• Od 1 grudnia obowiązują nie tylko niektóre znowelizowane przepisy ustawy o VAT, lecz także znowelizowane rozporządzenia, m.in. w sprawie wystawiania faktur. Czy brak okresu vacatio legis miał wpływ na rozliczenia podatników?
- Nowelizacja VAT wymusiła zmiany aktów wykonawczych. Zmiany te objęły dosyć szeroki zakres, dotyczy to zarówno podstawowego rozporządzenia wykonawczego, rozporządzenia regulującego zasady wystawiania faktur, jak i wprowadzenia nowych wzorów dokumentów rejestracyjnych i deklaracji. Nowe rozporządzenia zostały podpisane dopiero 28 listopada 2008 r. i obowiązują już od 1 grudnia, wobec tego podatnicy nie mieli zbyt wiele czasu na poznanie nowych zasad i dostosowanie się do nich, a przecież nie mogli zaprzestać sprzedaży.
• Rozporządzenie przewiduje m.in. zmiany w elementach treści faktury. Jakie nowe elementy trzeba wykazać na fakturze?
- Podatnicy spodziewali się wyłącznie zmian związanych z przeniesieniem do ustawy zasad ujmowania faktur korygujących, zmniejszenia obrotu i kwot podatku. Przy okazji jednak zmieniono również inne regulacje dotyczące wystawiania faktur, które nie były ani spodziewane, ani tak nagłaśniane.
• Które zmiany są zaskakujące?
- Część zmian ma charakter kosmetyczny, jak np. obowiązek podawania miary i ilości towarów, zamiast jednostki miary i ilości. Oznacza to, że podatnik mógłby zastosować dowolną miarę (np. karton), a nie tylko standardowo przyjęte jednostki miary (szt., kg), jednak stosowanie dotychczasowych jednostek będzie prawidłowe. Odpowiednia zmiana dotycząca usług budzi większe wątpliwości. Prawodawca bowiem nie określił, co należy rozumieć przez pojęcie zakres wykonanych usług. Również słownik języka polskiego nie przynosi tu jednoznacznej odpowiedzi. Dotychczas z obowiązkiem podawania rodzaju wykonanych usług podatnicy zazwyczaj nie mieli problemu.
• Rozporządzenie eliminuje również niektóre dane z faktury. O jakie dane chodzi?
- Chodzi o dane ujawniane w fakturach. Prawodawca zrezygnował m.in. z obowiązku podawania daty sprzedaży, gdy jest ona taka sama jak data wystawienia faktury. Ponadto nie trzeba podawać w fakturach wartości brutto oraz kwoty należności słownie i kwotowo (podatnik może ją określić w dowolny sposób). W przypadku sprzedaży ze stawkami obniżonymi nie ma obowiązku podawania podstawy do zastosowania tej stawki, obowiązek ten dotyczy tylko sprzedaży zwolnionej.
• Co te zmiany oznaczają dla podatników?
- Podatnicy muszą zmienić stosowane wzory faktur, aby uniknąć zarzutu wadliwego ich wystawiania. Oczywiście nie dotyczy to danych, które usunięto z treści faktur, bowiem zawsze możemy podawać dodatkowe informacje. Jednak zmiany dotyczące np. zakresu usług wymagają dostosowania treści faktury.
• Czy podatnicy poniosą również jakieś koszty zmian?
- Główne problemy, jakie się z tym będą wiązać, to z jednej strony koszt dostosowania systemów księgowych i fakturowych, a z drugiej czas niezbędny na to dostosowanie. Tym bardziej że nie dało się tego zrobić wcześniej. Minister nie przewidział również przepisów przejściowych pozwalających uznać za prawidłowe faktury wystawiane według dotychczasowych regulacji, choćby przez jakiś czas.
• Czy brak obowiązku podawania podstawy stosowania stawek obniżonych nie jest ułatwieniem?
- Brak obowiązku podawania podstawy stosowania stawek obniżonych może powodować trudności przy kontroli. Dotychczas, badając faktury, organy mogły z łatwością stwierdzić i zbadać tę podstawę, zaś obecnie będą zwracać się do podatnika o jej wskazanie i uzasadnienie, a zatem lepiej nadal ją podawać.
• Co musi zrobić podatnik, który po 1 grudnia wystawił fakturę według starych zasad na podstawie poprzedniego rozporządzenia? Czy musi korygować faktury?
- Brak korekty faktur wystawionych według dotychczasowych przepisów nie powinien wpływać na prawidłowość rozliczenia podatku. Wtedy sama wadliwość takich faktur nie powinna wywoływać negatywnych skutków, choć nie można wykluczyć próby wszczynania postępowań na gruncie kodeksu karnego skarbowego.
Fot. Wojciech Górski
Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy z kancelarii Ożóg i Wspólnicy
Rozmawiał ŁUKASZ ZALEWSKI