Od 2009 r. pracodawcy i inne jednostki organizacyjne są zwolnieni z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP za pracowników, którzy po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego wracają do pracy. Przepisy wskazują, że zwolnienie to przysługuje przez okres 36 miesięcy po powrocie z urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu macierzyńskiego (a także urlopów na warunkach urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego). Na tej podstawie należałoby uznać, że ze zwolnienia może korzystać każdy pracodawca, którego pracownik wraca do pracy po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego. Okazuje się jednak, że takich wątpliwości nie powinien mieć jedynie pracodawca tego rodzica, który jako jedyny pobierał zasiłek macierzyński na dziecko (dzieci) urodzone przy jednym porodzie lub przyjęte na wychowanie w jednym czasie.
Jak wynika z pisma ZUS z 7 czerwca 2010 r. (znak: 994600/0214-24/2010), należy rozróżnić sytuację, gdy z urlopu (i zasiłku) macierzyńskiego na to samo dziecko lub dzieci korzystali oboje rodzice. W takim przypadku zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP przysługuje pracodawcom obojga rodziców tylko wtedy, gdy:
• po wykorzystaniu przez matkę dziecka całego urlopu macierzyńskiego (lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) dodatkowy urlop macierzyński (lub dodatkowy urlop na warunkach tego urlopu) wykorzystał ojciec dziecka,
• po wykorzystaniu przez matkę dziecka co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie, zrezygnowała ona z tego urlopu i resztę urlopu macierzyńskiego i dodatkowy urlop macierzyński wykorzystał ojciec dziecka.
Jeżeli natomiast ojciec dziecka korzystał z części urlopu macierzyńskiego (lub na warunkach tego urlopu) po skróceniu tego urlopu przez matkę dziecka (lub przyszłą matkę adopcyjną), a nie korzystał już z urlopu dodatkowego, zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP przysługuje wyłącznie jednemu pracodawcy - tj. pracodawcy matki, który pierwszy zaczął korzystać z tego zwolnienia i który nadal zatrudnia pracownicę.
Zatem chodzi w zasadzie o to, by każdy pracodawca korzystał ze zwolnienia z innego tytułu. Jeden pracodawca ma prawo do zwolnienia w związku z powrotem pracownika do pracy po urlopie macierzyńskim (lub po urlopie na warunkach tego urlopu), a drugi - w związku z powrotem pracownika do pracy po dodatkowym urlopie macierzyńskim (lub dodatkowym urlopie na warunkach tego urlopu).
PRZYKŁAD
Pracodawca A zatrudnia pracownicę, która urodziła dziecko 11 marca 2010 r. Ma ona prawo do zasiłku macierzyńskiego za 140 dni, tj. od 11 marca do 28 lipca 2010 r.
Wariant I
Pracownica wykorzystała zasiłek macierzyński za cały okres i nie korzystała z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Jej pracodawca jest zwolniony z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP począwszy od sierpnia 2010 r. do lipca 2013 r.
Wariant II
Pracownica wykorzystała zasiłek macierzyński za cały okres i wykorzystała dodatkowy urlop macierzyński (od 29 lipca do 11 sierpnia 2010 r.). Jej pracodawca nie musi opłacać składek na FP i FGŚP od września 2010 r. do sierpnia 2013 r.
Wariant III
Pracownica wykorzystała zasiłek macierzyński za cały okres, a dodatkowy urlop macierzyński wykorzystał ojciec dziecka.
Zwolnienie ze składek na FP i FGŚP przysługuje pracodawcom obojga rodziców:
• pracodawcy matki w okresie od sierpnia 2010 r. do lipca 2013 r.,
• pracodawcy ojca w okresie od września 2010 r. do sierpnia 2013 r.
Wariant IV
Pracownica wykorzystała po porodzie 14 tygodni zasiłku macierzyńskiego. Dalszą część podstawowego zasiłku macierzyńskiego wykorzystał ojciec. Ojciec nie złożył wniosku o dodatkowy urlop macierzyński. W tej sytuacji zwolnienie ze składek na FP lub FGŚP przysługuje tylko pracodawcy matki dziecka - za okres od sierpnia 2010 r. do lipca 2013 r.
Wariant V
Pracownica wykorzystała po porodzie 14 tygodni zasiłku macierzyńskiego (od 11 marca do 16 czerwca br.). Dalszą część urlopu macierzyńskiego, a także dodatkowy urlop macierzyński wykorzystał ojciec dziecka. Zwolnienie ze składek na FP i FGŚP przysługuje pracodawcom obojga rodziców:
• pracodawcy matki w okresie od lipca 2010 r. do czerwca 2013 r.,
• pracodawcy ojca w okresie od września 2010 r. do sierpnia 2013 r.
• art. 104a ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.),
• art. 9a ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. Nr 158, poz. 1121 ze zm.),
• art. 180 § 5, art. 1822, art. 183 Kodeksu pracy.
Joanna Kalinowska
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych