- Zgodnie z kodeksem spółek handlowych (k.s.h.) majątek każdej z łączących się spółek powinien być zarządzany oddzielnie, aż do dnia zaspokojenia wierzycieli, których wierzytelności powstały przed dniem połączenia. Pod warunkiem wszakże, że wierzyciele przed upływem sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia o połączeniu zażądają na piśmie zapłaty ich należności.
Jeśli więc w trakcie sześciu miesięcy od ogłoszenia połączenia spółek wierzyciel jednej z nich zażąda zapłaty przysługującej mu należności, wtedy wymóg odrębnego zarządzania majątkami spółek trwa nadal. Jak długo? Do momentu, w którym wszyscy zgłaszający się wierzyciele nie zostaną zaspokojeni bądź zabezpieczeni. Dopiero po spełnieniu tego wymogu możliwe jest łączne zarządzanie majątkami obu spółek.
• Na czym polega skuteczne zabezpieczenie wierzytelności w takim przypadku?
- Zgodnie z art. 495 par. 1 k.s.h. spółka - dłużnik ma pewien wybór w zadośćuczynieniu temu wymogowi. Wynika on z typu danej wierzytelności. Spółka może zabezpieczyć wierzytelność niewymagalną lub sporną. Wybór między zaspokojeniem bądź zabezpieczeniem wynika z przepisów właściwych dla danej wierzytelności. Jeśli ustawa przewiduje obowiązek zabezpieczenia, powinno ono nastąpić przez złożenie pieniędzy do depozytu sądowego, a jedynie z ważnych powodów może nastąpić w inny sposób. W jaki? W taki, który da wierzycielowi pewność zaspokojenia lub postawi go w uprzywilejowanej sytuacji, gwarantującej zaspokojenie. Zabezpieczenie ma charakter bądź rzeczowy lub jemu podobny (hipoteka, zastaw, przewłaszczenie, przelew na zabezpieczenie), bądź obligacyjny. W praktyce oznacza wzmocnienie pozycji wierzyciela, także przez możliwość uzyskania przez niego zaspokojenia od osoby trzeciej, innej niż dłużnik (poręczenie cywilne, gwarancja bankowa). Istotą zabezpieczenia jest wytworzenie konkretnego stanu, w którym wierzyciel może szukać zaspokojenia przez np. sprzedaż nieruchomości obciążonej hipoteką czy rzeczy obciążonej zastawem, przejęcie do dyspozycji przedmiotu przewłaszczenia na zabezpieczenie lub sięgnięcie do majątku osoby trzeciej.
• Czy żądania wierzyciela przestają być przeszkodą dla utworzenia jednego majątku obu spółek, gdy spółka - dłużnik ogłasza wolę stworzenia rezerwy na zaspokojenie jego roszczeń?
- Ustanowienie rezerwy na spłatę wierzytelności nie stwarza dla wierzyciela skutecznego zabezpieczenia, gdyż jest to operacja czysto księgowa. Taka czynność wpływa jedynie na ograniczenie zysku spółki tworzącej rezerwę, który podlega podziałowi między wspólników. Wierzycielowi nie przynosi natomiast konkretnego pożytku. Nie stawia go w uprzywilejowanej sytuacji, dającej lepszą możliwość zaspokojenia. Utworzenie rezerwy nie wprowadza żadnej różnicy w jego sytuacji finansowoprawnej i nie czyni zadość wymogom wynikającym z przepisów k.s.h.
Rozmawiał Krzysztof Polak