Firmy popełniają błędy przy wycenie bilansowej wyrobów gotowych. Problemy te potwierdza Radosław Świderski biegły rewident, dyrektor Mac Auditor. Ekspert podkreśla, że doświadczenia z przeprowadzonych badań sprawozdań finansowych wskazują na kilka głównych obszarów popełnianych w tym zakresie błędów. Należą do nich zasady tworzenia odpisów aktualizujących, pomijanie lub błędne ustalanie kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych, uproszczone metody kalkulacji kosztów oraz nadużywanie metody szczegółowej identyfikacji rozchodu zapasów.
Wycena zapasów
Doktor Marcin Pielaszek, biegły rewident z Mac Auditor, wyjaśnia, że część spółek zapomina, że zapasy wyrobów gotowych nie powinny być wyceniane wyżej niż wynosi ich cena sprzedaży netto. Oznacza to konieczność porównania na dzień bilansowy kosztu wytworzenia wyrobów z ich ceną sprzedaży pomniejszoną o koszty doprowadzenia sprzedaży do skutku. Jeżeli koszt ten jest wyższy, należy go obniżyć poprzez dokonanie odpisu aktualizującego. Drugi problem dotyczy kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych.
- Koszty te nie spełniają definicji aktywów i jako takie nie powinny obciążać wyrobów gotowych, lecz zostać potraktowane jako koszty okresu - twierdzi nasz rozmówca.
Wyjaśnia, że część spółek w ogóle nie wyłącza z sumy kosztów produkcyjnych kosztów niewykorzystanych zdolności, zawyżając w ten sposób zarówno wynik finansowy, jak też wartość zapasów.
Z kolei według Pawła Warownego, eksperta Mac Auditor, w przedsiębiorstwach o bardzo zróżnicowanej produkcji często stosowane są zbyt uproszczone rozwiązania rachunku kosztów. Uproszczone metody kalkulacji kosztu wytworzenia najczęściej prowadzą do uśrednienia kosztów większości lub wszystkich produktów. To z kolei oznacza, że znaczna część produktów ma koszt zaniżony lub zawyżony w stosunku do faktycznego.
- Jeżeli produkty o koszcie zawyżonym w stosunku do faktycznego pozostaną w zapasie, spowoduje to zawyżenie wyniku oraz wartości zapasów. W przeciwnym przypadku wynik będzie zaniżony, a wartość zapasu za niska - wyjaśnia rozmówca.
Szczegółowa identyfikacja
Kolejny problem dotyczy nadużywania metody szczegółowej identyfikacji w stosunku do produktów wzajemnie wymienialnych. Część przedsiębiorstw szczegółowo identyfikuje każdy przychód pod konkretne zamówienie klienta, rozchód wycenia w koszcie szczegółowo zidentyfikowanego zamówienia. Po pewnym czasie następuje dowolne wydawanie wyrobów bez próby faktycznego ich powiązania z zamówieniem. Takie nadużycie może prowadzić do manipulowania wynikami finansowymi przedsiębiorstwa.
Radosław Świderski zwraca uwagę, że nieprawidłowa informacja o koszach wytworzenia to nieprawidłowe decyzje menedżerskie (sprzedaż nierentownych produktów). Natomiast zawyżona wartość zapasów w jednym roku to zaniżony wynik w roku następnym (odpisy aktualizujące zapasy, wyższe koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów).
Ważne!
Pomocą przy wycenie zapasów może być dla księgowych stanowisko KSR w sprawie ustalenia kosztu wytworzenia dla celów bilansowej wyceny zapasów. Jego tekst dostępny jest na stronie internetowej MF: www.mf.gov.pl
AGNIESZKA POKOJSKA
agnieszka.pokojska@infor.pl