytkownika wieczystego, na przykład, gdy nie będzie on akceptował wysokości opłaty za rzekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności.
"Przymusowe przekształcenie może spotkać się z zarzutem naruszenia praw nabytych. Poza tym na podstawie obowiązującej ustawy widać, że nie wszyscy są zainteresowani nabyciem prawa własności nieruchomości" - ocenia rząd. "Ponadto przeprowadzenie uwłaszczenia na taką skalę mogłyby opóźnić wydawanie decyzji w tych sprawach i tym samym zahamować obrót nieruchomościami, które zostały objęte przekształceniem" - podkreśla CIR w komunikacie po wtorkowym posiedzeniu rządu.
Rząd podkreśla też, że na mocy proponowanych przepisów prawo własności nabędą wszystkie podmioty gospodarcze, co może rodzić zarzut naruszenia konstytucyjnej zasady równości. Może też spowodować znanie takiego przekształcenia za pomoc publiczną, jeśli wartość opłaty za przekształcenie będzie niższa niż wartość rynkowa nieruchomości.
Rząd zwraca uwagę, że przewidywane uwłaszczenie wszystkich użytkowników wieczystych oznacza, iż regulacja obejmie także cudzoziemców (osoby fizyczne i prawne). To z kolei kolidowałoby z bowiązującymi przepisami krajowymi i Traktatem Akcesyjnym Polski do UE, który zapewnia 12-letni kres przejściowy dotyczący nabywania nieruchomości rolnych i leśnych przez cudzoziemców.
Rząd zaznacza, że nagła likwidacja prawa użytkowania wieczystego spowoduje lukę w systemie praw rzeczowych i pozbawi podmioty publiczne podstawowego instrumentu udostępniania nieruchomości, jakim jest użytkowanie wieczyste. Prawo użytkowania wieczystego jest bardzo atrakcyjne dla inwestorów na rynku nieruchomości, bo koszty jego nabycia są niższe niż przy prawie własności - przypomina.
Jednocześnie proponowany sposób zniesienia prawa użytkowania wieczystego nie zapewnia potrzebnego czasu do przygotowania się do tej procedury.
Ponadto regulacja proponowana przez posłów - w opinii rządu - zmierza do trwałego pozbawienia samorządu terytorialnego istotnej części majątku, z którego dochody są jednym ze źródeł finansowania jego zadań własnych.
Użytkowanie wieczyste jest prawem rzeczowym, usytuowanym między własnością a ograniczonymi prawami rzeczowymi. Może ono być ustanawiane na rzecz osób fizycznych lub prawnych na gruntach należących o Skarbu Państwa, a od 1990 r. - na rzecz jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków.