Do stażu pracy, od którego zależy wysokość płacy minimalnej, wlicza się wszystkie okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne lub zaopatrzenie emerytalne, z wyłączeniem okresów zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Oznacza to, że chcąc ustalić, ile lat pracowała dana osoba, należy także uwzględnić okresy świadczenia pracy na podstawie umów zlecenia (jeżeli z tego tytułu odprowadzono składki na ubezpieczenia społeczne) czy okresy prowadzenia działalności gospodarczej.
Minimalne wynagrodzenie
Przez pojęcie minimalnego wynagrodzenia należy rozumieć sumę prawie wszystkich składników pensji zaliczanych do wynagrodzeń osobowych. Są to w szczególności:
- wynagrodzenia zasadnicze w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej itp.,
- dodatki za staż pracy, dodatki za szkodliwe lub trudne warunki pracy, dodatki za znajomość języka obcego itp.,
- premie i nagrody,
- wynagrodzenia dodatkowe za prace wykonywane w ramach obowiązującego wymiaru czasu pracy, lecz niewynikające z zakresu czynności,
- wynagrodzenia za czynności przewidziane do wykonania poza normalnymi godzinami (np. dyżury),
- wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, wypłacane ze środków pracodawcy (np. wynagrodzenia: chorobowe, urlopowe, za dni urlopu okolicznościowego, za czas niezawinionego przestoju),
- świadczenia odszkodowawcze (w tym dodatki wyrównawcze).
Ponadto do wynagrodzeń osobowych zaliczyć należy również ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop oraz wyrównanie pensji do stawki minimalnej.
Nie wszystkie elementy pensji uwzględnia się jednak w wynagrodzeniu minimalnym. Dla celów przyrównywania pensji do wynagrodzenia gwarantowanego nie uwzględnia się:
- nagrody jubileuszowej,
- odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
- wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
W skład płacy minimalnej nie mogą również wejść:
- dodatek z tytułu pracy w porze nocnej, o którym mowa w art. 1518 par. 1 k.p.,
- a także inne elementy wynagrodzenia nazywane dodatkami w przepisach, np. dodatki z tytułu pracy w warunkach szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia pracownika.
Termin wypłaty
Przy ustalaniu wynagrodzenia pracownika w danym miesiącu należy uwzględnić wyłącznie składniki wypłacone w tym miesiącu. Jeśli w zakładzie pracy została ustanowiona premia kwartalna, to wlicza się ją do wynagrodzenia w miesiącu, w którym była wypłacona, bez przeliczania na okres jednomiesięczny. Dzięki temu pracownik ma zagwarantowaną wypłatę minimalnego wynagrodzenia w każdym miesiącu.
Jak obliczyć wyrównanie
Jeżeli w danym miesiącu, ze względu na terminy wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub rozkład czasu pracy, pensja pracownika jest niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia, to należy ją uzupełnić do tej wysokości.
Pracownikom wynagradzanym na podstawie stawek godzinowych wyrównanie wypłaca się za każdą godzinę pracy. Stanowi ono różnicę między stawką godzinową wynikającą z minimalnego wynagrodzenia w danym miesiącu a stawką godzinową, którą pracownik wypracował w danym miesiącu.
Jeżeli pracownik wynagradzany jest według stawek miesięcznych, w celu ustalenia kwoty wyrównania do płacy minimalnej należy jego miesięczną pensję podzielić przez liczbę godzin pracy w danym miesiącu. Następnie otrzymaną w powyższy sposób stawkę godzinową pracownika trzeba przyrównać do stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia.
W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę minimalne wynagrodzenie.
Wyrównywanie pensji
Wyrównanie za każdą godzinę pracy wypłaca się również tym pracownikom, którzy są wynagradzani na podstawie miesięcznych stawek wynagrodzeń, ale nie przysługuje im wynagrodzenie za pełny miesięczny wymiar czasu pracy, np. z powodu podjęcia zatrudnienia bądź rozwiązania umowy w trakcie miesiąca. Także w tym wypadku wyrównanie stanowi różnicę między wysokością wynagrodzenia godzinowego, wynikającą z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu w ramach pełnego wymiaru czasu pracy, a wysokością wynagrodzenia pracownika w danym miesiącu.
PRZYKŁAD
WYRÓWNANIE WYNAGRODZENIA
Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 950 zł miesięcznie oraz dodatek funkcyjny w wysokości 100 zł miesięcznie. Czy w 2008 roku pracownikowi będzie przysługiwało wyrównanie wynagrodzenia, jeśli tak - to w jakiej wysokości?
Zarówno płaca zasadnicza, jak i dodatek funkcyjny należą do wynagrodzeń osobowych, a więc oba te składniki pensji należy uwzględniać ustalając, czy pracownik otrzymuje niezbędne minimum.
Za pełen miesiąc przepracowany otrzymuje on wynagrodzenie łączne w wysokości:
950 zł + 100 zł = 1050 zł,
a zatem jego pensja od stycznia nie będzie spełniała wymagań dotyczących płacy gwarantowanej i pracownikowi będzie przysługiwało jej wyrównanie.
PRZYKŁAD
WYPŁATA WYRÓWNANIA
Z pracownikiem zawarliśmy umowę o pracę na kwotę 950 zł. Czy od stycznia 2008 r. należy mu wypłacić wyrównanie?
Płaca minimalna od 1 stycznia 2008 r. będzie wynosiła 1126 zł. W związku z powyższym, jeśli od stycznia nie zostaną aneksem zmienione warunki umowy w części dotyczącej wynagrodzenia, pracownik powinien otrzymać jego wyrównanie do minimum.
W styczniu nominalny czas pracy wyniesie 176 godzin.
Ustalamy:
- stawkę wynagrodzenia za godzinę pracy w styczniu (miesięczne wynagrodzenie pracownika dzielimy przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w tym miesiącu) 950 zł : 176 godzin = 5,40 zł/godz.,
- minimalną stawkę za godzinę pracy w styczniu (minimalne wynagrodzenie za pracę dzielimy przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w tym miesiącu) 1126 zł : 176 godzin = 6,40 zł/godz.
Następnie obliczamy kwotę wyrównania:
- od minimalnej stawki za godzinę pracy w styczniu odejmujemy stawkę godzinową pracownika tego miesiąca: 6,40 zł/godz. - 5,40 zł/godz. = 1 zł/godz.,
- otrzymaną kwotę (różnicę między stawkami godzinowymi) mnożymy przez liczbę godzin pracy w styczniu: 1 zł/godz. x 176 godzin = 176 zł.
DOROTA TWARDO
specjalista ds. kadr i płac, Audyt Doradztwo Finanse Lidmar
PODSTAWA PRAWNA
- Ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. nr 200, poz. 1679).
- Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2007 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r. (Dz.U. nr 171, poz. 209).