Firmy, które po 1 stycznia 2009 r. zatrudnią niepełnosprawnego pracownika, otrzymają dofinansowanie do jego wynagrodzeń tylko po spełnieniu dodatkowych warunków. Będzie ono im przysługiwać, jeśli przyjęcie do pracy spowoduje wzrost netto zatrudnienia ogółem i wzrost netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych. Wyjątkiem będzie m.in. sytuacja, gdy pracownik zostanie przyjęty w miejsce osoby, której umowa o pracę została rozwiązana w trybie dyscyplinarnym, za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika lub za porozumieniem stron. Tak wynika z ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 237, poz. 1652). Weszła w życie 1 stycznia 2009 r.
- Nakładanie nowych obowiązków na pewno nie zachęci firm do zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników - mówi Grzegorz Bugała z firmy Promag.
Podkreśla, że w praktyce, jeśli firma zwolni pracownika, który po prostu źle wykonuje swoje obowiązki, a w jego miejsce będzie chciała zatrudnić osobę niepełnosprawną, nie otrzyma dofinansowania do jego płacy.
Paweł Wypych, doradca Prezydenta RP, podkreśla jednak, że dzięki tej zmianie firmy nie będą mogły zwalniać nawet najlepszych pracowników i zatrudniać w ich miejsce osób niepełnosprawnych, tylko po to, aby otrzymywać dofinansowanie z PFRON.
Od 1 stycznia zmieniły się także inne zasady udzielania pomocy na zatrudnienie niepełnosprawnych. Firmy nie muszą już odrębnie ubiegać się o dofinansowanie do ich wynagrodzeń i refundację składek na ubezpieczenia społeczne. Otrzymają łącznie zwrot maksymalnie 75 proc. kosztów ich płacy (wynagrodzeń i składek). W styczniu, za grudzień roku 2008, otrzymają jednak pomoc na dotychczasowych zasadach. Z opinii Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych wynika, że dniem uzyskania prawa do refundacji lub dofinansowania jest ostatni dzień miesiąca, za który wypłacono wynagrodzenie, niezależnie od daty wypłaty wynagrodzenia lub opłacenia składek do ZUS. Jeżeli więc firma wypłaci pensje za grudzień nawet w styczniu, a w lutym wpłaci składki do ZUS, to będzie mieć prawo do pomocy na zasadach obowiązujących w 2008 roku.
Zgodnie z nowymi przepisami, które w praktyce będą obowiązywać od lutego (kiedy pracodawcy będą starać się o dofinansowanie kosztów płacy niepełnosprawnych za styczeń), podstawą naliczania pomocy z PFRON będzie obowiązująca kwota minimalnego wynagrodzenia (1276 zł), a nie najniższa płaca z roku ubiegłego. Wysokość wsparcia będzie też zależeć od stopnia niepełnosprawności pracownika oraz statusu pracodawcy ubiegającego się o taką pomoc.
Zakłady pracy chronionej będą mogły liczyć na dofinansowanie wynoszące 2041,60 zł w przypadku zatrudnienia osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności, 1786,40 zł za osobę ze stopniem umiarkowanym oraz 765,60 zł za zatrudnienie niepełnosprawnego w stopniu lekkim. Pracodawcy z otwartego rynku otrzymają odpowiednio 1429,12 zł, 1250,48 zł lub 535,92 zł.