W efekcie nowelizacji od 1 stycznia przyszłego roku w Polsce mają obowiązywać stawki VAT w wysokości 23 proc., 8 proc. i 5 proc.
Resort poinformował, że "z uwagi na obecny stan finansów publicznych i stwierdzony deficyt strukturalny" tymczasowo na trzy lata (do 31 grudnia 2013 r.) o 1 pkt proc. wzrosną wszystkie stawki VAT. "Wzrost stawek nie obejmie podstawowych produktów żywnościowych, co pozwoli uchronić mniej zamożną część społeczeństwa, dla której wydatki na żywność stanowią istotny element budżetu domowego" - napisano w uzasadnieniu.
MF tłumaczy w uzasadnieniu do projektu, że w sierpniu br. rząd przyjął Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2010-2013. Wyjaśnił w nim, że w związku z wygaśnięciem od stycznia 2011 r. derogacji unijnej na nieprzetworzoną żywność oraz książki i czasopisma specjalistyczne, wprowadzona zostanie najniższa dopuszczona prawem UE stawka VAT w wysokości 5 proc. Obecnie na wyroby te opodatkowane są stawkami w wysokości odpowiednio 3 proc. i 0 proc.
Resort informuje, że aby przeciętna stawka na żywność nie wzrosła, obniżona zostanie z 7 proc. do 5 proc. stawka na podstawowe produkty żywnościowe. Obejmie ona m.in.: chleb, nabiał, przetwory mięsne, produkty zbożowe (mąka, kasza, makaron) oraz soki, obecnie opodatkowane wg stawki 7 proc. - zapewnia MF.
MF wyjaśnia, że projekt dostosowuje do nowych stawek (podwyższa) zryczałtowany podatek dla rolników (do końca 2013 r. wyniesie on 7 proc.) i "urealnia" stawkę ryczałtu dla taksówkarzy, którzy wybrali tę formę opodatkowania. Obecnie wynosi ona 3 proc., ale 1 stycznia 2011 r. wzrośnie do 4 proc.
"Projektowane rozwiązania w zakresie zmiany stawek VAT, przewidziane do wprowadzenia z dniem 1 stycznia 2011 r., wpłyną na wzrost dochodów budżetu państwa z tytułu podatku od towarów i usług w skali roku o ok. 6,2 mld zł" - prognozuje MF.
W związku z podniesieniem stawek VAT konieczne będzie dostosowanie starych przepisów i wprowadzenie regulacji, związanych ze zwrotem osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym. MF przewiduje zmianę wskaźników, na podstawie których obliczana jest kwota zwrotu wydatków na materiały budowlane. Resort zapewnia, że pozwoli to utrzymać na obecnym poziomie kwotę, jaką może otrzymać osoba ubiegająca się o zwrot części podatku VAT na materiały budowlane.
Zmiany mają dotyczyć także kontroli kas fiskalnych. Badania, czy kasy spełniają określone przepisami funkcje i warunki techniczne, jak również wydawanie potwierdzeń o spełnieniu tych wymagań, będzie leżało w kompetencji prezesa Głównego Urzędu Miar, a nie ministra finansów - jak obecnie.
Zgodnie z projektem, producenci i importerzy kas będą mieć obowiązek utrzymania serwisu tych urządzeń. Za wprowadzenie do obrotu kasy, która nie spełnia określonych w przepisach kryteriów, będzie grozić kara w wysokości 5 tys. zł.
Według MF projekt zawiera przepisy, które mają na celu zapobieżenie nadużyciom podatkowym. Chodzi o regulacje dotyczące obrotu złomem oraz uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Ich celem - informuje MF - jest m.in. wyeliminowanie mechanizmów rozliczania VAT, wykorzystywanych przez nadużywających prawo do odliczenia podatku naliczonego za pomocą tzw. słupów, jak i wystawiania "pustych" faktur.