Faktury wystawione w obcej walucie wymagają zastosowania właściwego kursu przeliczeniowego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami jest on inny na potrzeby podatku dochodowego i inny dla celów VAT. Różne regulacje prowadzą do tego, że przedsiębiorcy muszą przeliczać faktury w walucie obcej po innym kursie na potrzeby każdego z tych podatków. Obowiązek stosowania różnych kursów do każdej faktury powoduje, że nietrudno o pomyłkę.
Rozwiązanie problemu
Problem ma rozwiązać zaproponowana przez rząd regulacja zmierzająca do ujednolicenia zasad przeliczania kwot wykazywanych na fakturach w walucie obcej do zasad obowiązujących w podatkach dochodowych. Odpowiednia zmiana znajduje się w nowelizacji ustawy o VAT, która została już uchwalona przez Sejm.
- Od 1 maja 2004 r. wprowadzono nowe regulacje przy przeliczaniu kwot na fakturach VAT wyrażonych w walutach obcych - przypomina Mariusz Szkaradek, doradca podatkowy w firmie Doradztwo Podatkowe KPMG.
Ekspert wyjaśnia, że kwoty te przelicza się na złote według kursu średniego waluty obcej wyliczonego i ogłoszonego przez NBP na dzień wystawienia faktury. Natomiast w podatkach dochodowych przeliczanie przychodów i kosztów wyrażonych w walucie obcej następuje według kursu średniego NBP ogłoszonego na dzień poprzedzający moment uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu. Nowelizacja ustawy o VAT ma na celu usunięcie tych rozbieżności.
- W przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania będą określone w walucie obcej, przeliczenie na złote będzie następować według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego - tłumaczy Mariusz Szkaradek.
Ujednolicenie zasad
W opinii Grzegorza Bącika, prawnika w Kancelaria Chałas i Wspólnicy, projektowaną zmianę należy ocenić pozytywnie.
- To krok we właściwą stronę. Prowadzenie działalności przez przedsiębiorców będzie ułatwione, z uwagi na pewną korelację podatków dochodowych oraz VAT - uważa Grzegorz Bącik.
Nasz rozmówca podkreśla, że dzięki zmianie zasada wyboru kursu walut służącego przeliczaniu wartości wyrażanych w walutach obcych będzie generalnie taka sama w VAT i podatkach dochodowych.
- Co prawda moment, w którym przelicza się kurs, będzie różny w podatkach dochodowych oraz w VAT, jednak przedsiębiorcy nie będą już musieli dodatkowo uwzględniać różnych zasad wyboru kursów walut, odmiennie wskazywanych przez różne przepisy - mówi Grzegorz Bącik.
Zdaniem eksperta wprowadzane ułatwienie podniesie komfort prowadzenia działalności oraz zmniejszy ilość pomyłek mogących pojawić się poprzez wybór błędnych kursów walut użytych dla różnych celów.
Różne kursy walut
Pełna unifikacja przepisów jest trudna, z uwagi na to, że moment powstania obowiązku podatkowego w VAT nie pokrywa się z dniem uzyskania przychodu. Również Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, zwraca uwagę, że proponowana nowelizacja, choć wprowadzana pod hasłem ujednolicenia zasad stosowania kursów walut dla potrzeb podatku dochodowego oraz VAT, nie rozwiązuje wszystkich problemów w tym zakresie.
- Faktycznie, w przypadku gdy dzień powstania obowiązku w VAT pokrywać się będzie z dniem uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, nowy przepis ustawy o VAT zapewni możliwość stosowania tego samego kursu walut dla obu podatków - mówi Agnieszka Bieńkowska.
Potwierdza, że proponowana zmiana nie rozwiąże problemu w tych przypadkach, gdzie dzień powstania obowiązku w VAT nie pokrywa się z dniem powstania przychodu.
- Choć w obu sytuacjach podatnicy stosować będą kurs ogłoszony na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (uzyskania przychodu), będą to jednak dwa różne dni, czyli dwa różne kursy - tłumaczy nasza rozmówczyni.
Dodaje, że analogiczna sytuacja występuje w przypadku importu usług i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Tu również moment powstania obowiązku w VAT nie zawsze pokrywa się z dniem poniesienia kosztu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Stosowanie dwóch różnych kursów walut będzie więc nieuniknione.
Pozostałe rozbieżności
Agnieszka Bieńkowska wskazuje, że wprowadzana zmiana spowoduje, że zniknie problem związany z kursem walut w przypadku faktur wystawianych danego dnia, ale przed ogłoszeniem przez NBP kursu na ten dzień.
Zgodnie z przepisami w przypadku gdy podatnik nie wystawił faktury w terminie, w którym był zobowiązany do jej wystawienia, do przeliczenia kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się średni kurs wyliczony i ogłoszony przez NBP na dzień powstania obowiązku podatkowego, a jeśli taki nie został ogłoszony, należy stosować ostatnio wyliczony i ogłoszony kurs. Ponieważ kurs na dany dzień ogłaszany jest zazwyczaj koło południa, w praktyce w ciągu tego samego dnia może zdarzyć się konieczność zastosowania różnych kursów walut w zależności od godziny wystawienia faktury.
Zmiana w ustawie o VAT pozwoli na odejście od konieczności śledzenia bieżącego dziennego kursu średniego wyliczonego i ogłoszonego przez NBP, co ułatwi przeliczanie tych kwot na potrzeby VAT.
Mariusz Szkaradek zwraca uwagę, że nowela nie ingeruje natomiast w zasady przeliczania na złote wartości podstawy opodatkowania w przypadku importu towarów, które będą przeliczane zgodnie z przepisami celnymi, tj. według kursu średniego NBP wyliczonego i ogłoszonego na przedostatnią środę miesiąca, obowiązującego przez cały następny miesiąc.
- W tym zakresie nadal będą istnieć rozbieżności, gdyż koszty z tytułu importu towarów przelicza się według kursu średniego NBP ogłaszanego na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień poniesienia kosztu - wyjaśnia ekspert.
Przeliczenia faktur w walutach obcych w VAT
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
1 grudnia 2008 r. mają wejść w życie zmiany w ustawie o VAT
MAGDALENA MAJKOWSKA
magdalena.majkowska@infor.pl