Od niedzieli każdemu pracodawcy przybyły nowe obowiązki bhp, a pracownikom przysługuje lepsza ochrona przed zwolnieniem. W sobotę zaczęła obowiązywać ustawa z 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy (Dz.U. nr 223, poz. 1460), która dostosowuje polskie prawo do przepisów unijnych.
Obowiązkiem wszystkich pracodawców będzie m. in. konieczność opracowania wykazu prac, które mogą wykonywać co najmniej dwie osoby (ze względów bezpieczeństwa), oraz wyznaczenie pracowników odpowiedzialnych za udzielenie pierwszej pomocy, ewakuację i wykonywanie czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej.
Pracownikom przybędą nowe uprawnienia. Lepszą ochronę przed zwolnieniem otrzymają osoby zatrudnione na podstawie umów na czas określony.
Zła atmosfera to molestowanie
Molestowaniem w pracy będzie nie tylko naruszenie godności, poniżenie lub upokorzenie pracownika, ale też stworzenie w miejscu pracy zastraszającej, wrogiej lub uwłaczającej atmosfery. Agnieszka Fedor, adwokat z Kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr, podkreśla, że to pojęcia znacznie szersze niż samo poniżenie czy upokorzenie.
- Sądy będą musiały zdecydować, czy w trakcie postępowania biorą pod uwagę obiektywne kryteria określenia tego pojęcia czy subiektywne odczucia pracownika - dodaje Agnieszka Fedor.
Każdy pracownik, który w jakikolwiek sposób wesprze osobę molestowaną, będzie m.in. chroniony przed zwolnieniem.
- Na tej podstawie sądy mogą zyskać prawo do badania zasadności wypowiedzeń ponad 3 mln pracowników zatrudnionych na podstawie umów na czas określony - zwraca uwagę Witold Polkowski, ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich.
Wystarczy, jeśli pracownik taki zarzuci pracodawcy, że ten zwolnił go za wspieranie molestowanych współpracowników. Obecnie firmy nie muszą uzasadniać zwolnienia osoby zatrudnionej na umowę terminową. Zdaniem pracodawców nowe przepisy mogą być też podstawą do badania zasadności wypowiedzenia zbiorowego układu pracy. Teraz pracodawcy nie muszą uzasadniać takiej decyzji.
- Dzięki zapewnieniu ochrony przed zwolnieniem więcej współpracowników może wesprzeć osobę molestowaną i np. świadczyć na jej korzyść w trakcie procesu - mówi Ewelina Krajewska-Maruszak z Centrum Pomocy Mobbingowanym.
Trzeba wydać instrukcję
Nowela k.p. zmienia też przepisy dotyczące bhp. W przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca będzie zobowiązany dostarczyć pracownikom instrukcje umożliwiające przerwanie pracy i oddalenie się w bezpieczne miejsce.
- W praktyce pracodawcy już teraz muszą tworzyć wykazy prac niebezpiecznych, które określają środki, jakie należy zastosować, aby zminimalizować ryzyko zagrożeń. Teraz muszą je rozszerzyć o instrukcje postępowania dla podwładnych - mówi Zbigniew Szyszka z firmy Profi Zabezpieczenia, konsulting przeciwpożarowy i bhp.
Pracodawcy, a nie minister pracy, będą też tworzyć wykaz prac, które ze względu na szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby (dla zapewnienia asekuracji). Od 18 stycznia pracodawcy będą tworzyć taki wykaz w porozumieniu z pracownikami.
- Firmy stosują coraz nowsze technologie. Niemożliwe, aby minister w rozporządzeniu określał, czy zastosowanie którejś z nich powoduje konieczność zatrudnienia do takiej pracy co najmniej dwóch osób - uważa Andrzej Łuczaj z firmy Laboratorium Pomiarów Środowiskowych - usługi w zakresie bhp.
Pracodawca odpowie za maszyny
Znowelizowany k.p. jednoznacznie wskazuje, że to pracodawca, a nie tylko konstruktor lub producent, odpowiada za to, aby stosowane maszyny i inne urządzenia techniczne zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w tym m.in. zabezpieczały pracownika przed urazami lub porażeniem prądem. Obowiązkiem pracodawcy będzie też wyposażenie ich w odpowiednie zabezpieczenia.
- Może on m.in. zainstalować wyłączniki awaryjne, dodatkowe osłony lub dołączyć szczegółową instrukcję użytkowania - mówi Zbigniew Szyszka.
Podkreśla, że koszt takiego zabezpieczenia może wynieść nawet połowę wartości maszyn lub urządzeń.
Po wejściu w życie nowych przepisów firmy mogą też ponieść dodatkowe koszty, jeśli nie zatrudniają inspektora ochrony przeciwpożarowej. Od 18 stycznia każdy pracodawca musi wyznaczyć pracowników odpowiedzialnych za udzielenie pierwszej pomocy, ewakuację oraz ochronę przeciwpożarową. Ci ostatni muszą ukończyć kurs inspektorów ochrony przeciwpożarowej. Szkolenie takie kosztuje około 1,2-1,3 tys. zł.
Resort pracy zapowiedział jednak wczoraj, że przepis dotyczący ochrony przeciwpożarowej zawarty w nowelizacji k.p. zostanie zmieniony. Jeszcze w czwartek odpowiednia nowelizacja przygotowana przez rząd ma trafić do sejmowej Komisji Przyjazne Państwo.
- Nowe przepisy nie będą narażać drobnych przedsiębiorców na wysokie koszty - zapowiada Bożena Diaby, rzecznik resortu pracy.
Zmiany w kodeksie pracy
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
ŁUKASZ GUZA
lukasz.guza@infor.pl