Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 19 czerwca 2008 r., P 23/07 (DzU nr 116, poz. 740) orzekł, że art. 237 § 1 pkt 2 i 3 k.p. jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. W przepisie tym zawarta była delegacja dla Rady Ministrów do wydania przepisów wykonawczych do Kodeksu pracy w zakresie chorób zawodowych. Jednocześnie Trybunał uznał, że rozporządzenie Rady Ministrów z 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (DzU nr 132, poz. 1115), wydane na podstawie wadliwego artykułu 237 k.p., również jest niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP.
Dotychczasowa treść art. 237 k.p. wskazuje Radę Ministrów jako podmiot zobowiązany do określenia:
• wykazu chorób zawodowych,
• szczegółowych zasad postępowania dotyczących zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach.
Sędziowie Trybunału zauważyli, że w upoważnieniu tym brak jest wytycznych dotyczących treści rozporządzenia.
Konstytucja RP w art. 92 ust. 1 określa, jakimi zasadami przy konstruowaniu przepisów powinien kierować się ustawodawca. Zawarta jest w nim informacja wskazująca, że upoważnienie powinno szczegółowo określać podmiot właściwy do wydania rozporządzenia, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Oznacza to, że upoważnienie zawarte w ustawie powinno być tak sformułowane, aby jednoznacznie dało się wskazać nie tylko to, kto ma prawo do wydania rozporządzenia, oraz co ma być w tym rozporządzeniu uregulowane, ale także, w jaki sposób kwestie te mają być uregulowane.
W związku z uznaniem przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności z Konstytucją RP powyższych przepisów ustawodawca zdecydował się na znowelizowanie Kodeksu pracy.
Ustawa z 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (niepubl.) wprowadza do porządku prawnego nowe przepisy, które są odzwierciedleniem zasad zawartych w dotychczasowym rozporządzeniu o chorobach zawodowych.
W ustawie nowelizującej znalazły się m.in.:
• przepisy uzupełniające delegację zawartą w art. 237 § 1 pkt 2 i 3 k.p. o wytyczne dotyczące treści rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych,
• przepisy nakładające na pracodawcę obowiązek przechowywania protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową przez 10 lat,
• przepisy zobowiązujące pracodawcę do prowadzenia rejestru obejmującego przypadki stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby.
Trybunał Konstytucyjny ze względu na wagę przepisów zawartych w dotychczasowym Kodeksie pracy oraz rozporządzeniu dotyczącym chorób zawodowych uznał za zasadne odroczyć utratę mocy obowiązującej zakwestionowanych przepisów o 12 miesięcy, tj. do 2 lipca 2009 r. Nowelizacja Kodeksu pracy została uchwalona przez Sejm i przekazana do podpisu Prezydentowi. Jeśli Prezydent ją odpisze, nowe przepisy zaczną obowiązywać od 3 lipca 2009 r.
Paweł Łukaszuk